دبیرستان «فردوسی» یا همان «محمدیه» تبریز یکی از کهنترین مدرسههای نوین ایران به شمار میرود که از نگاه دیرینگی و جایگاه آموزشی، نمونهای بیمانند است. این دبیرستان نخست بهکوشش زندهیاد «عباس لُقمان اَدهَم» در سال 1295خورشیدی گشوده شد و از آن سال تا به امروز، فرازوفرودهای فراوانی به خود دید. دکتر عباس لقمان ادهم، معروف به اعلمالمُلک، فرزند لقمانالممالک تبریزی، در سال 1303مهی در تبریز به دنیا آمد و پس از گذراندن آموزشهای آغازین در مدرسهی لقمانیهی پدرش، راهی تحصیل در پاریس شد.
وی در آن شهر و در رشتهی پزشکی خوش درخشید و پس از بازگشت به ایران، مورد توجه سردمداران حکومتی و دربار قرار گرفت. عباس ادهم پس از سال 1299خورشیدی به زمینهی سیاست گام نهاد و سَوای اینکه در بنیادگذاری دانشکدهی پزشکی دانشگاه تهران و بیمارستان رازی تلاشهای فراوانی از خود نشان داد، پس از شهریور سال 1320خورشیدی نیز چندین بار در کابینههای «عبدالحسین هژیر» و «محمد ساعد مراغهای» وزیر بهداری شد. دکتر عباس ادهم سرانجام در آبان سال 1348خورشیدی زندگانی را بدرود گفت.
دکتر عباس ادهم سَوای حضور در تهران و تلاشهای فرهنگی و سیاسی، نخستین رییس فرهنگ و بهداشت استان (ایالت) آذربایجان در دههی 1290خورشیدی بود و در بازهای که این سِمَت را در دست داشت، تلاشهای بسیاری به خرج داد تا ساختارهای آموزشی آذربایجان را رونق ببخشد. از تلاشهای وی در این زمینه میتوان به تخصیص یارانههای دولتی به مدرسهی فیوضات تبریز، بنیادنهادن مدرسهی محمدیه و بنیادنهادن کتابخانهی تبریز اشاره کرد. در سالنامهی دبیرستان فردوسی تبریز (سال آموزشی 1326-1327) گفته شده است که دکتر ادهم در سال 1296خورشیدی به همیاری شادروان علیمحمدِ شریفالدوله (بنیآدم) و گروهی از بزرگان محلی، «دارالعَجَزه» و «دارالایتام» تبریز را بنیاد نهاد و اندکی بعد نیز «بیمارستان احمدی» تبریز به کوشش ایشان گشوده شد. عباس ادهم در سال 1298خورشیدی با یاری محمدولیخانِ سپهسالارِ اعظم تُنِکابُنی، والی آذربایجان، مالیاتهای نوینی بر کالاها و کشتیرانیِ دریاچه ارومیه وضع کرد تا درآمد آن، برای برنامههای فرهنگی و بهداشتی آذربایجان و تبریز هزینه شود. بدین ترتیب، رونق بیمانندی در زمینههای فرهنگی و بهداشتی آذربایجان پدید آمد که تا پیش از آن، نمونه نداشت.
آنچه در بالا آمده است بخشی از نوشتاریست با عنوان «دبیرستان فردوسی تبریز، سرگذشتِ یک آرمانِ فرهنگی» به قلم جمال پیرهمرد دربارهی پیشینهی آموزش و پرورش در ایران معاصر، که در تازهترین شمارهی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این گزارش را در رویهی ششم (تاریخ و باستانشناسی) شماره 465 امرداد بخوانید.
«امرداد» شمارهی چهارصدوشصتوپنج با عنوان «به نام سپند زمین و زن» از دوشنبه 1401 خورشیدی، در روزنامهفروشیها و نمایندگیهای امرداد در دسترس خوانندگان خواهد بود.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.
فروش اینترنتی فایل پیدیاف شمارهی 465 هفتهنامه امرداد
فروش اینترنتی نسخهی چاپی شمارهی 465 امرداد
اشتراک ایمیلی هفتهنامهی امرداد
یک پاسخ
اگر راجب اولین دبیرستان های دیگر استان های ایران هم مطلب بگذارید بد نیست.