شهریور؛ استواری اراده در چیرگی بر خویشتن

سپندینه جشن شهریورگان، شادباش و پرشگون باد.

جشن شهریورگان گونه‎ای از جشن‌­های ماهیانه­‌ی زرتشتیان است که چون نام روز شهریور (چهارمین روز از هر ماه در گاه­شمار سی روزه‌­ی زرتشتیان) با نام ماه شهریور برابر شود، جشن شهریورگان برپا می‌­شود. امشاسپند شهریور که اوستایی آن «خشثره‌­وئیریه» به چم(:معنی) شهریاری آرزو شده‎است، رهبری از روی پارسایی، چیرگی بر خود و خویشتن‌­داری را نیز برمی­‌تابد. نماد گیتوی این امشاسپند که از استواری اراده در چیرگی بر خویشتن و رهبری‎نیک روایت دارد، «ایوخشست» اوستایی یا همان فلز است که بر سر سفره­‌ی آیین­‌های زرتشتیان، با وجود سینی فلزی میوه، کَلَچه­‌ی گل و مورد و تاسی که آب در آن است، شهریور امشاسپند و چم(:معنی) مینوی آن را یادآور می‌­شود. در بندی از اشتودگاتِ گاهان سپنته‌­ی اشوزرتشت، همانندی(:تشبیه‌ی) شگفت از این امشاسپند به همراه آرمئیتی بیان می­‌شود:

«پس ای اهورا، زرتشت برای خودش، مینو را برگزید که ای مزدا از توست و به راستی پاک‌­ترین است. (بشود) راستی زندگانی جسمی را نیرومند سازد. (بشود) آرمئیتی با خشثرا چون خورشید درخشان زندگی کند. (بشود) برای کارهایی که در پرتو اندیشه­‌ی نیک انجام شده است (او) پاداش بخشد.»                                             

هات 43 بند 16، برگردان واژه به واژه­‌ی موبد فیروز آذرگشسب

آرمئیتی ویژگی است که در سنت، زرتشتیان، باورمند به فزونی آن در بانوان هستند و از این رو جشن اسفندگان را ویژه­‌ی بانوان می­‌‍دانند. در این همانندی(:تشبیه) می‎توان چنین اندیشید که خشثرا نیز در آقایان فزونی دارد؛ هرچند هر دوی زن و مرد می­‌توانند با کوشش، به ویژگی دیگر دست یابند. از این گزاره­‌ی بسیار ژرف و اندیشه‎برانگیز یک برداشت می‎تواند چنین باشد که مهر و فروتنی و ازخودگذشتگیِ آرمئیتی و نیروی رهبری نیک و چیرگی بر خویشِ خشثرا در کنار هم به همراه اشویی، زندگی سراسر روشنایی و درخشندگی را برای همسران به ارمغان می­‌آورد.