امروز تیر ایزد و اردیبهشت‌ماه از سال 3758 زرتشتی، سومین روز از گهنبار چهره میدیوزرم گاه، آدینه 12 اردیبهشت‌ماه 1399 خورشیدی، یکم ماه می 2020 میلادی
ژنرال پارسی كه درسال 514 پيش از ميلاد، در نيمه‌ی فروردين ماه با 81 هزار سرباز از دريای مرمره گذشته بود تا در اروپای جنوب شرقی اقوام غيرمتمدن را از نزديكی مرزهای ايران براند دوم ماه می این سال (12 ارديبهشت) نيروهای خود را دو دسته كرد.
دسته‌ای از نیروهای بگابیش، ژنرال پارسی، روانه مقدونيه ساخت و دسته‌ی ديگری را مامورکرد تا منطقه تراس (تراكيه، مناطق شمالي دريای اژه ـ جنوب بلغارستان امروز) را تصرف كنند. اين لشكركشی به تصميم داريوش بزرگ انجام شده بود.
بگابیش، (بوغابیش) ژنرال پارسی با 81 هزار سرباز درسال 514 پیش از میلاد، 17 روز پس از نوروز، عبور از دریای مرمره را آغاز كرد تا در اروپای جنوب شرقی اقوام غیرمتمدن را از نزدیكی مرزهای ایران براند. داریوش در آن زمان در شمال شرقی ایران بود و بوغابیش را مامور آن سوی مرزهای شمال غربی كشور كرده بود.
مورخان یونانی در كتاب‌های خود به توصیف رسته‌های سپاه بوغابیش تخصصی بودن واحدها كه برایشان تازگی داشت پرداخته و در شرح پیادگان نیزه‌دار ارتش ایران نوشته‌اند كه سربازان پیاده ایران دارای لباس بلند و متحدالشكل هستند و تیردان سربازان این رسته در پشت شانه آنان قرار دارد. این توصیف با مجسمه سربازان كه در آغاز سده‌ی 20 در اكتشافات باستانشناسی شوش به دست آمده است برابری می‌کند و نشانه‌ی تمدن و پیشرفته بودن ایران 25 قرن پیش است.
ژنرال بوغابیش در این لشكركشی، در مدتی كمتر از دو سال، بر مناطقی که در اروپا و در شمال دریای اژه (اراضی میان استانبول و جمهوری مقدونیه امروز) جای دارند چیره شد و اقوام غیرمتمدن را به آن سوی دانوب راند.
*گاهشمار سال 2020 میلادی کبیسه هست.
امروز تیر ایزد سومین روز از آیین گهنبار چهره‌ی میدیوزرم گاه است. میدیوزرم گاه نخستین جشن ششگانه‌ی سالیانه که در نیمه‌ی بهار، 45 روز از بهار گذشته، برگزار می‌شود. گهنبار، آیین و جشنی است که از دیرباز در پهنه‌ی ایران فرهنگی، به‌پا داشته می‌شده، جشنی که نخستین بن‌پایه و مایه‌ی آن گردهم آمدن، هم‌افزایی، همازوری و شادی است. گهنبار میدیوزرم گاه یا میانه‌ی بهار، نخستین چهره از گهنبار است که در میان اردیبهشت (از روز خیر تا دی‌بمهر ایزد در گاهشمار زرتشتی) و به پاس آفرینش آسمان برگزار می‌شود. مجمر آتش و چراغ روغنی نماد این چهره در سفره‌ی گهنبار است.
ای نگار تیر بالا روز تیر
خیز و جام باده ده بر لحن زیر
روز «تیر ایزد» سیزدهمین روز هرماه و چهارمین ماه هر سال، در گاهشمار زرتشتی و چهارمین ماه از سال «تیر» نام گرفته است. تیر یا تیشتر، ایزد باران بوده و به یاری او کشتزارها سیراب از باران می‌شوند، همچنین نگهبان ستوران است. در اوستا «تیریشت» در نیایش ایزد باران است. ستاره عطارد تیر نامیده می‌شود و نیز تیری که در کمان نهند و بجهانند. ایرانیان باستان هنگام خشکسالی در این روز آیین ویژه‌ای برگزار می‌کردند و برای خواهش باران و پیروزی تیر ایزد بر دیو خشکسالی(اپوش) به در و دشت می‌رفتند و تیریشت می‌خواندند.
بخشی از یشت‌های اوستا درباره‌ی این ایزد است. تیر نام ستاره‌ای است که امروزه آن را «شعرای یمانی» یا به لاتین «سیریوس» (Silius) می‌نامیم.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
ای نگار تیر بالا روز تیر
خیز و جام باده ده بر لحن زیر
عاشقی در پرده‌ی عشاق گوی
راه‌های طبع خواه دل‌پذیر
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
کودک به تیراندازی و نبرد و سواری آموختن فرست.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
بفرمای بر کودکان روز (تیر) /نبرد و سواری و پرتاب
یک پاسخ
درود بر پایندگان زبان پارسی و فرهنگ ایران بزرگ
نام درست سردار داریوش بزرگ و یکی از هفت تنان پارسی ” بغابوخش ” است که به چم رهایی یافته خداست و در یونانی مگابیزوس شده است