امروز وهمن امشاسپند از ماه مهر سال 3758 زرتشتی، روز نَبُر پرهیز از خوردن گوشت، پنجشنبه 27 شهریورماه 1399 خورشیدی، 17 سپتامبر 2020 میلادی
روز ۲۷ شهریورماه، سالروز درگذشت شهريار، با تصويب شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز ملی شعر و ادب فارسی، نامگذاری شده است.
محمدحسین بهجت تبریزی (بهجت) با تخلص شهریار، شاعر و سرایندهی نامآور ایرانی، به زبانهای فارسی و ترکی آذربایجانی چکامه سروده است. برجستهترین اثر شهریار منظومهی حیدربابایه سلام (سلام به حیدربابا) است.
دانشگاه تبریز شهریار را یکی از پاسداران شعر و ادب میهن نامید و دکترای افتخاری دانشکدهی ادبیات تبریز نیز به شهریار پیشکش شد. اين سرایندهی نامی سرانجام 27 شهريورماه سال ۱۳۶۷ خورشیدی در سن هشتاد و دو سالگي در تهران درگذشت و در مقبرةالشعرای تبريز به خاک سپرده شد. براي پاسداشت جایگاه ادبی استاد بهجت تبريزي نامور به شهريار و نكوداشت اين چکامهسرای پرآوازه، در ایران ۲۷ شهریورماه، روز درگذشت این سرایندهی همروزگار (:معاصر) «روز شعر و ادب فارسی» نامگذاری شده است.
شهریار، این چکامهسرای شناخته شده ایرانی، اهل تبریز بود و به زبانهای ترکی آذربایجانی و فارسی شعر سروده است. همزمانی سالروز درگذشت شهریار (۲۷ شهریور) با روز شعر و ادب فارسی با پیشنهاد علیاصغر شعردوست، نمايندهی پیشین مردم تبريز، انجام گرفت. او شوند این نامگذاری را توانایی شهريار از نظر ادبی، در عرصههای گوناگون شعر همانند قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و شعر نیمایی و همچنین مردمی بودن شهریار یاد کرد.
سرش سبز بادا ، منش ارجمند
منش بر گذشته ز چرخ بلند
«من» در ادب پارسی به چم منش و روان و دل به کار مىرود.
وهمن امشاسپند دومین روز از هر ماه سی روزه در گاهشمار زرتشتی است. واژهی وهمن دو بخشی است یعنی «وهو» به چم نیک و خوب و «منه» از بن «من» بمعنای اندیشیدن شناختن و فهمیدن است هر دو بخش یعنی اندیشه نیک است بهمن از فروزههای اهورا مزدا است در جهان مینوی نمایندهی اندیشه نیک. بهمن در اوستا وهومنه خوانده میشود.
*«من» در ادب پارسی به چم منش و روان و دل به کار مى رود.
استاد فرزانه فردوسی بزرگ میسراید:
سرش سبز بادا ، منش ارجمند
منش بر گذشته ز چرخ بلند
نخستین آفریدهی اهورامزد هست و یکی از مهین ایزدان مزدیسنای هست .
در جهان مینویی نماد پاکى اندیشه و خرد و دانایی خداوندگار هست.
آدمی را به خرد و اندیشه کردن و دانایی بهره مىبخشد و آدمی را به پروردگار هستی نزدیک مىسازد .
وهمن همان بزرگ امشاسپند و ایزد بزرگ هست که در خواب روان اشو زرتشت سپنتمان را به پیشگاه اهورامزدا رهنمون کرد .
ایزد وهومنه به آدمی سخن نیک و گفتار برتر آموزش مىدهد و آدمی را از ژاژگویی و هرزهگویی باز مىدارد.
اندیشهی نیک و منش نیک اهورایی و نخستین امشاسپند و پرستار جانوران هست . نخستین روز نبر در ماه زرتشتی هست و در این روز خوردن گوشت پرهیز مىدارند . با ایزد ماه ، گوش، و رام روز هم کار هستند.
اندیشهی نیک، اندیشهای است که مردمان سراسر جهان را بهسوی اشا سو میدهد و اندیشه بد اندیشهای است که مردمان را به فریب و کژ راهی انداخته و آنها را از اشا دور میسازد. در گاتها سناریوی آزاد اندیشی و دموکراسی اجتماعی بهروشنی بهچشم میخورد. وهومن به اندازهای در آیین مزدیسنی مهم است که گفته میشود آن زندگی بهترین زندگی بهشمار میآید و تنها از راه اشا میتوان به آن رسید. واژهی وهومن در گاتها ۱۲۷ بار آمده است.
زرتشت با نیروی خرد و بکارگیری اندیشهی نیک به شناخت خداوند دست یافت. اندیشه نیک یا خرد مقدس یا بهمن نمادی از گوهر خرد اهورا مزدا است که خود سرچشمه خرد است.