لوگو امرداد
خانه های تاریخی ایران (20)

خانه‌ی تیمورتاش؛ موزه‌ای برای جنگ

خانه‌ای که اکنون «موزه‌ی جنگ» نامیده می‌شود، زمانی از آنِ یکی از پُرآوازه‌ترین سیاستمداران ایران به نام عبدالحسین خان تیمورتاش بود. تیمورتاش، پس از رضاشاه دومین مرد سیاسی ایران شاخته می‌شد و وزیر دربار شاه بود، اگرچه سرنوشت خوبی پیش روی او نبود.

muze jang1

خانه‌ی تیمورتاش جایی برای دیدارهای دوستانه‌ی روشنفکران و کتاب‌خوانان بود؛ و شب‌نشینی‌های وزیر دربار بود. زیبا و بی‌اندازه چشم نواز ساخته شده بود و هر نگاهی را به خود خیره می‌کرد. مهرازی آن آمیخته‌ای از هنر ایرانی و روسی است. حتا نشانه‌هایی از خانه‌آرایی هندی نیز در آن دیده می‌شود.
خانه‌ی وزیر دربار در شمال باختری (:غربی) باغ شاه ساخته شده است و اکنون در میانه‌ی دانشگاه جنگ، در خیابان کارگر جنوبی، میان میدان حُر و پاستور جای دارد.

jang.2

تیمورتاش این خانه را که در زمان احمدشاه قاجار ساخته شده بود، از سردار محتشم بختیاری، از مردان سیاسی روزگار قاجار، خریداری کرد. در این زمان، قاجاریه برانداخته شده بودند. خانه‌ی سردارمحتشم، جایی شد برای زندگی و انجام کارهای تیمورتاش.

 

teymurtash1

عبدالحسین خان تیمورتاش

پس از به زندان افتادن و کشته شدن تیمورتاش خانه‌ی او چندی خالی ماند تا آنکه به دستور رضاشاه آن را ویژه ی دانشگاه جنگ کردند. کاربری آن در روزگار پهلوی دوم نیز دگرگون نشد. در سال 1393 خورشیدی، از سوی دانشگاه فرماندهی و ستاد و همکاری شهرداری مرمت آن آغاز شد. مرمت خانه‌ی تیمورتاش را دو تَن از استادان مرمت کار اصفهانی انجام دادند. به گونه‌ای که این خانه‌ی تاریخی آسیبی ندید.

سپس در سال ۱۳۹۵ خورشیدی، ساختمان فرماندهی دانشگاه جنگ به جایی دیگر منتقل شد و با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و شهرداری تهران، «موزه دانشگاه جنگ» در خانه‌ی تاریخی تیمورتاش گشایش یافت. خانه یاد شده دو اشکوب (:طبقه) دارد و یک زیرزمین. اتاق‌های اشکوب نخست به هم راه دارند. نمای آن نیز آجری است. مهرازی خانه‌ی تیمورتاش چشمگیر است. دیوار کنار پله‌هایی که راه به اشکوب دوم می‌برند، آیینه‌کاری شده و بر شکوه خانه افزوده است. غلام گردشی خانه نیز از ویژگی‌های یگانه‌ی آن است. غلام گردشی بخشی از سازه است که به دور فضای مرکزی می‌چرخد.

jang.3

پنجره‌های خانه، اُرسی و پتینه‌کاری‌ها نیز چشم نواز است. پتینه‌کاری روشی است که با کمک رنگ‌های پوشاننده، تیره و روشن، به اشیا رنگی فرسوده و خورده‌شده می‌دهد.
گچ‌بری‌های خانه‌ی تیمورتاش، کم‌مانند و درنهایت زیبایی است. سقف گچ‌بری شده‌ی خانه، نمونه‌ای برجسته از خانه‌آرایی قاجاری است.
اکنون در اشکوب نخست خانه‌ی تیمورتاش ابزار جنگی و اسلحه‌های سرد و گرم نمایش داده شده است. در بخشی از این اشکوب، توپی را که تزار روسیه برای عباس میرزا، نایب‌السلطنه، پس از پیمان نامه‌ی ترکمان چای، فرستاده بود، دیده می‌شود. اشکوب دوم نیز جایی برای نگهداری و نمایش اسلحه‌های گرم است.
خانه‌ی یادشده در 25 مهرماه 1383 خورشیدی، به شماره‎ی 11197 ثبت ملی شد.

*بخشی از آگاهی‌ها درباره ی تاریخچه‌ی خانه‌ی تیمورتاش، برگرفته از تارنمای «نابرو» است.

خانه‌ی مسعودیه؛ دیدنی و شکوهمند

خانه‌ی قوام‌السلطنه؛ یگانه در هنر معماری ایران

خانه‌ی ارباب رستم گیو؛ نمادی از نظم و هماهنگی

خانه هرمز آرش؛ سنگ بنای محله‌ی تهرانپارس

خانه‌ی آوانسیان؛ داستان غم‌انگیز یک سرای تاریخی

خانه‌ی سردار اسعد بختیاری؛ استوار و چشم‌نواز

خانه‌ی فخرالدوله؛ پایدار و هماهنگ در شیوه‌ی ساخت

خانه‌ی بروجردی‌ها؛ بی‌همتا در زیبایی

خانه‌ی ناصرالدین میرزا؛ ساختاری نو در معماری

خانه‌ی عین‌الدوله؛ چشم‌نواز در زیبایی و شکوه

خانه‌ی اعتصام‌الملک؛ زادگاه پروین اعتصامی

خانه‌ی انیس‌الدوله؛ سرای نورچشمی شاه قاجار

خانه‌ی فروغ‌الملک، گنج خانه‌ای از هنر ایران

خانه‌ی ابریشمی، بیمناک از فرو ریختن

خانه قدکی؛ نگارگری‌هایی به شیوه رنسانس

خانه‌ی شکوهی؛ شکوه مهرازی کویری ایران

خانه‌ی وثوق؛ سرای سیاست‌ورزان

ساختار معماری درونگرا در خانه‌ی صولت ابرکوه

خانه‌ی مسعودی، آمیختگی هنر ایران و اروپا

خانه‌ی کبیری؛ شگفتانه‌ی معماری ایران

خانه‌ی مشیرالدوله؛ یادگار سیاستمداری خوش‌نام

خانه‌ی عامری‌ها؛ تماشاخانه‌ای زرین از هنر ایران

خانه‌ی امین‌السلطان، سرای دایی‌جان ناپلئون

خانه‌ی سوکیاسیان، دیرپا و چشم‌نواز

خانه‌ی مشیردیوان، دست‌کارِ هنرمندان کردستان

خانه‌ی تاج، دیرینکده‌ای برای شناخت فرهنگ کاشان

خانه‌ی مقدم، گرانبهاترین خانه‌ی تاریخی جهان

خانه‌ی زینت‌الملک؛ شکوه هنر ایران

خانه‌ی امیرنظام گروسی، سرای ادیبی سیاست‌ورز

به اشتراک گذاری
Telegram
WhatsApp
Facebook
Twitter

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترین ها
1403-07-12