لوگو امرداد
امروز باد ایزد زرتشتی؛ 22 فروردین‌ماه

دسیسه براندازی شاه اشکانی جایگزین جنگ با ایران

امروز باد ایزد و فروردین‌ماه سال 3758 زرتشتی، آدینه 22 فروردین‌ماه 1399 خورشیدی، 10 آوریل 2020 میلادی

10 آوریل سال 35 میلادی سنا و شورای دولتی امپراتوری روم در یک جلسه مشترک غیرعلنی و با نگرانی تمام به مساله ارمنستان که اردوان سوم شاه وقت ایران بدون دادن اطلاع قبلی به دولت روم، پادشاه تازه‌ای برای آن گماشته و فرستاده بود، رسیدگی کردند.
اردوان سوم پسر خود «اَرشَک، اَشک» را به پادشاهی ارمنستان که چند برابر امروز گستره داشت، گمارده بود. در آن زمان «تیبریوس سزار اگوستوس» امپراتور روم بود که در زمان لژیونر بودنش در چند جنگ با ایران و ازجمله جنگ مارکوس شرکت کرده و از ناحیه‌ی صورت زخم برداشته بود که آثار این زخم‌ها روی چانه و بینی او تا پایان زندگانی مشخصه‌ی او بود.
از صورت‌جلسه گفت‌وگو 11 آوریل سال 35 میلادی (دو سال پیش از مرگ تیبریوس) که بعدا به دست آمده و تاکنون محفوظ مانده است چنین برمی‌آید که در آن نشست فوق‌العاده، رومیان تصمیم گرفتند که به جای جنگ با ایران یک راه کم هزینه انتخاب و با تیرداد پسر عموی اردوان سوم که پیش از انتخاب شدن اردوان به عنوان شاه، نامزد این مقام بود و بعدا هم از مخالفت با شاه منتخب دست برنمی‌داشت تماس برقرار و وی را با دادن وعده‌ی هرگونه کمک به مبارزه مسلحانه و یا کودتا تحریک کنند. این تصمیم محرمانه بزرگان روم به اجرا درآمد.
تیبریوس از آغاز حکومت، این نظر خودرا به مقامات رومی تلقین کرده بود که به جای جنگ با ایران، باید برضد این کشور وارد توطئه و انواع فریب و دسیسه شد زیرا که پیروزی، درجنگ با ایران قابل ‌بینی نیست و امکان دارد که به ازدست رفتن متصرفات روم در شرق بیانجامد.
دولت روم در اجرای تصمیمات محرمانه نشست 11 آوریل، حاکم ایبریا (گرجستان کنونی) را که دست نشانده ایران بود با دادن انواع وعده، تشویق به پشتیبانی از براندازی تیرداد کرد. این زمینه‌سازی براندازی موقتا پیروز شد، پایتخت به دست تیرداد افتاد که خود را «تیرداد سوم» و بدون کسب رای مجلس بزرگان کشور (مِهستان) شاه تازه خواند و با هدف راضی کردن دولت روم، با برکناری ارشک از پادشاهی ارمنستان موافقت کرد که حاکم گرجستان با حفظ سمت برجای ارشک نشست.
اردوان سوم پس از تَرک پایتخت، به منظور جلب کمک و گردآوری نیرو برای سرکوب کردن تیرداد کودتاگر به منطقه هیرکانیا (گرگان) رفت. (هیرکانیا، گرگان، گلستان امروزی)
اردوان سوم سپس با یک نیروی تازه، از گرگان به پایتخت بازگشت و تیرداد را که مورد تنفّر بسیاری از بزرگان (به علت کوتاه آمدن در برابر رومیان) بود فراری داد و مقام خودرا بازگرفت. باوجود این، وی درصدد انتقام‌گیری از رومیان برنیامد و با آنان صلح و سازش کرد. اما، این سازش از سوی مجلس بزرگان ایران (مِهستان) ردّ و اردوان سوم برکنار شد که با دادن قول عدم احترام به مفاد سازشنامه با روم، باردیگر به سلطنت بازگشت و تا سال 41 میلادی که زنده بود شاهی کرد. با وجود این، تفکر کودتا (بی اعتنایی به مِهستان و روال دمکراسی وقت) و درگیری شاهزادگان باهم تا مدتی در ایران باقی ماند و پس از مرگ اردوان سوم، دو پسر او گودرز و «واردان» بر سر کسب قدرت به جان هم افتادند و تاج پادشاهی میان آندو، چند بار دست به دست گشت و از این رهگذر، ملّت آسیب دید.

056

چون باد‌روز، روز نشاط آمد ای نگار

شادی فزای هین و بده باده و بیار

«باد»، نام بیست‌و‌دومین روز ماه در گاهشمار زرتشتی است. باد، به چم هوا است. در فرهنگ زرتشتی هوا از چهار آخشیج ستودنی و سپندینه مانند آب و آتش و … است. در فرهنگ ایران پاک نگهداشتن چهار آخشیج خویشکاری هر انسان است. در اوستا ایزد وَیو (باد) همراه و همکار ایزدان آب و آتش و خاک است. ایزد وَیو (ایزد «باد» یا «هوا») همواره با ایزد رام آمده است. در اوستای سی‌روزه آمده: «…یاری باد به همه رزم و کارزار برساد. هر که را باد پشتیبان است پیروزی همیشه با اوست.

ایزد وَیو یا ایزد باد همواره با ایزد رام آمده است. نماد این روز در دین زرتشتی گل « بادرنگ بویه» است.” وای یا وایو ”باد” چهره‌ای دوگانه دارد، خوب وبد زیرا باد از هر دو جهان نیک وبد می‌گذرد. او نیکوکار است ودر عین‌حال می‌تواند با نیروی ویرانگر خود همه‌چیز و همه ‌کس را نابود سازد.

در ادبیات پهلوی دارای دو نیمه‌ی بد و خوب است که در اوستا نیمه‌ی نیک او که دشمن دیوان است ستوده شده. ایزد وایو در یشت پانزدهم اوستا به عنوان ایزدی مهم مورد ستایش قرار گرفته و این ستایش تا دوران اشکانی و ساسانی ادامه داشته‌است. در فرهنگ ایران قدیم ایزد یا الههٔ باد است.

این خداوندگار نه تنها برای تمام موجودات زنده روح حیات بوده بلکه روح دنیا و گیتی نیز محسوب می شده است. وایو همچنین هوایی است که در آن تمام موجودات زنده در هنگام مرگ نابود می‌شوند.

ایزد باد در اوستا چنین گزارش شده: جوینده، نیک‌کردار، چیره‌شونده، پس‌رونده، پیش‌رونده، پاینده‌فر، سخت‌ترین، قوی‌ترین، شکست‌دهنده، موج‌ریزنده، زبانه‌کشنده و ….

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش

چون باد‌روز، روز نشاط آمد ای نگار

شادی فزای هین و بده باده و بیار

باده است شادی دل پیوسته باده خور

بی‌باده هر چه بینی باد هوا شمار

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

در بخش (نیایش خواندن سرود و ادعیه) از بر کن و به کار نو مَپیوند

اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:

وگر با شدت کار، با داوران / در این روز رو، تا شوی کامران

سزد روز (باد) ار درنگی شوی / نپیوندی امروز کار از نوی

گل بادرنگ‌بویه نماد روز باد

به اشتراک گذاری
Telegram
WhatsApp
Facebook
Twitter

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترین ها
1403-09-19