امروز اشتاد ایزد از ماه خورداد سال 3758 زرتشتی، آغاز نیایش همگانی در ستیپیر و پیرسبز، شنبه 24 خوردادماه 1399 خورشیدی، 13 ژوئن 2020 میلادی
24 خوردادماه، شصتوچهارمین سالروز نخستین دوره آموزش روزنامه نگاری در ایران است.
نخستین دورهی آموزش روزنامهنگاری در ایران 24 خردادماه 1335 خورشیدی (14 ژوئن 1956 میلادی) با بهرهگیری از استادان داخلی و خارجی در ساختمان موسسه مطبوعاتی اطلاعات (تهران – ابتدای خیابان خیام) آغاز به كار كرد.
مدیریت وقت موسسه اطلاعات برگزاری آزمون گزینش دانشجو برای این دورهی آموزشی را به دانشکدهی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران سپرده بود. مواد آزمون كتبی عبارت بود از معلومات عمومی، هوش و نیز سنجش استعداد (تِست آمریکایی که تا آن زمان در ایران سابقه نداشت). امتحان شفاهی (مصاحبه) برای تشخیص داشتن قیافه جذّاب و برخورد اجتماعی متناسب بود. شرایط داوطلبان باید برابر با استاندارد بینالمللی دانشجویان رشتهی روزنامهنگاری میبود. در کشورهای صنعتی (پیشرفته) تنها رشته تحصیلی که آزمون ورودی دارد «رورنامهنگاری» است؛ نه برای انتخاب شماری کم از میان انبوه داوطلب بلکه برای برگزیدن افراد مستعد این حرفه. پذیرفته شدن در امتحان استعداد و هوش، پیش شرط ورود به رشته های روزنامه نگاری در دانشگاههای این کشورها است، زیرا که روزنامهنگاری یک سازوکار دانشگاهی نیست، و برای پدیداری یک روزنامهنگار موفق؛ استعداد، معلومات عمومی، هوش سرشار، بنیهی جسمانی و دلبستگی فراوان به این پیشه صددرصد بایسته است. «روزنامه نگاری» حرفه ای تجربی است و بنابراین، بدون داشتن استعداد لازم و تنها با شرکت در کلاس درس نمیتوان روزنامه نگار شد. در آن سال از میان صدها داوطلب، تنها سیزده نفرشان شایسته ورود به دوره آموزشی تشخیص داده شده بودند که پس از گذشت 58 سال هنوز چهارنفر از آنان به کار قلم سرگرماند. روش کار نخستین دورهی آموزش روزنامهنگاری ایران بسیار پیشرفته بود؛ به این ترتیب که دانشجویان در ساعات صبح در تحریریهی روزنامه کارآموزی میکردند و با خبرنگاران به دنبال خبر میرفتند و عصرها و شبها در کلاس به درس استادان گوش فرا میدادند.
غلامحسین صالحیار (درگذشته)، ر. اعتمادی، نوشیروان كیهانی زاده (ناشر روزنامک و نویسندهی تاریخ آنلاین ایرانیان)، هوشنگ پورشریعتی (درگذشته)، محسن میرزایی، همایون فروزان، یوسف خوشرو، محمدعلی مقدسزاده، دكتر مستوفی، منوچهر صمصامی و … از جمله دانشآموختگان این دوره بودند.
اشتاد روز و تازه ز گل بوستان
ای دوست می ستان ز کف دوستان
اشتاد یا ایزدبانو اشتاد، در اساطیر ایران نام یک ایزدبانو است که ایزد پایدار روز بیستوششم هر ماه در کاهشمار زرتشتی نامیده میشود. اشتاد به چم «راستی و درستی» است. این ایزد راهنمای مینویان و جهانیان است.
واژهی اشتاد از بنیان و نهان ارشتاد یا ارشتات بوده که در گذر زمان به اشتاد تبدیل شده است. ارشتات به معنای راستی و درستی است و در یسنا ۱۶و همچنین در دو سی روزهی کوچک و بزرگ، در ردیف سی فرشته در پیوند با روزهای ماه به شمار آمده است.
در آیین مزدیسنا بر این باور است که خداوند، زمین را در اشتاد روز آفرید. بنا به این روایت برخی اشتاد روز را، روزی خجسته دانستهاند.
اشتاد همچنین رهنمای مینویان و جهانیان شمرده شده و با دو ایزد دیگر، یعنی زامیاد (ایزد زمین) و رشن در پیوند ویژه و نزدیک دارد و ایزد اشتاد همکار و یاور امشاسپند «امرداد» بوده و در اوستا به چم «کار و دادخواهی» هم آمده است.
زرتشت بهرام پژدو میسراید: «روانت باد ویژه جان و دل شاد / نگهدارت سروش و رشن و اشتاد
چهار روز در نزد زرتشتیان ارج بسیار ویژهای دارد: مهر، آذر، ورهرام و اشتاد و برای هر یک از آن ها زیارتگاهی ساخته شده است. یکی از نیایشگاههای زرتشتیان کرمان، «شاه اشتاد ایزد» نام دارد. این زیارتگاه که در محله گَبر آباد در شمال شرقی شهر کرمان جای دارد، به این ایزد ویژه شده است. زرتشتیان روز اشتاد ایزد هر ماه در پیرانگاه ستیپیر در نزدیکی روستای زرتشتینشین مریمآباد یزد به نیایش همگانی میپردازند.
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
اسب، گاو و ستور به گشتن، هل تا به درستی آیی (بازگردی).
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
در (اشتاد) روز، اسب و گاو ستور / به گشتن افکنی مایه گیرند و زور
در بندهش پیرامون این ایزدان آمده است:
آن سه فره بر چینوت برایستند. آنجا که رشن، روان را آمار کند و اشتاد و زامیاد، روان را بر ترازو بگذارند.
در شاهنامه آمده است:
«همه ساله ز اشتاد و از آسمان / تن و جانت با شادی و کامتان».
مسعود سعد سلمان گوید:
«اشتاد روز و تازه ز گل بوستان / ای دوست می ستان ز کف دوستان».
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
اشتادروز و تازه ز گل، بوستان
ای دوست می ستان ز کف دوستان
در بوستان نشین و می لعل نوش
زیرا که سبز گشت همه بوستان
ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه مینویسد:
«در این روز خداوند زمین را بیافرید». سفر کردن و خون گرفتن در این روز نیکوست.