روز دی به‌ آذر از ماه شهریور/ غار شاپور؛ یادآور شکوه ملی ایران

امروز روز دی‌به‌آذر از ماه شهریور 3762 زرتشتی، شنبه سوم شهریورماه 1403 خورشیدی، بیست‌وچهارم آگوست 2024 میلادی

فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
“ای اهورامزدا، تویی که با خرد و دانایی بی‌پایان خود، جهان را آفریدی و به انسان‌ها راه راستین را نشان دادی. ما به تو ایمان داریم و از تو می‌خواهیم که ما را در مسیر نیکی و راستی هدایت کنی تا بتوانیم به شکوه و بزرگی راستین دست یابیم.” یسنا ۳۴، بند ۱۱

این بند یکی از بخش‌های مهم گات‌ها است که به ستایش اهورامزدا و درخواست هدایت در مسیر نیکی و راستی می‌پردازد.

——————– ————–

دی‌ به‌ آذر:

– دی به آذر نام هشتمین روز هر ماه سی روزه در گاه‌شماری ویژه زرتشتیان است.

– دی به چَم (معنی) آفریدگار و آذر نیز نام دیگری برای آتش، در گویش ایرانیان بوده است.

– در هر ماه سه روز با پیشوند «دی» در گاهشمار زرتشتی نام دارد که روز هشتم «دی‌به‌آذر»، پانزدهم «دی‌به‌مهر» و بیست‌و‌سوم «دی‌به‌دین» هستند.

– روزهای دی با پسوند نام روز پس از خودش نامگذاری شده است.

– روزهای اورمزد، دی به آذر، دی به مهر و دی بدین که در این گاه شماری آمده است. به جای روزهای آدینه در هرماه، از روزهای شادی و آرامش و همزیستی در فرهنگ نیاکان ما بوده است.

– نماد این روز گل بادرنگ است.

————- ——————

سوم شهریور در ایران چه گذشت؟

درهم‌کوبیدن تندیس “شاپور یکم” در تنگ چوگان هنگام یورش تازیان به ایران. (643 میلادی)
سوم شهریورماه 22 خورشیدی، نصر ابن سیار، سردار تازی، وارد تنگ چوگان در استان فارس شد و به غار شاپور و تندیس بزرگ از شاپور یکم در آن جا، دست یافت. این غار پر از آثار تاریخی و هنری ایرانیان بود. نصر دستور داد تا مجسمه شاپور از جایگاهش افکنده شود و دیگر آثار نیز از آسیب در امان نماندند. پیشنهاد مردم محلی برای بازگرداندن مجسمه به حالت اول در ازای مقداری زر نیز نصر نپذیرفت.

تندیس شاپور یکم که از یک ستون چکیده غول‌پیکر (استالاگمیت‌های) دهانه‌ی غار تراشیده شده، نزدیک‌به ۲۵ تُن وزن دارد با بلندای 17 متر و یکی از بزرگترین تندیس‌های سنگی دوران ساسانیان به شمار می‌رود. این تندیس در دهانه غار شاپور، با گذشت ۱۷۰۰ سال همچنان پابرجا است، هرچند که در این مدت آسیب‌های زیادی دیده است.

تنگ چوگان که در نزدیکی شهر تاریخی بیشاپور قرار دارد، جای بازی سنتی چوگان شاهان ساسانی بوده و دارای نقش‌برجسته‌های بی‌شمار از شاهان ساسانی است. این نقش‌برجسته‌ها دربردارنده پهنه‌های پیروزی شاهان ساسانی بر دشمنان و مراسم دریافت فر ایزدی (حلقه شهریاری) است.

تاریخ‌نگاران اروپایی آثار به‌جامانده در تنگ چوگان را برانگیزنده‌ی غرور ملی ایرانیان و گواه شهرآیین (تمدن) این شهروندان دانسته‌اند. این آثار نشان‌دهنده هنر و فرهنگ بالنده ایرانیان در دوران ساسانیان است و تاریخی ارزشمند دارند.
مجموعه غار شاپور و تنگ چوگان بیشاپور از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی شهرستان کازرون، اسفندماه 1402 به فهرست آثار ملی پیوست.

