خانه‌های تاریخی گاه به ناگزیر دستخوش دگرگونی می‌شوند و بخش‌هایی از آن‌ها از میان می‌رود. خانه‌ی وثوق چنین سرنوشتی یافته و از آنچه در آغاز ساخته بودند تنها اندرونی و بیرونی آن پایدار مانده است. با این همه، هنوز هم از ساختمان‌های زیبای پایتخت به‌شمار می‌رود و نشان می‌دهد که نسل‌های گذشته تا چه اندازه در ساخت خانه‌های خود باریک‌بین بوده‌اند و ذوق‌ورزی کرده‌اند.
خانه وثوق، نام دیگری دارد و آن را گاه «خانه‌ی قوام» هم می‌گویند. سبب آن چنین است که یکی از مردان سیاست‌ورز قاجاری به نام میرزا محمد مستوفی قوام‌الدوله آن را در روزگار پادشاهی محمدشاه قاجار ساخت. بخشی از میراث او به دو تَن از نوادگان‌اش، به نامهای وثوق‌الدوله و قوام‌السلطنه، رسید. این خانه سهم وثوق‌الدوله شد.
وثوق‌الدوله از سیاستمداران نامدار روزگار قاجار است. با آنکه شاعر بود و قصیده‌های زیبایی از او به‌یادگار مانده است اما در سیاستمداری چندان ایران‌خواه نبود. وثوق‌الدوله همان کسی است که قرارداد 1919 را با انگلیس امضا کرد و ایران را تا آستانه‌ی از میان رفتن استقلال‌اش پیش برد. (قرارداد ۱۹۱۹ پیمان نامهای است که در ۱۹۱۹ میلادی (۱۲۹۸ خورشیدی) میان دولت بریتانیا با دولت وقت ایران پس از هفت ماه مذاکره پنهانی با وثوق‌الدوله و با پرداخت ۴۰۰ هزار تومان رشوه بسته شد. بر پایه‌ی این قرارداد تمامی امور کشوری و لشکری ایران زیر نظر مستشاران انگلیسی و با مجوز آنان صورت می‌گرفت. بر اثر مخالفت‌های داخلی و خارجی و مغایرت آن با قانون اساسی مشروطه، این قرارداد هرگز به اجرا درنیامد).
خانه‌ی وثوق از سه سو به کوچه راه دارد. یکی از آن‌ها کوچه‌ی میرزا محمود وزیر است. بخشی از خانه‌ی وثوق که در گذر زمان ویران شده در همین بخشی است که به کوچه‌ی میرزا محمود راه دارد. این خانه‌ی تاریخی در خیابان چراغ‌برق، در میانه‌ی چهارراه سرچشمه و سه راه امین‌حضور جای دارد.
خانه‌ی وثوق دو حیاط بیرونی و اندرونی دارد. چند راه‌رو این دو حیاط را به هم پیوند می‌دهند. هر دو حیاط به مانند هم ساخته شده‌اند و باغچه و حوض دارند.
در نگاه نخست، دو بادگیر خانه و شیروانی بام به‌چشم می‌آید. بادگیرها همانند یکدیگر و قرینه هستند. اما آنچه خانه‌ی وثوق را چشمگیرتر می‌سازد نظم و هماهنگی است که در ساخت این سرا و در هر بخش آن دیده می‌شود. به ویژه هفت‌دری‌های خانه‌ی وثوق بسیار زیبا است و به آن نظم مهرازی (:معماری)، درخششی دیگر داده است. هفت‌دری اتاق بزرگی است که هفت پنجره‌ی بزرگ در کنار هم دارد.
خانه‌ی وثوق دو اشکوب (:طبقه) دارد، به همراه زیرزمین. اشکوب نخست، دو تالار دارد و راهروها و اتاق‌های کوچک. اشکوب دوم نیز در دو بخش باختری (:غربی) و خاوری (:شرقی) خانه، دارای اتاق‌هایی است. در این اشکوب نیز راهرویی ساخته شده است. از راه حیاط اندرونی می‌توان به زیرزمین خانه رسید.
