اگر بگوییم هرسین پابهپای تاریخ آمده است و در کمتر دورهای از گذشتهی ایران است که نامونشانی از هرسین نبوده باشد، سخنی بیپایه نگفتهایم. این کهندیار مالامال از میراثی کهن و پُربار است. از سنگنبشتهی بیستون، دژها و پُلهای تاریخی آنجا و گوردخمههایی که شگفتی هر نگرندهای را برمیانگیزند، نمیتوان ناگفته گذشت. پیش از آن باید هرسین و آیینهای مردمانش را شناخت؛ مردمی که گذر پُر فرازونشیب تاریخ را بردبارانه تاب آوردهاند.
هرسین از شهرستانهای استان کرمانشاه است؛ دو شهر با انبوهی روستا. یکی از شهرها خود هرسین و دیگری بیستون است. مردم این گستره به زبان کُردی و لکی سخن میگویند. بیستونیها کُرد زباناند و بیشتر هرسینیها به زبان لکی سخن میگویند. این دو زبان چنان به هم نزدیکاند که کُرد و لک زبانها سخن یکدیگر را به سادگی میفهمند.
ایل و طایفههای هرسین نیز هر کدام برخوردار از شناسهای (:هویتی) سرافرازانه و نازشخیزند. شمار بسیاری از پیروان یارسان در این بخش از میهنمان زندگی میکنند و با آیینهای ریشهدار و برگرفته از باورهای بسیار کهن، نگاهبانِ فرهنگی پایدارند.
دیرینگی هرسین سر به 8 هزار سال میزند. در امردادماه 1395 خورشیدی، خبرهایی از یافتهشدن زیستگاههای انسانی 6500 ساله در شهرستان هرسین، همه را شگفتزده کرد. آن نشانهها از لابهلای لایههای باستانشناختی پارک باستانی شهر هرسین بهدست آمده بود.
تاریخپژوهانی هستند که نام هرسین را برگرفته از نام «سین»، ایزدبانوی ماه در نزد بابِلیهای باستان میدانند. آنها میگویند که آن واژه را در نام پادشاهان سلسلهی «نی سین» سومر هم میتوان دید.
پاییز هرسین اندکی سرد و زمستانهایش سردتر است. در تابستان نیز باید گرمای هوا را تاب آورد. بهار کوتاه هرسین را نیز نه در گذر فصلها، که در ریشههای تاریخی و فرهنگ دیرینهی آن باید جستوجو کرد. کوهها و صخرهها هرسین را در میان گرفتهاند. در جایجای هرسین و بیستون نیز تا چشم میبیند جلگههای آبرفتی و دامنهها و درههای درازدامن است. طبیعت آنجا با خُلقوخوی مردمانش که آکنده از سختکوشی و استواری است، همسانی دارد.
آنچه در بالا آمده است بخشی از نوشتاری است با عنوان«هرسین شهر گلیم ایران» به قلم بامداد رستگار، که در تازهترین شمارهی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویهی هشتم(هشتی) شمارهی 432 هفتهنامهی امرداد بخوانید.
خوانندگان میتوانند برای دسترسی به هفتهنامهی امرداد افزونبر نمایندگیها و روزنامهفروشیها از راههای زیر نیز بهره ببرند.