———— —————–

یادروز سوم شهریورماه:

رشیدالسلطان” و “حسین خان لله” دو نفر از اعضای کمیته مجازات در میدان توپخانه به دار مجازات آویخته شدند. (۱۲۹۷ خورشیدی)

 

زادروز “محمدعلی اسلامی نُدوشَن“، شاعر، نویسنده، مترجم، حقوقدان و پژوهشگر معاصر. (زاده ۳ شهریور ۱۳۰۴ ندوشن یزد – درگذشته ۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ کانادا)- آرامگاه در شهر نیشابور

او از دانشکده حقوق دانشگاه تهران لیسانس گرفت و در دهه سوم زندگی‌ برای تکمیل تحصیلاتش به اروپا رفت و مدت پنج سال در فرانسه و انگلستان به تحصیل پرداخت. سرانجام با دفاع از پایان‌نامه‌اش با عنوان «کشور هند و کامنولث» از دانشکده حقوق دانشگاه سوربن پاریس دکترای حقوق بین‌الملل گرفت.
وی در شمار شاعران توانا و نویسندگان برجسته ایرانی بود و با وجود توانایی‌های شعری‌ از زبان شعر کمتر استفاده کرد و بیشتر به تالیف آثار انتقادی و تحلیلی پرداخت. اما آنچه از سروده‌های وی چاپ شده و در دسترس قرار گرفته‌، نمودار ذوق سرشار و قریحه تابناک او در شاعری بود.  وی بیشتر اوقاتش را صرف پژوهش آثار علمی و ادبی ایران و ترجمه آثار نویسندگان جهان کرد.

 

“حسن مستوفی” ریيس الوزرا، در سعدآباد حضور يافته از سمت خود كناره گيری نمود ولی شاه استعفای او را نپذيرفت. (۱۳۰۵ خورشیدی)

 

زادروز “اکبر هاشمی رفسنجانی”، نخستین رییس مجلس شورای اسلامی و چهارمین رییس جمهور ایران. (۱۳۱۳ خورشیدی)

 

گشایش ورزشگاه  “امجديه” (شهيد شيرودی) در تهران. (۱۳۱۸ خورشیدی)

 

در طی جنگ جهانی دوم، قوای شوروی از شمال و مشرق و قوای انگلستان از جنوب، كشور ايران را مورد یورش زمينی، هوایی و دريایی قرار دادند. (۱۳۲۰ خورشیدی)

 

علی منصور نخست وزير، به اتفاق جواد عامری كفيل وزارت امور خارجه، در كاخ سعدآباد حضور يافته و “رضا شاه” را از حمله دو كشور شوروی و انگليس به خاک ايران مطلع ساختند. (۱۳۲۰ خورشیدی)

 

“اسميرنوف” سفير شوروی و “سر ريدرز بولارد” وزير مختار انگليس در سعدآباد با “رضاشاه” ملاقات كردند و صريحاً اعلام نمودند علت حمله به ايران وجود عده زيادی از اتباع آلمانی در ایران می‌باشد. (۱۳۲۰ خورشیدی)

 

بین ایران و مصر پس از ده سال قطع رابطه، باردیگر روابط سیاسی برقرار شد و دو طرف با یکدیگر سفیر مبادله نمودند. (۱۳۴۹ خورشیدی)

 

درگذشت علی‌اصغر حکمت، وزیر فرهنگ، نخستین رییس دانشگاه تهران و بنیانگذار کتابخانه ملی، (زاده ۲۶ امرداد ۱۲۷۱ شیراز – درگذشته ۳ شهریور ۱۳۵۹ تهران)

او از سیاستمداران دوران رضاشاه و محمدرضاشاه بود و چندین دوره عهده‌دار مقام وزارت فرهنگ و معارف و بنیادگذار نشریه فروغ تربیت بود.