اتاق اشکوب همکف، جایی برای پذیرایی از مهمانان و مردان سیاستمداری بوده است که به دیدار وثوق‌الدوله می‌آمدند. از همین‌رو، آذین‌هایی که برای زیباتر کردن اتاق به‌کار برده شده، برگرفته از الگوهای باخترزمینی است. این اتاق با اندرونی پیوندی ندارد و به‌تمامی جدای از آن است.
اتاق‌های خانه‌ی وثوق دارای پنجره‌های اُرسی است و دیوارها نیز با گچبری و اسلیمی‌های تُو در تُو، نمودی زیبا یافته‌اند.
یکی از دگرگونی‌های خانه وثوق، تبدیل ایوان تابستانی خانه به تالار آینه‌کاری است. این نیز نشانه‌ای از اثرپذیری و آشنایی ایرانیان با مردمان باخترزمین است که در مهرازی ما نیز دگرگونی‌هایی پدید آورد. اما دگرگونی‌های خانه‌ی وثوق بیشتر از آن است که اشاره شد. در صد سال گذشته چندین بار ساختار و نمای درونی خانه دستخوش تغییر شده است.
گفتنی است که کریم پیرنیا، استاد و نظریه‌پرداز برجسته‌ی مهرازی ایران، در سال‌های 1345 تا 1350خورشیدی، دست به مرمت خانه‌ی وثوق زد.
خانه وثوق در سال 1377 با شماره 2024 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
خانه‌ی مسعودیه؛ دیدنی و شکوهمند
خانه‌ی قوام‌السلطنه؛ یگانه در هنر معماری ایران
خانه‌ی ارباب رستم گیو؛ نمادی از نظم و هماهنگی
خانه هرمز آرش؛ سنگ بنای محله‌ی تهرانپارس
خانه‌ی آوانسیان؛ داستان غم‌انگیز یک سرای تاریخی
خانه‌ی سردار اسعد بختیاری؛ استوار و چشم‌نواز
خانه‌ی فخرالدوله؛ پایدار و هماهنگ در شیوه‌ی ساخت
خانه‌ی بروجردی‌ها؛ بی‌همتا در زیبایی
خانه‌ی ناصرالدین میرزا؛ ساختاری نو در معماری
خانه‌ی عین‌الدوله؛ چشم‌نواز در زیبایی و شکوه
خانه‌ی تیمورتاش؛ موزه‌ای برای جنگ
خانه‌ی اعتصام‌الملک؛ زادگاه پروین اعتصامی
خانه‌ی انیس‌الدوله؛ سرای نورچشمی شاه قاجار
خانه‌ی فروغ‌الملک، گنج خانه‌ای از هنر ایران
خانه‌ی ابریشمی، بیمناک از فرو ریختن
خانه قدکی؛ نگارگری‌هایی به شیوه رنسانس
خانه‌ی شکوهی؛ شکوه مهرازی کویری ایران
ساختار معماری درونگرا در خانه‌ی صولت ابرکوه
خانه‌ی مسعودی، آمیختگی هنر ایران و اروپا
خانه‌ی کبیری؛ شگفتانه‌ی معماری ایران
خانه‌ی مشیرالدوله؛ یادگار سیاستمداری خوش‌نام
خانه‌ی عامری‌ها؛ تماشاخانه‌ای زرین از هنر ایران
خانه‌ی امین‌السلطان، سرای دایی‌جان ناپلئون
خانه‌ی سوکیاسیان، دیرپا و چشم‌نواز
خانه‌ی مشیردیوان، دست‌کارِ هنرمندان کردستان
خانه‌ی تاج، دیرینکده‌ای برای شناخت فرهنگ کاشان
خانه‌ی مقدم، گرانبهاترین خانه‌ی تاریخی جهان
