امروز خور ایزد از ماه مهر سال 3758 زرتشتی، شنبه پنجم مهرماه 1399 خورشیدی، 26 سپتامبر 2020 میلادی
در پی فزونخواهی و برانگیختگی ضدمیهنی شاهزاده ساسانی، سنای روم در چنین روزی سال 295 میلادی پیشنهاد جنگ با ایران را تصویب کرد و سومین نبرد ایران و روم در زمان پادشاهی نرسی رخ داد.
فرمانروایی ساسانیان ایران در واپسین دههی قرن سوم میلادی دچار درد سرسازی تیرداد پسر خسرو یک شاهزاده فزونخواه شده بود. او تایید امپراتور وقت روم را برای پادشاهی خود بر ارمنستان به دست آورده بود. نرسی ساسانی شاه وقت ایران برای دستگیری و محاکمه تیرداد به جرم خیانت به وطن، به ارمنستان نیرو فرستاد و تیرداد به رم فرار کرد و دولت روم را بر ضد میهن خود برانگیخت. دولت ایران که چنین دید به دولت روم اعلان جنگ داد. سنای روم هم به نوبهی خود پیشنهاد جنگ با ایران را تصویب کرد. درپی فرمان این مصوبه به دولت، دیوکلتیانوس (دیوکلتیان) امپراتور وقت روم سپاهی به فرماندهی «گالریوس» داماد خود به جنگ ایران فرستاد. این سپاه 26 جولای 297 میلادی در نزدیکی فرات (محلی میان جنوب ترکیه و شمال سوریه امروز) از ایران شکست خورد و گالریوس به آنتیوک فرار کرد و از سوی امپراتور روم توبیخ شد و قول جبران داد. این سومین نبرد ایران و روم در زمان سلطنت نرسی بود.
گالریوس سپستر با طرح نقشه و با یک نیروی زبده و ویژه و پس از گذر از کوهها (کوههای جنوب ترکیه و شمال عراق امروز) خود را به اردوگاه نرسی رسانید و در یک شبیخون همسر و فرزندان کوچک او ازجمله دخترانش را اسیر کرد که نرسی برای پس گرفتن آنها وادار به دادن امتیاز و امضای قرارداد ترک جنگ شد. نرسی پس از دادن این امتیاز از کردهی خود احساس پشیمانی کرد، بیمار شد و به سود پسرش هرمز از تخت پادشاهی کنارهگیری کرد.
روز خور است ای به دو رخ همچو خور
تافت خور از چرخ فلک باده خور
خور یا هْوَر به چم (:معنی) خورشید، نام یازدهمین روز از هر ماه در گاهشمار زرتشتی است. آفتابخوانٓ خور، خوانًخور در گاتها به چـم خورشید آمده و اوستا هْوٓر آمده در پارسی خُور و هور یا خورشید مىگویند. هَورَخْشَئِتَو در پهلوى خْوَرَشتٓ در گاتها بدون شئت آمده است.
خراسان نیز از واژههای کهن و سرزمینهای خاوری بوده و به خورآسان مىخواندند به چم بر آینده و بالا رونده همان خورشید را گویند.
«ویس و رامین نو شتهی فخرالدین گرگانی»
بر آمدن گاه خورشید هرکس سر آید
خراسان آن بود کز وی خور آید
خراسان پهلوی باشد خور آید
عراق و پارس را زو خور بر آید
خراسان هست معنی خور آبان
کجا زو خور بر آید سوی ایران
«سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش»
روز خور است ای به دو رخ همچو خور
تافت خور از چرخ فلک باده خور
باده خور و نیز مرا باده ده
افسوس احوال زمانه مخور
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
کودک به دبیرستان کن تا دبیر فرزانه بود
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
به (خور) روز، کودک به استاد ده / که گردد دبیری خردمند و به