هشتمین نشست از سلسله نشست‌های مجازی صبا به مناسبت هفته‌ی مازندران در ۱۸ آبان‌ماه 1399 خورشیدی، به کوشش بنیاد فرهود و با باشندگی (:حضور) همراهان همیشگی، از جای جای ایران برگزار شد.
در آغاز نشست استاد مهدی قاسمی با همراه جناب حدادی پیش درآمدی با تار و ضرب اجرا کردند و پس از آن دبیر نشست سروده‌ی «تو را من چشم در راهم» از نیما یوشیج را خواند. سپس پروفسور سید حسن امین سخنرانی کردند و به سیر تحول شعر پارسی پس از نیما پرداختند. وی نقطه‌ی عطف در شعر را سرودن شعر برای مردم دانستند که پیش از آن در بسیاری موارد شاعر یا برای خود و یا برای جلب رضایت حاکمان شعر می‌سرود اما پس از مشروطه ملاک و معیار مردم هستند. دکتر امین افزود: ظهور نیما یک تحول بزرگ پس از مشروطیت بود که با نگاهی متفاوت از شاعران کلاسیک می‌سراید. شعر نیمایی تنها رهایی شعر پارسی از قیدها و عَروض نبود بلکه نیما نگاه به جهان را دگرگون کرد و این هنر نیما بود. نیما بر گردن شعر پارسی حق دارد و مازندران بر گردن شعر پارسی حق دارد. تا پیش از شعر نو نیمایی خراسان و فارس در شعر پیشرو بودند با آمدن نیما مازندران پیشرو مفاهیم نو و مدرن شد. نخستین کار بزرگ نیما سرودن افسانه بود و در مبارزه با افکار کهنه تا جایی پیش رفت که به حافظ نیز خرده گرفت. نیما به جای آنچه عرفا در ترک دنیا و بی توجهی به دنیا را به مردم می‌آموختند می‌گوید: بر آن عاشقم که سیال و روان و جاری است.
پس از سخنرانی پروفسور امین، کیوان سالمی‌فیه، دبیر نشست سروده‌ی زیبای هما ارژنگی به نام دریای مازندران را باز خوانی کرد. سپس استاد منوچهر بسحاق، نایب رییس انجمن لرستانی‌های مقیم مرکز با پوشش محلی پس از سخنرانی کوتاه سروده‌ی زیبای “که مازندران شهر من یاد باد” حکیم فردوسی را خواند. وی به همه‌ی کسانی که در راه روشنایی گام بر می‌دارند ادای احترام کرد. استاد بسحاق کتاب منظوم مرزبان‌نامه که سید حسین معصومی به نظم در آورده‌اند را به پروفسور فرهود و مدیران انجمن‌های مازندرانی که حضور داشتند پیشکش کرد.
سپس استاد عبدالرحمان حسنی به شرحی در مورد مرزبان‌نامه و ترجمه آن از زبان طبری پرداخت و به رسم و ریشه ی بیان داستان‌ها از زبان جانوران در میان دانایان هند و ایران اشاره کرد. وی گفت: مرزبان‌نامه نوشته‌ی اسپهبد مرزبان بن رستم بن شروین به زبان تبری است و سعد‌الدین وراوینی در سال ۶۲۸ هجری در آذربایجان آن را از طبری به زبان دری ترجمه کرد. همچنین محمد ابن قاضی نیز سال ۵۹۸ هجری کتاب مرزبان نامه را از زبان طبری بازنویسی و انشا کرده بود و آن را روضه العقول نامیده بود. به‌گفته‌ی عبدالرحمان حسنی مرزبان‌نامه و روضه العقول دو همزاد هستند که هر دو از یک مادر شیر خورده‌اند.
پس از آن پیام انجمن دوستداران دماوند کوه که برای نشست صبا از سوی جناب محمدی آملی، مدیر عامل این انجمن فرستاده شده بود به طور کامل خوانده شد. در این پیام از بایستگی پرداختن به جشن‌ها و سنت‌ها به ویژه آیین مازندرانی «تیرماسیزده شو» و پیوند این آیین با استوره آرش کمانگیر و ستاره باران و مراسم‌های مازندرانی (فال، لال شیش زن) و احترام به طبیعت، کوه، جنگل، آب و باران یاد شده بود. محمد آملی همچنین در پیام خود از جمعیت دائم السفر به مازندران گله کرده و یادآور شد: مازندران ظرفیت چنین جمعیتی را ندارد و این سفرها آسیب‌های فراوانی به طبیعت منحصر به فرد مازندران وارد می‌کند.
پس از خواندن بیانیه‌ی انجمن دوستداران دماوند کوه، به مناسبت هفته‌ی مازندران، پروفسور داریوش فرهود، پدر علم ژنتیک و نویسنده‌ی دانشنامه ایران فرهنگی، سخنانی صمیمی با همراهان نشست داشت. وی با اشاره به اینکه این هم‌اندیشی‌ها و گردهمایی‌ها، نگاهدارنده ی فرهنگ هستند گفت: ایران کشوری پهناور با تیره‌های گوناگون است. ایران زادگاه ۱۲ تیره‌ی گوناگون با فرهنگ و حتا زبان و آداب و پوشش و خوراک متفاوت است که همه در اوج صمیمیت در کنار یک‌دیگر زندگی می‌کنند.
پدر علم ژنتیک افزود: در پژوهش‌های دیرینه‌شناسان و پژوهش‌هایی که ازسوی دانشجویانشان برای پایان‌نامه انجام شده است ثابت کرده‌اند، در آغاز ایرانیان از سمت جنوب ایران به سمت شمال می‌آیند و از روی اسکلت‌ها و ابزارهای به‌جا مانده در غارها این مساله اثبات شده است. ایرانیان پس از گذشتن از شمال ایران به سمت سیبری می‌روند و دوباره پس از هزاره‌ها از سبیری به ایران باز می‌گردند و در این کوچ بزرگ که در فاصله ۴۰ تا ۵۰ هزار سال پیش رخ می‌دهد استان تبرستان در گذر هم رفت و هم بازگشت ایرانیان بوده است و در این رهگذر اقوام‌های گوناگون ایران شکل گرفته‌اند. از این‌رو مازندران چهار راه مهاجرت‌های باستانی ایران است و نقش پررنگ و تاثیر فراوانی بر فرهنگ ایران امروز دارد.
گفتنی است این پژوهش‌ها با دو تَن دیرینه‌شناس دیگر که پس از انقلاب از آمریکا به ایران آمدند دنبال شد و پروفسور فرهود در اثبات این نظریه نقش چشم‌گیری داشت.
پروفسور فرهود گفت: این اقوام دارای یک مادر هستند و آن ایران است و زمانی که همه‌ی آن‌ها دور هم می‌نشینند مانند برادر و خواهرهایی هستند که با وجود تفاوت‌ها یک فرهنگ را شکل می‌دهند. نمونه‌ی زیبای آن را نیز حضور جناب بسحاق نایب رییس انجمن لرستانی‌ها و دادن هدیه به مدیران انجمن‌های مازندرانی از طرف انجمن لرستانی‌ها به مناسبت هفته‌ی مازندران است و من از این کار بسیار خوشنود شدم و آن را نشانه‌ای بر یکپارچگی و همسویی همه‌ی ایرانیان می‌دانم.
پس از سخنرانی پروفسور فرهود استاد دیوسالار و جناب محمد‌زاده نوازنده نی لله وا قطعات مازنی را در دو بخش اجرا کردند که بخش دوم ترانه‌های شادمانه مازنی بود. همچنین درباره‌ی سازهای سنتی مازندران سخن به میان آمد که بسیار مورد توجه دوستان باشنده و همراهان مجازی قرار گرفت.
سپس گزارش کاملی از کارگروه اجرایی نشست‌های صبا و تهیه گزارش مستند از مکان‌های تاریخی مازندران از سوی کیوان سالمی‌فیه، دبیر اجرایی نشست صبا ، داده شد که چکیده‌ی آن دربردارنده‌ی آتشکده‌ی آمل و تغییر ترکیب معماری آن و نداشتن حفاظ و محل ریختن آشغال و نخاله‌ها در حریم آن بود. همچنین کارگروه صبا از تنگه لاویج محل شکست عباسیان از مردم تبرستان دیدن کرد و گزارشی ارائه داد: برپایه‌ی گفته‌ی بومی‌ها در آنجا مردآویج زیاری نقش برجسته‌ای به یادبود پیروزی تبرستانی‌ها بر صخره‌ها نگاشت که متاسفانه ویران شد. همچنین فیلسنگی لاویج که نمادی از رویان و ورودی جاده‌ی تبرستان بوده است بی‌پناه در حیاطی رها شده است و آسیب‌های بسیاری بر پیکره‌اش وارد شده و حریمی هم ندارد. چسبیده به آن در حال ساخت و ساز آپارتمان‌های بد شکل و بدقواره هستند و ویلا‌سازی آسیب‌های جدی به جنگل کشپل لاویج وارد کرده است.
گزارش بعدی غار اسپهبد خورشید بود که از محاصره‌ی معادن و خاک‌برداری از پای کوه آن گفته شد و همچنین گزارش از دژ ایرج یا قلعه گبری شهر ری که در اوستا به نام دژ وارنا و جای زاده شدن فریدون نام برده شده است و همچنین آرامگاه مرداویج زیاری، زنده‌کننده‌ی جشن سده در سده‌ی چهارم مهی(:هجری) نیز در این مکان بود و روزگاری زیارتگاه مردم تبرستان و مازندران بوده است که فرسنگ‌ها با پای پیاده به دیدن این مکان می‌آمدند و یکی از بزرگترین دژهای خشتی جهان نیز هست و امروز بی‌پناه انبار ضایعات شده و امکان بازدید و حتا عکس‌برداری از آن وجود ندارد.
در ادامه نشست دکتر احمد ولی‌پور دبیر شورای سیاست‌گذاری هفته‌ی مازندران با اشاره به وجود تنگناهای مالی و مشکلات گوناگون از کوشش برای بهبود شرایط مازندران گزارشی از فعالیت‌های این شورا یاد کرد و گفت: حال مازندران خوب نیست و هر چه زودتر باید به داد مازندران رسید. حال دماوند، میراث فرهنگی مازندران و حال جنگل‌های هیرکانی خوب نیست.
دکتر حسن‌پور دبیر اجرایی ستاد برگزاری هفته‌ی مازندران، دیگر سخنران نشست بود که از کنش‌های نهادهای مازندرانی در گرامی‌داشت آیین‌ها و سنت‌های مازندران سخن گفتند. گفتنی‌ست معرفی مفاخر علمی و فرهنگی مازندران، ورود به فضاهای آموزشی و همکاری با اموزش و پرورش و برنامه‌ی شاد و همچنین توافق‌نامه با دانشگاه‌های مازندران از جمله دانشگاه پیام‌نور و دعوت از استادان برای یافتن راهکارهایی در بهبود شرایط مازندران از برنامه‌های ستاد برگزاری هفته‌ی مازندران است.
در ادامه پروفسور سید حسن امین از نامه‌ی تنسیر، موبد موبدان دوران پادشاهی اردشیر بابکان و بایستگی و چگونگی اداره یک حکومت مرکزی در ایران که ابن اسفندیار در تاریخ تبری شرح کامل آن را می‌دهد، یاد کرد و سپس به تشکیل نخستین دولت شیعی و علوی در تبرستان در سال ۲۵۰ هجری اشاره کرد و آن را برایند مبارزه تبرستانی‌ها با خلفای اموی و عباسی و پیروی از اصل دشمنِ دشمن ما دوست ماست دانست که و به بیعت با حسن ابن زید و اتحاد در برابر مهاجمان انجامید. از این‌رو بود که اعراب مهاجم هرگز نتوانستند به بخش شمالی ایران چیره شوند.
در پایان به رسم همیشه‌ی نشست‌های صبا، از سوی استاد مهدی قاسمی با همراهی جناب حدادی قطعه زیبای عاشقانه‌ای در دستگاه شور همراه با آواز اجرا شد که مورد استقبال و تشویق باشندگان قرار گرفت.
فرتورها رسیده است.
1842
