گئو ویدن‌گرن، ایران‌شناس نامدار سوئدی است در سال 1907 میلادی در شهر استکهلم زاده شد و پس از جست‌وجوها و پژوهش‌های علمی و دانشگاهی درباره‌ی خاورزمین (به‌ویژه دین‌ها و باورهای کهن این بخش از جهان)، در 89 سالگی، به‌سال 1996 میلادی چشم از جهان فروبست. برخی کتاب‌های و نوشته‌های او به فارسی برگردان شده و در نزد پژوهندگانی ایرانی شناخته شده است.
ویدن‌گرن مدرک دکترای خود را از دانشگاه اوپسالای سوئد دریافت داشت. زمینه‌ی علمی و دانشگاهی او تاریخ ادیان بود. آنچه در این رشته‌ی علمی نگاه ویدن‌گرن را به‌سوی خود کشیده بود و او را به سمت پژوهش‌های بنیادی می‌بُرد، پدیدارشناسی دین بود. پدیدارشناسی دینی کوششی برای دریافت سرشت (:ماهیت) هر دین و بررسی و شناخت برداشت (:تلقی) و ایمان باورمندان آن دین است. ویدن‌گرن در کنار چنین بررسی‌هایی، زبان‌های باستانی ایران را آموخت و درباره‌ی دین‌های ایرانی مطالعات گسترده‌ای انجام داد. او زبان‌های اوستایی، پهلوی، فارسی، و سانسکریت را آموخته بود و با زبان‌های سانسکریت و ارمنی و تُرکی آشنا بود. از این دید، او را باید هوشمندی زبان‌شناس نام داد. افزون بر آن در زمینه‌ی زبان و ادبیات لاتین نیز آگاهی‌های علمی پُردامنه‌ای داشت.
کتاب‌هایی که از ویدن‌گرن به فارسی برگردان شده و در شمار منابع پژوهشی استادان دین و تاریخ‌شناس ایرانی جای دارند، بدین‌گونه است:
نخست کتاب مهم «دین‌های ایران باستان» عنوان دارد. این کتاب را منوچهر فرهنگ در سال 1377 به فارسی برگردان کرده است. ویدن‌گرن در این اثر آگاهی‌های پُردامنه‌ای از دین‌های باستانی ایران به‌دست می‌دهد و به سرنوشت پیروان این ادیان پس از گذر از دوران باستانی ایران می‌پردازد. کتاب او فصل‌های ده‌گانه‌ای دارد که در آن از زندگی اشوزرتشت و دین او، نخستین جامعه‌ی زرتشتی، دین در روزگاران مادها و هخامنشیان، دین‌ورزی در دوره‌ی اشکانیان، ساسانیان و نیز در خاور ایران و جامعه‌های سُغدی و سکایی، سخن به میان می‌آورَد.
کتاب دیگر ویدن‌گرن «جان‌مایه‌ی ایرانی؛ از آغاز تا اسلام» عنوان دارد و به سرگذشت پُرفرازونشیب باورهای دینی ایرانیان، از سپیده‌دم تاریخ تا روزگاران و هزاره‌های پس از آن، پرداخته است و از جان‌مایه‌هایی (یا: عناصری) سخن گفته که سرشت و نهاد و اندیشه‌ی انسان ایرانی را می‌سازند. این کتاب را شهناز نصراللهی در سال 1395 برگردان و انتشار داده است.
از کتاب‌های دیگر این پژوهشگر که فارسی‌زبانان برگردان آن‌ها را در اختیار دارند، این نمونه‌ها را باید نام بُرد: «مانی و تعلیمات او» برگردان نزهت صفای اصفهانی (1377)؛ «هنر مانوی و زرتشتی» برگردان یعقوب آژند (1383)؛ «فئودالیسم در ایران باستان» برگردان هوشنگ صادقی (1391) و نیز کتابی دیگرگون با عنوان «پژوهشی در خرقه‌ی درویشان و دلق صوفیان» برگردان بهاره مختاریان (1393) که ویدن‌گرن در آن به درون‌کاوی درویشان دین‌ورز ایرانی و راه‌ورسم خرقه‌پوشی آنان پرداخته است.
دریافت‌های ویدن‌گرن از دین‌های باستانی ایران نشان از آگاهی‌های علمی و گسترده‌ی او در این باره دارد. از این‌رو پژوهش‌هایش در نزد ایران‌شناسان درخور توجه بسیار است. گئو ویدن‌گرن در سال 1940 میلادی، درحالی که تنها 33 سال داشت، استاد دانشگاه اوپسالای سوئد شده بود و در بازه‌ی زمانی ده‌ساله‌ی 1960 تا 1970 میلادی فرنشینی (:ریاست) انجمن بین‌المللی تاریخ ادیان آن دانشگاه را بر دوش داشت.
*یاری‌نامه: نوشته‌ای از مصطفی ندیم در معرفی کتاب «دین‌های ایرانی» ویدن‌گرن (کتاب ماه تاریخ‌وجغرافیا- 1378، شماره 18) و تارنمای «شهر کتاب»
با دیگر اوستاشناسان و زرتشت‌پژوهان جهان در پست زیر آشنا شوید:
