پایگاه دادگان پارسیگ (Pārsīg Database)، پایگاه داده‌های زبان فارسی میانه (پهلوی ساسانی) است و شامل تمام متون فارسی میانه خواهد بود. متون و واژه‌های این پایگاه به روش دستی برچسب‌دهی شده است. این برچسب‌ها شامل املای پهلوی واژه، آوانویسی، حرف‌نویسی، معنای فارسی، بن‌واژه، برچسب دستوری (PoS Tagging)، ارجاع به فصل و بند کتاب و ارجاع به نسخه انتقادی است. دکتر فرزانه گشتاسب محقق زبان‌ها و فرهنگ‌های باستانی و نویسنده مدیر و بنیان‌گذار این پایگاه است.
آنچه در بالا خواندید بخشی از نوشتاری است با عنوان «متون دوره ساسانی در پایگاه دادگان پارسیگ» یکم امرداد ماه ۱۴۰۲، در رویه‌ی ۱۲، روزنامه شرق، منتشر شده است. نویسنده از چگونگی آشنایی با پایگاه دادگان پارسیگ، پایگاه داده‌های زبان فارسی میانه سخن می‌گوید و به معرفی این پایگاه تخصصی اینترنتی و دست‌اندرکاران آن می‌پردازد.
علی‌اصغر سیدآبادی: به نیکی گرای و به نیکی بکوش. در گشتوگذارهای گاه‌به‌گاه به شهرها و روستاهای ایران و جست‌وجوهای اینترنتی در زمینه‌ای خاص، گاهی به کارهایی برمی‌خورم که شگفت‌انگیزند یا برایم مهم هستند؛ به‌ویژه که این کارها اغلب با هزینه‌های شخصی یا گروهی پیش می‌روند و منتظر نهادهای رسمی نمی‌نشینند که کاری از پیش برود.
در هر زمینه‌ای که کار کنید، به آدم‌ها و گروه‌هایی می‌رسید که کار کوچک یا بزرگی را بسته به دارایی و توانشان پی می‌گیرند و داوطلبانه پیش می‌برند. این کارها ممکن است برآمده از علایق فردی آن آدم‌ها باشد یا برآمده از نیازی در جامعه به تشخیص آنان. ما اغلب با مؤسسات بزرگ نیکوکاری آشنا هستیم. با کارهای بزرگ و نامدار نیز همچنین. مؤسسات بزرگ معمولا بودجه‌ای را صرف روابط عمومی می‌کنند و کارشان را معرفی می‌کنند، اما کارهای کوچک و مهمی هستند که ما با آنها آشنا نیستیم.
این کارها اگرچه ممکن است کوچک باشد، اما بسیار مهم هستند؛ هم از نظر اجتماعی و تأثیر اجتماعی‌شان در ترویج کار داوطلبانه و دسترسی عموم به دانش یا امکانی یا آسان‌ترکردن دسترسی‌ها و هم از نظر تأثیری که در یک حوزه خاص می‌گذارند.
خوشبختانه تنوع کارهای داوطلبانه در دهه‌های اخیر بسیار زیاد شده و گسترش یافته است. جست‌وجوها و گشتوگذارهای من به قصد یافتن این کارها و آشنایی با آنان نیست، اما در طول زمان به این نتیجه رسیدم که با تعداد زیادی از این نوع نیکوکاری‌ها به‌ویژه در حوزه فرهنگ آشنا شده‌ام و گاهی از آنان بهره‌ها برده‌ام که معرفی‌شان هم نوعی قدردانی از آنان است و هم ممکن است به کار دیگران بیاید.
مانده بودم اول از کدام شروع کنم که به این نتیجه رسیدم از آخرین کاری که با آن آشنا شده‌ام شروع کنم. چندی پیش در جست‌وجوی موضوعی در متون دوره ساسانی بودم که ببینم در آن روزگار درباره آن موضوع چگونه فکر می‌کردند. فکر می‌کردم اول باید فهرستی از آثاری که ممکن است این موضوع در آنها باشد، گردآوری کنم و بعد آن متون -قاعدتا ترجمه‌شان- را پیدا کنم و دنبال موضوع مدنظرم بگردم.
در جست‌وجوی آن بودم که سر از پایگاه دادگان پارسیگ درآوردم و چند روز کار را برایم در دقایقی انجام داد. آن موضوع را در این پایگاه جست‌وجو کردم و به نتیجه رسیدم. خیلی خوشحال شدم و کنجکاو شدم که ببینم این کار را چه کسانی و در کجا انجام داده‌اند.
هنوز هیچ‌کدام از بزرگوارانی را که در انجام این کار دستی داشته‌اند، ندیده‌ام، اما بسیار خوشحال شدم که این کار در داخل ایران انجام شده است. ۱۳، ۱۴ نفر در راه‌اندازی این پایگاه دست و نقشی داشته‌اند. فرزانه گشتاسب محقق زبان‌ها و فرهنگ‌های باستانی و نویسنده مدیر و بنیان‌گذار این پایگاه است. دیگر همکاران او نادیا حاجی‌پور، سیروس نصرالله‌زاده، شعله حصارپولادی، حسین مصطفوی‌کاشانی، مسعود قیومی و آناهیتا پرتوی هستند که اغلب استاد رشته‌های زبان‌شناسی و زبان و فرهنگ‌های باستانی یا دانشجوی دوره دکترای همین رشته‌ها هستند و گروه دیگری در کارهای فنی پایگاه آنان را یاری داده‌اند. در بخش درباره ما این پایگاه آمده است:
پایگاه دادگان پارسیگ (Pārsīg Database)، پایگاه داده‌های زبان فارسی میانه (پهلوی ساسانی) است و شامل تمام متون فارسی میانه خواهد بود. متون و واژه‌های این پایگاه به صورت دستی برچسب‌دهی شده است. این برچسب‌ها شامل املای پهلوی واژه، آوانویسی، حرف‌نویسی، معنای فارسی، بن‌واژه، برچسب دستوری (PoS Tagging)، ارجاع به فصل و بند کتاب و ارجاع به نسخه انتقادی است. تهیه داده برای این پایگاه از دی‌ماه سال 1397 آغاز و در زمستان 1399 با حدود 40 هزار واژه رونمایی شد. داده‌های این پایگاه در حال تکمیل است و تا ورود اطلاعات تمام واژه‌های متون فارسی میانه ادامه خواهد یافت. سایت پارسیگ یک پروژه غیرانتفاعی است و هزینه‌های طراحی و اجرای آن و همچنین تهیه داده‌های زبانی برچسب‌گذاری‌شده برای تکمیل پایگاه توسط بنیان‌گذار و مسئول پایگاه تامین می‌شود. استفاده از داده‌های این پایگاه برای همه محققان رایگان بوده و با ذکر منبع آزاد است. در این پایگاه متون زرتشتی و کتیبه‌های خصوصی فهرست شده است و شما با جست‌وجوی مفهوم یا موضوع خود به متن راهنمایی می‌شوید، اما احتمالا برای رعایت حقوق مولف کل متن در اختیار شما قرار نمی‌گیرد. با این حال وقتی با عنوان متون جست‌وجو کنید، هم کتاب‌شناسی آن را می‌یابید و هم فهرستی از پژوهش‌ها درباره آن را. برای دسترسی به این پایگاه می‌توانید به نشانی زیر بروید:
