کاوش‌های غیر مجاز قاچاقچیان آثار باستانی این بار گریبان دژ (:قلعه) «کرشاهی» شهرستان آران و بیدگل، در استان اصفهان و نزدیک به شهر کاشان، را گرفت. کارشناسان گمان می‌برند این حفاری‌ها«از سر عمد»، برای ویران کردن این دژ کهن ساسانی انجام گرفته است.
دژ ساسانی کرشاهی در بخش جنوب پناهگاه حیات وحش «یخاب» در بخش کویرات شهرستان آران و بیدگل، ویژگی‌های مهرازی (معماری) و دفاعی ویژه‌ای دارد. اما این دژ ساسانی به شوند بی‌توجهی‌ها و حفاری‌های غیر مجاز از یک سو و بهسازی غیر اصولی قنات آن گستره از سوی دیگر و حتا گمان دخالت انسان‌ها، آرام آرام رو به ویرانی می‌رود.
مصیب صدری، کنشگر میراث‌فرهنگی آران و بیدگل و فرنشین (:رییس) انجمن محیط زیست آران و بیدگل، در گفت‌وگو با ایسنا درباره‌ی حال و روز دژ کرشاهی گفت: هر سال، دست‌کم سه تا چهار بار، این گستره به دست حفاران غیرمجاز، کاوش می‌شود. حتا گنج‌یاب‌ها دست به ویران کردن اتاق‌ها و حفاری زیر پایه‌های سازه می‌زنند. فضای زیر شاه‌نشین نیز برای پیدا کردن گنج، زیر برج باختری آواربرداری شده است و به سبب همین کاوش‌های غیر مجاز، برج ورودی سازه فرو ریخته است.
او با اشاره به کندن نزدیک به ۱۲ گودال در زیر پایه‌های برج‌های این دژ تاریخی و ساخت یک راه قنات به دست کشاورزان در چند ماه گذشته افزود: بومی‌ها و کشاورزان در بهسازی راه قنات که از نزدیک یک متری برج رد می‌شده، بدون نظارت و با بهره گیری از دستگاه‌هایی که جزو ضوابط میراث فرهنگی نیست، به گونه‌ای غیر اصولی کار بهسازی را انجام داده‌اند. این کار می‌تواند سبب سست شدن پایه‌های این برج شود.
همه گیر شدن ویروس کرونا راه کارشناسان را بسته است
وی با اشاره به وضعیت قرمز کاشان به سبب گسترش ویروس کرونا و جلوگیری از ورود و خروج کارشناسان میراث فرهنگی به این گستره‌ی تاریخی گفت: در این شرایط باید چشم‌براه بمانیم و ببینیم چه زمانی این بیماری به پایان می‌رسد تا پس از آن کارشناسان مرمت بتوانند این سازه‌ی تاریخی را بررسی کنند.
این کنشگر میراث فرهنگی در دنباله افزود: در عملیات بهسازی به گمان بسیار با بهره‌گیری از دستگاه‌های کمپرسور زیر زمین را کنده‌اند. از سوی دیگر حفاری‌ها در این گستره بسیار زیاد است. چندی پیش در این گستره یک چشمه سرویس بهداشتی ساختند و هیچ کس به انجام آن اعتراض نکرد. دیواره‌های بخش جنوبی دژ نیز به سبب رفت و آمد گله‌دارها ویران شده است. هر چند خوشبختانه پایه‌ی دژ سالم به جا مانده است اما گمان می‌رود اگر این کار ادامه‌دار باشد با سست شدن آرام آرام پایه‌ها، آن نیز با گذشت زمان ویران شود.
این کنشگر میراث فرهنگی، به نبود تابلوی شناسایی و راهنمای میراث فرهنگی در نزدیکی این اثر تاریخی اشاره کرد و گفت: در این میان حتا یک نشانه‌ی هشدار همگانی هم برای نگاهبانی از این دژ، دیده نمی‌شود.
یادآور می‌شود که این اثر تاریخی در سال ۱۳۸۱ خورشیدی به شماره ۵۸۹۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
