امروز روز مانترَهسپند از ماه اَمُرداد 3762 زرتشتی، پنجشنبه بیستوپنجم اَمُردادماه 1403 خورشیدی، پانزدهم آگوست 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
به کسی که بهترین منش نیک را برگزیند.
گفتار وکردارش در راستای اشا و هنجار راستی
سازنده و درست باشد.
اهورامزدا، دانایی و آگاهی بیکران هستی
آرمئی تی، مهر آرمانی را با شهریاری مینوی، خشترا ارزانی میدارد.
تا به جایگاه رسایی، خورداد و دیرزیوی امُرداد دست یابد.
یسنا؛ هات ۴۷ بند ۱
———————–
مانترَهسپند:
بیست و نهمین روز هرماه سیروزه، در گاهشمار زرتشتیان، “مانترهسپند” نامدارد.
واژه مانتره سپند از دو بخش پدید آمده است؛ نخست “مانتره” یا “مَنتره” به چَمار(معنی) سخن اندیشه برانگیز و بخش دیگر آن “سپَند” به چمار وَرجاوند و مقدس.
این واژه در اوستا به ریخت «مانترَسپِنتَه» آمده است که درگویش پهلوی یا پارسی میانه «مَهرَسپنت» و در گویش پارسی امروزی به گونه «ماراسپند» و «مانترسپند» در آمده است.
—————-
آغاز فرمانروایی قراختائیان بر کرمان
آگوست ۱۲۲۷ میلادی (۶۰۶ خورشیدی)
آغاز فرمانروایی قراختائیان بر کرمان: بُراق حاجب (قُتلُغ خان) غیاثالدین پیرشاه، حاکم کرمان را کشت و سلسله قراختائیان کرمان را پایه گذاشت. در آن زمان، کرمان، مکران (بلوچستان تا مرز ایالت سند) و بخشهای دیگری از جنوب شرقی ایران تحت سلطه غیاثالدین بودند.
کرمانیان با وجود داشتن دهها سال حاکم تُرک (سلجوقی و قراختایی)، حتا یک واژه تُرکی یاد نگرفته و به کار نبردهاند.
سلطان جلالالدین خوارزمشاه که در تفلیس بود، از قتل غیاثالدین آگاه شد و برای تنبیه بُراق، ۱۷ روزه خود را از گرجستان به کرمان رساند. با وجود این، بُراق باقی ماند.
سلطان جلالالدین که او هم از طایفه تُرکان بود، در سال ۱۲۳۰ میلادی در منطقه رضائیه به دست کُردها کشته شد. تاریخ از او به عنوان مردی جنگی، ولی فاقد تدابیر کشورداری و مدیریت یاد میکند.
بُراق پس از هفت سال حکومت بر کرمان درگذشت. وفات ابوحامد کرمانی، مولف و عارف نامی، چهار سال پس از مرگ بُراق در سال ۱۲۳۸ میلادی رخ داد.
این رویدادها همزمان با جنگهای صلیبی و لشکرکشیهای پی در پی اروپاییان به خاورمیانه برای تصرف بیتالمقدس و به گفته خودشان، خارج ساختن تُربَت مسیح از دست دیگران انجام میگرفت. در آن زمان، حکومت مصر، تونس، سوریه، یمن، حجاز و مناطقی که امروز کشور عراق شدهاند، فلسطین و بخشهایی از ترکیه امروز در دست کُردان ایوبی بود. سرسلسله این کُردان، صلاحالدین ایوبی زاده شهر تِکریت بود. صلاحالدین و ایوبیان از خاورمیانه در برابر تعرض اروپاییان (صلیبیون) دفاع میکردند. دودمان ایّوبیان شامل هشت سلطان بود و همزمان دارای دو پایتخت بودند: قاهره و حَلَب. (روزنامک/ کیهانیزاده)
———————–
یادروز 25 امردادماه:
از طرف “ناصرالملک”، “میرزا حسن خان مستوفی الممالک” به رییس الوزرایی تعیین شد. (۱۲۹۲ خورشیدی)
“احمدشاه قاجار”، “مستوفی الممالک” را به رییس الوزرایی انتخاب نمود. (۱۲۹۳ خورشیدی)
شركت سهامی قند و شكر و كبريت در تهران راهاندازی شد. (۱۳۱۴ خورشیدی)
در ايران به مناسبت پايان جنگ جهانی تعطيل عمومی گرديد و مجلس جلسه فوقالعاده تشكيل داد. (۱۳۲۴ خورشیدی)
