یکی از دلرباترین خانه‌های تاریخی ایران، در میانه‌ی خیابان سی‌تیر تهران جای دارد. زیبایی، چشم‌نوازی و استواری آن، هوش رُباست. این خانه از آنِ یکی از نامدارترین سیاست‌مداران ایران، قوام‌السلطنه بود و پس از آن که از دست او بیرون کشیده شد، سرگذشتی خواندنی یافت.
احمد قوام، نامبردار به قوام‌السلطنه، در بسیاری از رویدادهای سیاسی روزگارش به گونه‌ای نقش داشت. او بیش از 20 بار در کابینه‌های گوناگون وزیر شد و پنج بار در روزگار قاجار و پهلوی به نخست‌وزیری رسید. واپسین آن در سی‌ام تیر 1331 بود که تنها سه روز بر صندلی نخست‌وزیری نشست و با خیزش مردمی سی‌تیر، برکنار شد و جای خود را به دکتر محمد مصدق داد. قوام که زمانی او را «حضرت اشرف» می‌نامیدند، در سال 1334 خورشیدی، زمانی که 82 سال داشت، درگذشت.
سال 1291 خورشیدی، در واپسین سال‌های پادشاهی احمدشاه قاجار بود که قوام‌السلطنه از استاد علی محمد معمارباشی خواست که خانه‌ای برای او طراحی کند و بسازد. چندی پس از آن خانه‌ی قوام با هنر چیره‌دستانه و کم‌مانند استاد معمارباشی ساخته شد. هزینه‌ی ساخت آن را 100 هزار تومان برآورد کردند. در آن روزگار، صد هزار تومان پول هنگفتی بود.
خانه‌ی یادشده از زمان ساخت تا سال 1331 خورشیدی، سکونت‌گاه و دفتر کار قوام بود. در این سال بر اثر رویدادهای سیاسی، دارایی قوام به دست مجلس هفدهم شورای ملی مصادره شد و خانه‌ی او نیز در اختیار دولت گذاشته شد. دولت نیز آن را به سفارت مصر سپرد. تا آنکه در زمان ریاست‌جمهوری جمال عبدالناصر در مصر، روابط ایران و مصر برهم خورد و دولت ایران خانه‌ی قوام را از سفارت این کشور گرفت و به سفارت افغانستان داد. اما این دست‌به‌دست شدن‌ها ادامه یافت و چندی پس از آن بانک بازرگانی ایران، خانه‌ی قوام را خرید. تا آنکه دفتر فرح پهلوی پیشنهاد خرید خانه را به بانک داد. خانه فروخته شد و کاربری فرهنگی یافت و جایی شد برای فرهنگسرای نوبهار.
در سال‌های آغازین انقلاب، به سبب رویدادهای سیاسی، خانه‌ی قوام رها شده بود و از نمناکی و پوسیدگی لوله‌های زیرزمین، آسیب‌هایی دید. تا آنکه به مرمت و بازسازی آن پرداختند. این خانه‌ی تاریخی و زیبا، اکنون جایی برای «موزه‌ی آبگینه و سفالینه‌های ایران» است.
مهرازی خانه‌ی قوام، برون‌گراست و آمیخته‌ای است چیره دستانه از عناصر ایرانی و مهرازی (:معماری) غربی. این سازه در میانه‌ی باغی ساخته شده است. خانه روبه‌روی درِ ورودی دیده می‌شود. اما در بخش جنوبی آن، ساختمان دیگری ساخته شده است.
ساختمان، دو اشکوبه (:طبقه) است و پنج تالار دارد. پله‌های ورودی، برگرفته از خانه‌آرایی روسی است. چندین گونه آجرکاری در نمای ساختمان دیده می‌شود. پنجره‌های چوبی و اُرسی و نیز درهای آن الهام گرفته از مهرازی ایران در روزگار سلجوقیان است. منبت‌کاری، و گچبری سقف نیز نمونه‌ای باشکوه از هنر ایرانی است. هر چند در زمانی که این خانه در اختیار سفارت مصر بود، گچبری‌هایی به شیوه‌ی غربی به آن افزوده شده است. کف‌پوش‌های خانه نیز چوبی است و طرح‌های هندسی دارد.
آنچه خانه‌ی قوام السلطنه را اکنون زیبایی و دلربایی دیگری بخشیده است، طراحی شگفت آور سفالینه‌ها و آبگینه‌هایی است که در این خانه–موزه نگهداری می‌شود. می‌توان گفت که این خانه‌ی تاریخی بخت آن را داشته است که نه تنها در گذر سالیان چیزی از شکوه آن کاسته نشود بلکه زیبایی افزون‌تر و دلخواه‌تری بیابد.
خانه‌ی قوام‌السلطنه در هفتم اردیبهشت‌ماه 1377 خورشیدی، با شماره‌ی 2014، ثبت ملی شده است.
خانه‌ی مسعودیه؛ دیدنی و شکوهمند
خانه‌ی ارباب رستم گیو؛ نمادی از نظم و هماهنگی
خانه هرمز آرش؛ سنگ بنای محله‌ی تهرانپارس
خانه‌ی آوانسیان؛ داستان غم‌انگیز یک سرای تاریخی
خانه‌ی سردار اسعد بختیاری؛ استوار و چشم‌نواز
خانه‌ی فخرالدوله؛ پایدار و هماهنگ در شیوه‌ی ساخت
خانه‌ی بروجردی‌ها؛ بی‌همتا در زیبایی
خانه‌ی ناصرالدین میرزا؛ ساختاری نو در معماری
خانه‌ی عین‌الدوله؛ چشم‌نواز در زیبایی و شکوه
خانه‌ی تیمورتاش؛ موزه‌ای برای جنگ
خانه‌ی اعتصام‌الملک؛ زادگاه پروین اعتصامی
خانه‌ی انیس‌الدوله؛ سرای نورچشمی شاه قاجار
خانه‌ی فروغ‌الملک، گنج خانه‌ای از هنر ایران
خانه‌ی ابریشمی، بیمناک از فرو ریختن
خانه قدکی؛ نگارگری‌هایی به شیوه رنسانس
خانه‌ی شکوهی؛ شکوه مهرازی کویری ایران
ساختار معماری درونگرا در خانه‌ی صولت ابرکوه
خانه‌ی مسعودی، آمیختگی هنر ایران و اروپا
خانه‌ی کبیری؛ شگفتانه‌ی معماری ایران
خانه‌ی مشیرالدوله؛ یادگار سیاستمداری خوش‌نام
خانه‌ی عامری‌ها؛ تماشاخانه‌ای زرین از هنر ایران
خانه‌ی امین‌السلطان، سرای دایی‌جان ناپلئون
خانه‌ی سوکیاسیان، دیرپا و چشم‌نواز
خانه‌ی مشیردیوان، دست‌کارِ هنرمندان کردستان
خانه‌ی تاج، دیرینکده‌ای برای شناخت فرهنگ کاشان
خانه‌ی مقدم، گرانبهاترین خانه‌ی تاریخی جهان