 

آغاز نخستين دوره مذاكرات صلح بين ايران و عراق با نظارت سازمان ملل متحد. (۱۳۶۷ خورشیدی)

 

درگذشت علی قهاری کرمانی، مجسمه‌ساز و از دانش‌آموختگان و مدرسان هنرستان کمال‌الملک، (زاده شهریور ۱۳۰۵ کرمان – درگذشته ۳ شهریور ۱۳۷۸ کرمان)

او در سال ۱۳۲۴ به دعوت علی‌اکبر صنعتی، دستیار او شد و در ۱۳۲۶، به هنرستان کمال‌الملک، که در آن زمان تنها مدرسه هنر در ایران بود، رفت و در آنجا به تحصیل هنر ادامه داد و نزد استادان: اسماعیل آشتیانی و حسین بهزاد نقاشی و طراحی آموخت.

 

درگذشت “ناصر خویشتن‌دار”، دوبلور و گوینده ، مدیر دوبلاژ پیشکسوت سیما. (۱۳۹۶ خورشیدی)

 

زادروز “ايوان چهارم” كه روسيه را يكپارچه و خود را تزار آن خواند. نخستين تزار روسيه ۵۴ سال عمر كرد. (1530 م)

 

درگذشت “ويليام هِرشِل” رياضی‌دان و منجم برجسته آلمانی، کاشف سیاره اورانوس و تابش فروسرخ. (1822 م)

 

روز ملی و استقلال “اروگوئه” از استعمار اسپانيا. (1825 م)

کشور “اروگوئه” با ۱۷۶/۲۱۵ كيلومتر مربع وسعت در جنوب شرقی آمريكای جنوبی واقع شده است. جمعيت اروگوئه بيش از ۳ ميليون نفر است كه بیشتر مسيحی هستند. پايتخت اين كشور شهر “مونته ويدئو” و واحد پولش “پزو” است. زبان رسمی آن “اسپانيايى” و نوع حكومت آن جمهوری است.

 

درگذشت “فردريک ويلهلم نيچه”، فيلسوف آلمانی و نويسنده كتاب‌های”چنين گفت زرتشت” و “آن سوی خوب و بد”. (1900 میلادی)

 

مرگ “هانری بِكرِل” فيزيك‏دان فرانسوی، كاشف راديو اكتیویته و برنده ی جایزه نوبل فیزیک در سال ۱۹۰۳ میلادی. (1908 میلادی)

 

تسليم رومانی به متفقين و اعلان جنگ به آلمان در جريان جنگ جهانی دوم. (1944 میلادی)

 

درگذشت “سينكلِر لوئيز” رمان ‏نويس، نخستين آمريكايى دريافت کننده ی جايزه ادبی نوبل در سال ۱۹۳۰ میلادی. (1951 میلادی)

 

روز استقلال “روسيه سفيد”(بلاروس) از اتحاد جماهير شوروی سابق. (1991 میلادی)

“بلاروس” ، کشوری با مساحت  ۲۰۷/۶۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت ۱۰ میلیون نفر می‌باشد. پایتخت آن شهر “مینسک” است. واحد پول آن “روبل بلاروس” و زبان رسمیش “روسی” و “بلاروسی” است.

 

برای نخستين بار در پزشكی از “كت اسكن” استفاده شد. (1973 میلادی)

 

یورش “آقامحمدخان قاجار” به گرجستان. (۱۲۰۹ مهی)

والی گرجستان به پشتوانه هم‌کیشی با روس‌ها اعلام استقلال نمود. “آقا محمدخان” به گرجستان لشکرکشی کرد و در این نبرد پیروز میدان شد و “آراگلی خان” به تفلیس فرار کرد و “آقا محمد خان قاجار” به تفلیس لشکر کشید و بر آنجا چیرگی یافت.