امروز فرخ روز باد ایزد از ماه آذر سال 3758 زرتشتی، یکشنبه 16 آذرماه 1399 خورشیدی، ششم دسامبر 2020 میلادی
کوروش بزرگ بنیادگذار ایران در چنین روزی، سال 539 پیش از میلاد در نیایشگاه (:معبد) شهر بابل رو به سوی همراهانش ابراز داشت که در هرجای جهان بمیرد باید پیکر او را به پاسارگادِ پارس آورده و در آنجا به خاک بسپارند.
این بیان کوروش در تاریخ به عنوان «وصیت کوروش» ماندگار شده است. کورش بزرگ همراه با دیدار از معبد اصلی شهر بابل و ادای احترام به نشان گرامیداشت فرهنگ و آیین اقوام دیگر، و برپایهی بیانیهی خود در نوامبر 539 پیش از میلاد که به نخستین حقوق بشر شناخته شده و نبشتهی آن بر استوانهای به یادگار مانده است، به همراهانش گفت، در هرجای جهان که بمیرد باید پیکر اورا به پاسارگادِ پارس آورده و در آنجا خاک کنند.
کوروش با این که زرتشتی بود پیش از فرمان بیانیهی نوامبر سال 539 پیش از میلاد هم، به ادیان دیگر که پیروان داشتند و نزد آنان سپندینه (:مقدس) بودند، ارج میگذاشت.
وی در همین روز «زروبابل» را به ریاست بیش از چهل هزار یهودی که آنان را از بندگی بابلیها آزاد کرده بود برگماشت تا به دیارِشان ازجمله اورشلیم (اورشلایم) بازگرداند و به اندازهی بسنده سرباز، نگهبان و پول در اختیار گذارد تا اورشلیم و معابد ویران شده یهودیان را بازسازی کنند. بسیاری از این یهودیان از پنجاه سال پیش از آن در بند دولت بابل بودند. یهودیان آزاد شده، سال 538 پیش از میلاد به دیار خود رسیدند. کوروش 29 اکتبر سال 539 پیش از میلاد ابراز کرد که ماموریت او برای آزاد کردن آسیای غربی و پیوستن این سرزمینها به جامعهی یکپارچه و همسود ایران پایان یافته است و باید نوروز را در پارس باشد. کوروش پس از به دست آوردن بابل، نوسازی بندر صیدا در لبنان کنونی را که به دست بختالنصر امپراتور بابل ویران شده بود به هزینهی ایران فرمان داد.
«باد»، نام بیستودومین روز ماه در گاهشمار زرتشتی است. باد، به چم هوا است. در فرهنگ زرتشتی هوا از چهار آخشیج ستودنی و سپندینه مانند آب و آتش و خاک است. در فرهنگ ایران پاک نگهداشتن چهار آخشیج خویشکاری هر انسان است.
چون بادروز، روز نشاط آمد ای نگار
شادی فزای هین و بده باده و بیار
در اوستا ایزد وَیو (باد) همراه و همکار ایزدان آب و آتش و خاک است. ایزد وَیو (ایزد «باد» یا «هوا») همواره با ایزد رام آمده است. در اوستای سیروزه آمده: «…یاری باد به همه رزم و کارزار برساد. هر که را باد پشتیبان است پیروزی همیشه با اوست.
ایزد وَیو یا ایزد باد همواره با ایزد رام آمده است. نماد این روز در دین زرتشتی گل « بادرنگ بویه» است.” وای یا وایو ”باد” چهرهای دوگانه دارد، خوب وبد زیرا باد از هر دو جهان نیک وبد میگذرد. او نیکوکار است ودر عینحال میتواند با نیروی ویرانگر خود همهچیز و همه کس را نابود سازد.
در ادبیات پهلوی دارای دو نیمهی بد و خوب است که در اوستا نیمهی نیک او که دشمن دیوان است ستوده شده. ایزد وایو در یشت پانزدهم اوستا به عنوان ایزدی مهم مورد ستایش قرار گرفته و این ستایش تا دوران اشکانی و ساسانی ادامه داشتهاست. در فرهنگ ایران قدیم ایزد یا الههٔ باد است.
این خداوندگار نه تنها برای تمام موجودات زنده روح حیات بوده بلکه روح دنیا و گیتی نیز محسوب می شده است. وایو همچنین هوایی است که در آن تمام موجودات زنده در هنگام مرگ نابود می شوند.
ایزد باد در اوستا چنین گزارش شده: جوینده، نیککردار، چیرهشونده، پسرونده، پیشرونده، پایندهفر، سختترین، قویترین، شکستدهنده، موجریزنده، زبانهکشنده و ….
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
چون بادروز، روز نشاط آمد ای نگار
شادی فزای هین و بده باده و بیار
باده است شادی دل پیوسته باده خور
بیباده هر چه بینی باد هوا شمار
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
در بخش (نیایش خواندن سرود و ادعیه) از بر کن و به کار نو مَپیوند
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
وگر با شدت کار، با داوران / در این روز رو، تا شوی کامران
سزد روز (باد) ار درنگی شوی / نپیوندی امروز کار از نوی