امروز فرخ روز زامیاد ایزد از ماه آبان سال 3758 زرتشتی، پنجشنبه 22 آبان‌ماه 1399 خورشیدی، 12 نوامبر 2020 میلادی
در چنین روزی، دوازدهم نوامبر سال ۱۵۹۸ میلادی شهر اصفهان یک بار دیگر پایتخت ایران شد.
شاه عباس یکم، برآن شد تا پایتخت را از قزوین جابه‌جا کند و کار این انتقال هفت سال به درازا کشید. روی‌هم‌رفته، صفویان در درازنای فرمانروایی به‌نسبت دراز مدت سیصد ساله خود در ایران، سه شهر مهم تبریز، قزوین و اصفهان را به پایتختی برگزیدند.
پیش از دوران پادشاهی شاه عباس، اصفهان در سال ۹۳۱ میلادی به فرمان «مرداویز» قهرمان ملی ایرانیان که سودای بازگردانی فرمانروایی ایران با همه‌ی آیین‌های باستانی‌اش را در سر داشت، پایتخت شده بود. وی نخستین آیین جشن «سده» پس از ساسانیان را در همین شهر برگزار کرد و سخن گفتن و نوشتن، جز به فارسی را فرمان داد. طغرل سلجوقی که در جریان دست‌اندازی با افزارهای جنگی (:مسلحانه) به ایران در نهم آگوست ۱۰۵۲، با به دست آوردن اصفهان، این شهر را پایتخت خود خواند و پایتختی اصفهان چندین سال نگه داشته شد.
در زمان پادشاهی احمدشاه قاجار و دومین سال جنگ جهانی اول هم تصمیم گرفته شد که پایتخت ایران از تهران به اصفهان که در مرکز ایران جا دارد جابجا شود که به شوند ورود نیروهای خارجی دشمن به ایران و دگرگونی ایران به گوشه‌ای از میدان جنگ جهانی اول، امکان‌پذیر نشد.
به نوشته‌ی برخی از تاریخ‌نگاران، شاه‌عباس پس از انجام کودتا بر ضد پدرش و برکنار ساختن او، به این سبب که در قزوین، مادرش به دست قزلباش‌ها کشته شده بود، نمی‌خواست درآن شهر بماند و در نخستین زمان به دست امده اصفهان را پایتخت نشاند. مورخان دیگر، ویژگی جغرافیایی اصفهان را که در مرکز کشور و بر سر راه‌های تجاری قرار دارد شوند برگزیدن آن به پایتختی دانسته‌اند.
درنخستین آیین رسمی نوروز که در اصفهان برگزار شد، شاه عباس پافشاری کرده بود که اصفهان تا ابد پایتخت ایران خواهد بود و دستور داده بود که در اصفهان به کشورهایی که در ایران نمایندگی سیاسی و بازرگانی داشتند، زمین رایگان داده شود تا برای خود سفارتخانه بسازند و از دولت‌های دیگر خواسته بود که در اصفهان سفارتخانه و مرکز تجاری پایه‌گذاری کنند. شاه عباس سپس به آبادانی اصفهان پرداخت تا زیباترین شهر جهان شود. وی در اصفهان یک محله تازه برای مردمانی که با او از قزوین کوچ کرده بودند بساخت که به “عباس آباد” معروف شده است. شاه عباس که در هرات زاده شده بود پیش از کودتا بر ضد پدرش، حکمران خراسان بود و در هرات می‌نشست. وی از 1588 تا 1629 بر ایران فرمانروایی کرد و بسیار کوشید تا مرزهای ایران را به دوران ساسانیان برساند. از کارهای نظامی مهم دوران او بیرون راندن پرتغالی‌ها از بحرین و سراسر خلیج فارس بود.
چون روز زامیاد نیاری ز می تو یاد
زیرا که خوش‌تر آید می روز زامیاد
روز «زامیاد» بیست‌و‌هشتمین روز ماه در گاهشمار زرتشتی به این ایزد منسوب است. . زامیاد (زم ، زمین + یزد) یا زامیاد نام فرشته‌ی زمین است که با صفت نیک کنش، از او یاد شده است. زامیاد به چم زمین است. ایزد زامیاد از ایزدان همکار امرداد است. زمین سرچشمه‌ی همه داده‌ها برای زندگی بهتر آفریده‌هایی است که روی آن زندگی می‌کنند. ایزد زامیاد (زمین) با ایزد آسمان یک‌جا یا جداگانه مقدس شمرده شده‌اند. زمین نماد مادر است برای انسان و دیگر موجودات زنده‌ی روی آن، بنابراین ستودنی و سپندینه بوده و در آموزش‌های دین زرتشتی به نگهداری پاک و نیکو از آن بسیار سفارش شده است. گویند در این روز درخت نشاندن و تخم کاشتن و آبادانی کردن بسیار خوب است.
در ستایش زامیاد
نیایش و ستایش اهورمزدای یگانه
از همه‌ی ،
نیکوکاران به داده های هرمز هست ،
نگهدارنده و پروراننده ی
آفریده‌ی زمین نیکو
را همی مى‌ستاییم ….
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
چون روز زامیاد نیاری ز می تو یاد / زیرا که خوش‌تر آید می روز زامیاد
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
دارو مخور
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
گرت خوردن دارو افتد به سر
به (زامیاد) روز، هیچ دارو مخور
یک پاسخ
درود بر شاه عباس و ایرانیان بزرگ مرد تاریخ