زرتشتیان مزرعهکلانتر میبد، پیش از سپیدهدم 26 تیرماه برپایی آتش پنجی را در پاسداشت آیین نیاکانی همازور شدند.
آیین آتش روی بام کردن یا «تَشُ بوم» برپایهی گاهشماری کهن زرتشتیان، بامداد ۲6 تیرماه 1403 خورشیدی از ساعت ۵ و ۳۰ دقیقهی با برپایی آتش بر روی بام خانههای زرتشتیان مرزعهکلانتر برگزار شد. بدینگونه هنگامهی پنجی با روشنایی و همافزایی به پایان رسید.
در این آیین، ظرفی پر از آب، مقداری میوه که «وَدرین» نامیده میشود، چند شاخه سرو و شمشاد و آتشدان نیز بر پشت بام دیده میشود که ظرف آب و آویشن را پس از پایان آتشافروزی به نشانهی بدرقه روان درگذشتگان بر روی زمین میریزند. بوی خوش میوههایی که در هنگام اوستا خواندن پاره شده است به همراه بوی خوش کُندُر و چوب سندل که روی آتش ریخته میشود در هوا پخش شده تا روان شادی درگذشتگان را به همراه داشته باشد.
«پنجی» آیینی در پیوند گاهشمار پیشین زرتشتیان است. بنابر گاهشمار زرتشتیان هر سال ۱۲ ماه و هر ماه ۳۰ روز دارد. پنج روز پایانی سال «پنجه» نام دارد که به آن «ماه گاتابیو» نیز گویند. با گذر سدهها با تازش تازیان و دیگر بیگانگان به ایران، زرتشتیان به ناچار بر اثر فشارهای بیشمار روی به کوچهای اجباری آورده و پراکنده شدند. این پراکندگیها شوند (:باعث) پدید آمدن دو گاهشمار جدید و قدیم میان زرتشتیان شد و اینک در برخی از محلههای زرتشتینشین استان یزد مانند مزرعهکلانتر آیین پنجی بر پایهی گاهشمار قدیم از 21 تا 26 تیرماه گرامی داشته میشود. آیین پنجی با گهنبارخوانی خانهبهخانه در مزرعهکلانتر آغاز شد و با رقابت ورزشی و بخشهای شادیافزا همراه بود.
«آیین آتش بام و پنجه زرتشتیان»، اسفندماه 1400 به شماره ۲۴۶۸ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس به ثبت رسیده است.
فرتور از فیروزه منوچهری است.
6744
