امروز باد ایزد از ماه مهر سال 3758 زرتشتی، چهارشنبه 16 مهرماه 1399 خورشیدی، هفتم اکتبر 2020
مجلس شورای ملّی نیمه‌ی مهرماه سال 1286 خورشیدی، فصلی به نام حقوق ملت به قانون اساسی افزود. مسایل گوناگون در پیوند با زندگی و حقوق مردم در این متمم آمده بود و به مفاهیمی مانند دموکراسی، عدالت اجتماعی و حقوق شهروندی پرداخته شد.
بیشتر اصول قانون اساسی وقت در همین متمم گنجانیده شده بود زیرا كه اصل قانون اساسی، شكل مقدمه و اعلامیه داشت، حقوق ملّت در همین متمم آمده بود. از مهمترین اصول متمم قانون اساسی که در آن بخشی از حقوق فطری و طبیعی انسانی گنجانیده شد، می توان به متساوی‌الحقوق بودن همه‌ی مردمان کشور در برابر قانون اشاره کرد. ژانت آفاری پژوهش‌گر و استاد تاریخ، می‌گوید: گنجاندن این ماده، نوعی جدایی قابل توجه از شریعت بود، زیرا شریعت، حقوق برابر، برای اتباع غیرمسلمان ممالک اسلامی (اهل ذمه) قایل نمی شد و تصویب چنین ماده‌ایی تا حدود بسیار وامدار کوشش‌های بازرگانان زرتشتی ایران و هند بود که به مجلس فشار می‌آوردند تا حقوق آنها را به رسمیت بشناسند.
یکی از نکته‌های مثبت و ثمره‌ی پیروزی انقلاب مشروطه ایران در ۱۲۸۵ خورشیدی را باید دستیابی به قانون اساسی دانست. این قانون در ۵۱ اصل تصویب شد اما تقریباً تمام این اصول مربوط به چگونگی تشکیل مجلس شورای ملی و مجلس سنا بود و درباره مسایل مهمی چون آزادی‌های عمومی شهروندی و حقوق ملت چیزی نوشته نشد، همین کاستی‌ها باعث شد، متممی به آن افزوده شود. قانونی که پس از پیروزی انقلاب مشروطه نوشته شد، ترجمه قانون بلژیک و فرانسه بود با این تفاوت که در قانون اساسی ایران در آغاز به هیچ وجه از حقوق طبیعی، فطری و آزادی‌های فردی و اجتماعی مردم، یعنی از اساسی‌ترین مواردی که در قانون اساسی فرانسه و بلژیک گنجانیده شده بود، نوشته‌ای به میان نیامده بود. از این رو، دارای کاستی‌هایی بود و این مساله هم دلیل دیگری برای اصلاح اولیه قانون اساسی بود. بدین ترتیب در کمتر از یک سال نخستین تجدید نظر در آن به شکل تتمیم و الحاق انجام گرفت و متمم قانون اساسی در نیمه مهرماه ۱۲۸۶خورشیدی به امضای محمدعلی شاه قاجار رسید. متمم قانون اساسي درست پنج روز پس از رد شفاهی قرارداد تقسيم ايران ميان انگلستان و روسيه به دو منطقه نفوذ (پیمان 1907 در سن پترزبورگ) از سوی نمايندگان مجلس و بيرون راندن علاء السلطنه وزير امور خارجه وقت از جلسه به تصويب رسيد.
چون باد‌روز، روز نشاط آمد ای نگار
شادی فزای هین و بده باده و بیار
«باد»، نام بیست‌و‌دومین روز ماه در گاهشمار زرتشتی است. باد، به چم هوا است. در فرهنگ زرتشتی هوا از چهار آخشیج ستودنی و سپندینه مانند آب و آتش و … است. در فرهنگ ایران پاک نگهداشتن چهار آخشیج خویشکاری هر انسان است. در اوستا ایزد وَیو (باد) همراه و همکار ایزدان آب و آتش و خاک است. ایزد وَیو (ایزد «باد» یا «هوا») همواره با ایزد رام آمده است. در اوستای سی‌روزه آمده: «…یاری باد به همه رزم و کارزار برساد. هر که را باد پشتیبان است پیروزی همیشه با اوست.
ایزد وَیو یا ایزد باد همواره با ایزد رام آمده است. نماد این روز در دین زرتشتی گل « بادرنگ بویه» است.” وای یا وایو ”باد” چهره‌ای دوگانه دارد، خوب وبد زیرا باد از هر دو جهان نیک وبد می‌گذرد. او نیکوکار است ودر عین‌حال می‌تواند با نیروی ویرانگر خود همه‌چیز و همه کس را نابود سازد.
در ادبیات پهلوی دارای دو نیمه‌ی بد و خوب است که در اوستا نیمه‌ی نیک او که دشمن دیوان است ستوده شده. ایزد وایو در یشت پانزدهم اوستا به عنوان ایزدی مهم مورد ستایش قرار گرفته و این ستایش تا دوران اشکانی و ساسانی ادامه داشته‌است. در فرهنگ ایران قدیم ایزد یا الههٔ باد است.
این خداوندگار نه تنها برای تمام موجودات زنده روح حیات بوده بلکه روح دنیا و گیتی نیز محسوب می شده است. وایو همچنین هوایی است که در آن تمام موجودات زنده در هنگام مرگ نابود می شوند.
ایزد باد در اوستا چنین گزارش شده: جوینده، نیک‌کردار، چیره‌شونده، پس‌رونده، پیش‌رونده، پاینده‌فر، سخت‌ترین، قوی‌ترین، شکست‌دهنده، موج‌ریزنده، زبانه‌کشنده و ….
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
چون باد‌روز، روز نشاط آمد ای نگار
شادی فزای هین و بده باده و بیار
باده است شادی دل پیوسته باده خور
بی‌باده هر چه بینی باد هوا شمار
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
در بخش (نیایش خواندن سرود و ادعیه) از بر کن و به کار نو مَپیوند
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
وگر با شدت کار، با داوران / در این روز رو، تا شوی کامران
سزد روز (باد) ار درنگی شوی / نپیوندی امروز کار از نوی
گل بادرنگ‌بویه نماد روز باد
