کنار گذاردن شعار«آریانیسم» در اسپانیا و ناخرسندی شاه ساسانی

امروز اورمزد روز از ماه خورداد سال 3758 زرتشتی، سه‌شنبه 30 اردیبهشت‌ماه 1399 خورشیدی، 19 می 2020 میلادی

هرمز چهارم شاه ایران از دودمان ساسانیان، پسر خسروانوشیروان، در ماه می سال 587 میلادی پس از آگاهی از تصمیم پادشاه ویزیگُت Visigoth ژرمن نژاد اسپانیا، مبنی بر کنار گذاردن شعار نژادی «آریانیسم»، از این کار ابراز ناخرسندی کرد.
هرمز چهارم نظر خود را در پیامی برای «رکارد Reccared» پادشاه تازه اسپانیا فرستاد. «رکارد ـ 1» که در 27 سالگی برجای پدر نشسته بود در ژانویه 587  به خواست شورای روحانیون کاتولیک اسپانیا را که پیشنهاد کرده بود پادشاه از اِعمال برتری نژاد آرین که دودمان ویزیگُت‌های حاکم بر اسپانیا (هیسپانیا شامل همه شبه جزیره ایبریا ازجمله گالیسیا Galacia + جنوب شرقی فرانسه امروز و در آن زمان معروف به سِپتیمانیا Septimania) از آن نژاد بودند دست بردارد و خرسندی بسیاری از اسپانیایی‌ها را با برافراشتن پرچم کاتولیسیسم که برتری نژادی را تایید نمی کند، برآورده کند.
گُتیک (آرین) در لغت به معنای مردم خوب، نجیب‌زاده، مهربان، عالی نسب و … است که هیتلر در قرن 20 دوباره آن را شعار قرارداد. گُت‌ها که ایرانیان آنان را از قدیم آلمان [آلمانی ـ نام یکی از قبایل ژرمن] می‌نامند پس از مهاجرت تدریجی از منطقه فرارود (بیشتر تاجیکستان امروز) به اروپا، در این قاره به دو دسته تقسیم و به برانداختن حکومت‌های محلی دست زدند و در سال 410 میلادی با تصرف شهر رُم و ویران ساختن آن به سلطه رومیان براروپای مرکزی و غربی پایان دادند.
تاریخ‌نگاران غرب در گزارش از اقدام هرمز چهارم نوشته‌اند؛ هرمز در آن سال‌ها در دو سوی قلمرو خود سرگرم نبرد بود ـ در شمال‌شرقی با آلتائی‌ها و چینیان شمال‌ غرب و در شمال‌غربی با رومیان (حکومت قسطنطنیه).  در شرق، آلتائی‌ها و برخی تُرک زبان حتا به شهر کرمان رسیده بودند که احساسات نژادی هرمز تحریک شده بود. افزون برآن، دولت قسطنطنیه رسما اقدام «رکارد» را پذیرفته بود که با این عمل برخشم هرمز افزوده بود. بنابراین، واکنش هرمز چهارم سیاسی بود نه در حقیقت نژادی.
سال بعد (سال 588 میلادی) یک سپاه ایران به فرماندهی ژنرال بهرام مِهران (بهرام چوبین) آلتائی‌ها، ختائی ـ ختنی‌ها و چینیان ساکن مناطق شمال‌غربی این سرزمین را شکست کامل داد، خاقان آنان را در منطقه بلخ کشت و از قلمرو ایران بیرون افکند. بخشی از این تُرک زبانان در دوران حکومت خلفای اموی و عباسی به منطقه‌ی فرارود بازگشتند، وارد ارتش‌های این خلفا شدند، قدرت یافتند.

امروز اورمزد است ای یار می‌گسار  

امروز، روز اورمزد، نخستین روز ماه زرتشتی ا‌ست. اورمزد یا هرمز همان نام خداوند در دین زرتشتی‌ است. اهورامزدا، خداوند جان و خرد و به چم «بزرگ دانای هستی بخش» است. اهورامزدا خدای یکتاست. اشوزرتشت در گفت‌وگو با اهورامزدا تا به جایی می رسد که خویش را پیام آور راه اشویی که همانا راه اهورایی‌ست می‌بیند و این راه را به مردم می‌شناساند. این روز پر از داده‌های اهورایی و روزی بزرگ دانسته شده است.

اَهورامَزدا (به اوستایی مزدا اهوره. «مَزدا اَهورَه») نیز با نام‌های: اهورا، اورمَزد، هورمَزد، اورمُزد، هورمُز و هُرمُز نامِ آفریدگارِ نِکویی‌ها و دادار و پروردگارِ همه‌ی هستی در مَزدَیَسنا است.

اورمزد یکی از نام‌های خدای بزرگ ایرانیان باستان و زرتشتیان, آفریننده‌ی زمین و آسمان و آفریدگان . امشاسپندان و ایزدان نیز آفریده اویَند او عین قدرت و دانش و منبع خیر و راستی و تقدس و تقوی است.

اهورامزدا آفریننده جهان است. مزدیسنان اهورا مزدا را می‌پرستند. اهورامزدا خالق و داور همه‌ی چیزهای مادی و معنوی و نیز آفریننده‌ی روشنی و تاریکی و برقرار کننده نظم هستی (اشا) است. او با اندیشیدن همه چیز را هستی بخشیده ‌است، پس در واقع او از عدم می‌آفریند و با خود تنهاست. برای اهورا مزدا در هرمزدیشت، در حدود شصت صفتِ نیک آورده شده و تقریباً همه‌ی چیزهای خوب به وی منتسب شده‌است. همچنین او در مزدیسنا دارای شش صفتِ برجسته زیر است:

سپنتا مینو یعنی مقدس‌ترین روان، خشثره‌ویرنه به گویش امروزی شهریور یعنی شهریار و پادشاهی که باید برگزیده شود، سپنته‌آرمیتی است یعنی پارسایی مقدس. هورتات بگویش امروزی خورداد به چم (:معنی) جامعیت و رسایی و امرتات جاودانگی و بی مرگی. او اشه یعنی راستی و درستی و قانون ایزدی و پاکی است. همچنین وهومَنَه است به معنی خوب منش. این صفات در مزدیسنا به نامِ امشاسپندان خوانده می‌شوند و پایه‌های کمال در دین زرتشتی برای رسیدن به روشنایی بی پایان است. از این هفت امشاسپندان است که هفت شهر عشق و هفت آسمان و هفت خوان اسفندیار و هفت خوان رستم و هفت سین و هفت کشور و … اقتباس شده است.