امروز خورداد امشاسپند از ماه تیر سال 3758 زرتشتی، سهشنبه سوم تیرماه 1399 خورشیدی، 23 ژوئن 2020 میلادی
«فردریک فروبل»، آموزشگر بلندآوازهی آلمانی، پدر آموزش و پرورش نوین ستایشگر شیوهی آموزش رایگان و یکسان در کودکستانهای ایران باستان است و این شیوه را راهی برای استعدادیابی دادورانه در میان نوجوانان میداند.
«فردریک فروبل» آموزشگر بلندآوازهی آلمانی و بنیادگذار کودکستانهای نوین کیندرگارت (Kindergarten) در جهان که به پدر آموزش و پرورش نوین نامور است، بیست و سوم ژوئن سال 1844 میلادی در رسالهای پیرامون «آموزش دبستانی و پیشدبستانی» در ایران باستان نوشت: کودکستانهای «ایرانِ باستان» تنها پسران خردسال را میپذیرفتند و هزینهی آنها را دولت پرداخت میکرد تا همه کودکان به یک چشم نگریسته شوند و یکنواخت و بدون گره روانی بارآیند، و از آموزش و پرورش یکسان (بدون تبعیض) برخوردار باشند و تنها در سایهی آموزش و پرورش برابر و یکنواخت است که می توان استعداد نوجوان را دادورانه سنجید.
به گمان زیاد درونمایهی نوشتار فردریک فروبل، پایهی آموزش و پرورش همگانی یکسان و رایگان در سراسر جهان (و در بسیاری از کشورها ازجمله ایالات متحده آمریکا؛ اجباری) قرار گرفته و در اعلامیهی جهانی حقوق بشر نسبت به رعایت آن سفارش شده است.
در بسیاری از کشورهای جهان دوره آموزش پیش از دبستان (کودکستان) را «کیندرگارتنKindergarten» می نامند که یک واژهی آلمانی است و با وجود سختی تلفظ، این واژه به همین صورت حتی در کشورهای انگلیسی زبانی چون آمریکا به کار میرود. این واژه را فردریک فروبل F .Frobel (Froebel) ـ آموزشگر، پژوهشگر و اندیشمند نامی آلمانی (1782 ـ 1852) بر این دوره گذارده است. وی نظریهپرداز آموزش پیش از دبستان، براین باور است که کودک در 4 سالگی برای یادگیری کاملا آمادگی دارد. او پس از مطالعه و بررسی چگونگی و اداره کودکستانهای ایران در دوران هخامنشی (25 قرن پیش) بود که این نظر خود را اعلام کرد که به مورد اجرا گذارده شده و جهانی گشت. فروبل که 21 ژوئن 1852 درگذشت، در پژوهشهای انجام شده ارتباط مستقیم آموزش و پرورش هر جامعه با سطح پیشرفت و تمدن آن جامعه را ارایه کرد.
از باده جوی شادی و از باده باش خوش
بیباده این جهان، صنما بادگیر، باد
خورداد نام ششمین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است. پنجمین امشاسپند و پاس دارندهی آبها و سرسبزی است. خورداد در اوستا «هـَئوروَتات» و در پهلوی «خُردات» یا «هُردات» به معنی رسایی و کمال است که در گاتها یکی از فروزههای اهورا مزدا و در اوستای نو نام یکی از هفت امشاسپند و نماد رسایی اهورا مزدا است. بخش هئوروه که صفت است به چم رسا، همه، درست و کامل. بخش دوم تات که پسوند است برای اسم، بنابراین هئوروتات به چم کمال و رسایی است. خورداد نماینده رسایی و کمال اهورامزداست.
خورداد، امشاسپند بانویی است که نگهداری از آبها در این جهان، خویشکاری اوست و کسان را در چیرگی بر تشنگی یاری میکند از این روی در آیین، به هنگام نوشیدن آب از او به نیکی یاد میشود و در گیتی به نگهبانی آب گماشته شده است.ایزدان تیر و باد و فروردین از همکاران خورداد هستند.
در گاتها، از خورداد و امرداد پیوسته در کنار یکدیگر یاد میشود و در اوستای نو نیز این دو امشاسپند، پاسدارنده آبها و گیاهاناند که به یاری مردمان میآیند و تشنگی و گرسنگی را شکست میدهند.
در یسنا، هات ۴۷، آمدهاست که اهورامزدا رسایی خورداد و جاودانگی امرداد را به کسی خواهد بخشید که اندیشه و گفتار و کردارش برابر آیین راستی است.
در متنهای کهن امشاسپند خورداد: چهارمین یشت از یشتهای بیست و یک گانهی اوستا، ویژه ستایش و نیایش امشاسپند بانو خورداد است که در آن یشت از زبان اهورا مزدا یادآور میشود که «… یاری و رستگاری و رامش و بهروزی خورداد را برای مردمان اشون بیافریدم…» و سپس تاکید میشود هر آن کس که خورداد را بستاید همانند آن است که همه امشاسپندان را ستایش کردهاست. در بندهش نیز درباره خورداد آمدهاست : «… ششم از مینویان، خورداد است؛ او از آفرینش گیتی، آب را به خویش پذیرفت..»، چنین گوید: هستی، زایش و پرورش همه موجودات مادی جهان از آب است و زمین را نیز آبادانی از اوست…»
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
خورداد روز داد نباشد که بامداد
از لهو و خرمی بستانی ز باده داد
از باده جوی شادی و از باده باش خوش
بیباده این جهان، صنما بادگیر، باد
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
جوی کن
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
به (خورداد) جوی نوین کن روان/ (امرداد) بیخ نو اندر نشان