در المپياد جهانی “محمود نامجو” قهرمان وزنه برداری، دو ركورد دنيا را شكست و به آقای جهان نامور شد. (۱۳۲۸ خورشیدی)
“محمدرضا شاه پهلوی” که میخواست هنگام براندازی “دكتر مصدق” در كشور نباشد، ایران را ترک کرد. (۱۳۳۲ خورشیدی)
برگزاری چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب “آيت اللَّه سيد علی خامنه ای” به عنوان رييس جمهوری ايران. (۱۳۶۴ خورشیدی)
انتخاب پروفسور “حميد مولانا” به رياست انجمن بين المللی تحقيقات ارتباط جمعی. (۱۳۷۱ خورشیدی)
درگذشت “غلامحسین بیگدلی”، استاد، ادیب، شاعر، خوشنویس و پژوهشگر معاصر ایران. (۱۳۷۷ خورشیدی)
درگذشت احمد فَردید “مهینی یزدی”، استاد فلسفه، (زاده ۱ مهر ۱۲۸۹ یزد – درگذشته ۲۵ امرداد ۱۳۷۳ تهران)
درگذشت غلامحسین بیگدلی ، شاعر، ادیب، خوشنویس و پژوهشگر، (زاده ۲۴ اسفند ۱۲۹۷ زنجان – درگذشته ۲۵ امرداد ۱۳۷۷ کرج)
زادروز منوچهر درفشه، نقاش و تصویرساز کتابهای درسی، (زاده ۲۵ امرداد ۱۳۱۹ – درگذشته ۲۷ تیر ۱۳۹۳ تهران)
او تصویرساز کتابهای درسی بود که از جمله آثارش تصویرسازی برای شعر اشک یتیم از کتاب فارسی پنجم دبستان و ماجرای خانواده آقای هاشمی از کتاب تعلیمات اجتماعی سوم دبستان بود.
درگذشت نادیا دلدارگلچین، بازیگر سینما و تلویزیون، (زاده ۱۸ اردیبهشت ۱۳۳۹ تهران – درگذشته ۲۵ امرداد ۱۳۹۱ تهران)
او فرزند نادر گلچین خواننده نامدار بود و از هنرستان عالی موسیقی دیپلم دریافت کرد. ابتدا بهبازیگری تیاتر و به تدریج بهبازیگری در سینما روی آورد و در سال ۱۳۶۹ با بازی در فیلم ابلیس (ساخته احمدرضا درویش) به ایفای نخستین نقش خود در سینمای ایران پرداخت. وی در مدت بازیگری در فیلمهای ماندگاری همچون روسری آبی، غریبانه، دختری با کفشهای کتانی، مارال و صبحانهای برای دو نفر، ایفای نقش کرد.
زادروز بهمن مفید، بازیگر، نوازنده، خواننده و صداپیشه عروسکی، (زاده ۲۵ امرداد ۱۳۲۱ تهران – درگذشته ۲۶ امرداد ۱۳۹۹ تهران)
او برادر بیژن مفید نمایشنامهنویس و کارگردان و اردوان مفید بازیگر، هنگامه مفید شاعر، ترانهسرا، نمایشنامه نویس و کارگردان و فرزند غلامحسین مفید، از هنرپیشگان قدیمی تئاتر و قدسیه فریور بود. وی بازیگری تئاتر را از کودکی و با بازی در نمایشنامههایی که پدر و برادرش کارگردانی میکردند آغاز کرد و از ۵ سالگی در نمایشهای پدرش حضور داشت و «یوسف و زلیخا» نخستین نمایشی بود که وی در کودکی بازی کرد.
زادروز “ملکشاه یکم”، دومین پادشاه امپراتوری سلجوقی، وی پادشاهی یکی از بزرگترین امپراتوریهای تاریخ ایران را بر عهده داشت. (1055 م)
درگذشت “راما كريشنا” پيشوای مذهب هندو. (1886 م)
زادروز “توماس لورنس” جاسوس انگلستان در كشورهای عربی. (1888 م)
تأسیس جمهوری اندونزی از سوی “دکتر احمد سوکارنوا” بلافاصله پس از اعلام پايان جنگ جهانی دوم. (1945 م)
درگذشت “مارگارت ميچل” نويسنده معروف آمريكايی، خالق داستان “بربادرفته” . (1949 م)
استقلال “قبرس” از بريتانيا. (1960 م)
جمهوری “قِبرِس” کشوری جزیرهای، در شرق دریای مدیترانه است. مساحت آن ۹/۲۵۱ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱/۱۵۰/۰۰۰ نفر میباشد. این کشور به دو بخش قبرس شمالی (بخش ترک نشین) و بخش یونانینشین تقسیم میشود که در آن هر دو زبان “ترکی” و “یونانی” رسمی هستند. پایتخت آن “نیکوزیا” و واحد پول آن “یورو” است.
