امروز فرخ روز ورهرام ایزد از ماه دی سال 3758 زرتشتی، سالروز گشایش شاه‌رهرام ایزد تهران، یکشنبه 14 دی‌ماه 1399 خورشیدی، سوم ژانویه 2021 میلادی
در چنین روزی، سال 1723 میلادی، 83 روز پس از افتادن اصفهان به دست قندهاری‌ها، بزرگان کشور در نشست يک‌روزه‌ی خود در مشهد برای رهایی از اين آشوب كه ضعف و بی‌سياستی شاه‌سلطان حسين سبب‌ساز آن بود و برای پایان دادن به جنگ داخلی ايرانيان، نادر‌قلی افشار را به فرماندهی ارتش گماردند.
شاه‌سلطان حسین، یا شاه‌حسین یکم، زاده‌ی ۱۰۴۷، درگذشته ۲۴ آبان‌ماه ۱۱۰۱ خورشیدی 1726 میلادی، نهمین پادشاه دودمان صفویان بود. او فرزند و جانشین سلیمان یکم بود و به مدت ۲۹ سال فرمانروایی کرد، سرانجام حکومتش با بپاخیزی افغان‌ها به‌رهبری محمود افغان و فروپاشی شهر اصفهان، پایتخت ایران در سال ۱۷۲۲ میلادی به پایان رسید.
اميرمحمود قندهاری پس از به دست آوردن اصفهان تا روزی كه زنده بود هشتاد هزار تن را در اين شهر كشته بود و شاه سلطان‌حسين و نزديكانش را به زندان افكنده بود.
قندهاری‌ها در سال 1729 در سه جنگ از نادر شكست خوردند و شمار كمی از آنان به قندهار بازگشتند كه نادر برای گوشمالی همين شمار اندک هم به قندهار رفت و در آنجا به نافرمانی پايان داد و چون دولت هند به فراريان قندهار پناه داده بود دهلی را هم تصرف كرد. نادر شاه افشار (زاده ۱۰۶۷ شمسی درگز – کشته شده ۱۱۲۶ در قوچان) پیش از پادشاهی نادر قلی خوانده می‌شد. از ۱۱۱۴ تا ۱۱۲۶ خورشیدی، پادشاه ایران و بنیان‌گذار دودمان افشاریه بود. او از نامی‌ترین پادشاهان ایران، پس از اسلام است. سرکوب افغان‌ها و بیرون راندن عثمانی و روسیه از کشور و برگرداندن آزادی ایران و نیز چیرگی بر دهلی و ترکستان و جنگ‌های پیروزمندانه او سبب آوازه‌ی بسیارش شد.
گماردن شاهنوازخان گرجی به فرمانروایی قندهار تصمیم اشتباه شاه سلطان‌حسین بود. این حاکم بدسرشت همان کسی است که به او گرگین‌خان می‌گفتند و باعث شورش افغان‌ها و سرنگونی دودمان صفوی شد. بیداد و ستم گرگین‌خان گرجی سبب ناسازگاری افغانان غولجایی با صفویه دولت ایران آن زمان و شورش و نافرمانی شد. محمود کابلی در ایران به محمود افغان آوازه دارد، در سال ۱۷۲۱ میلادی کرمان را محاصره کرد و از آنجا راهی اصفهان پایتخت صفویه شد. محاصره ناجوانمردانه‌ای را بر مردم اصفهان سربار کرد. او دستور داد همه محصولات منطقه نابود شود. از نیمه‌ی ژوئن ۱۷۲۲ اصفهان دچار خشکسالی شد و ناامیدی بر شهر چیره گشت. خزانه دولت خالی شد و سربازان تنها از محل بودجه‌ای که کمپانی‌های هلندی و انگلیسی مانند هندشرقی به پشتوانه‌ی جواهرات شاه می‌دادند دستمزد می‌گرفتند. شاه سلطان حسین در اصفهان ماند. شاه برای چندمین بار درخواست پیمان صلح کرد ولی محمود افغان نپذیرفت. سرانجام در ۲۳ اکتبر ۱۷۲۲ سلطان حسین به شکلی باورناپذیر و منحصربه‌فرد درماندگی و ناتوانی خویش را با گذاشتن تاج بر سر محمود افغان به اثبات رسانید.
فرهمند باد ورهرام ایزد پیروز آفریده اهورا
اندیشیدن به چیرگیِ نیکی بر بدی، بنیاد و پایه‌‌ی پیروزی بهشمار می‌رود که انسان‌ها را امیدوار، جوینده و پویا می‌پروراند.
ای اهـورا مـزدا، بشود در زمره‌ی کسانی باشیم که جهان را به سوی آبادانی و پیشرفت، و مردم را به سوی رسایی و خوشبختی رهنمون می‌سازند . اهنود گات – یسنا هات 30 بند
بیستمین روز از هر ماه 30 روزه در گاه‌شماری مزدیسنی «وَرَهرام» نامیده می‌شود. وَرَهرام یشت؛ در ستایش “وِرِثرَغنَه” ایزد بهرام است که نماد رزم، پیکار و پیروزی است و پیشینه‌ی هندوایرانی دارد. در باور کهن ایرانی سرایش آن شوند پیروز شدن در کارها بوده و نیایشگاه‌هایی نیز به نام «شاه‌ورهرام ایزد» در برخی از روستاها وشهرها ساخته شده تا مردم به امید پیروزی در چنین مکان سپندینه به سرایش ورهرام یشت بپردازند. این یشت دارای 22 کَرده و 64 بند در ستایش ایزد بهرام، ایزد پیروزی است. این یشت از یشت‌های بسیار زیبای اوستا با سرودهای دلنشین است. در ورهرام‌یشت آمده‌است که ورهرام آفریده اهورا نیرومند و فرهمند است و نیروی بینایی شگفت‌انگیزی دارد. او یورش همه دشمنان را، چه جادوان و پریان، و چه کَوی‌ها و کَرَپان‌های «ستمگر» را در هم می‌شکند، جهان را تازگی و آشتی می‌بخشد و به خوبی آرمان‌ها را بر آورده می‌کند. ورهرام هم‌چنین توانایی فرزندآوری، بازوان نیرومند و تندرستی و دلیری می‌بخشد.
ورهرام به چمار (:معنای) پیروزی و ورهرام ایزد به چم پیروزی درخور ستایش است. در باور ایرانیان پیروزی همواره با ارزش و سزاوار ستایش بوده‌است. از این‌رو در اوستا سرودهای زیبایی در ستایش پیروزی آمده‌است. ایرانیان باستان پیش از آغاز هر کار گروهی، درنیایش‌گاه ویژه‌ای گرد می‌آمدند و سرودهای ستایش پیروزی را باهم می‌خوانند و با روانی نیرومند و اراده‌ای استوار برای دستیابی به پیروزی، پای به میدان مبارزه زندگی می‌نهادند. این نیایشگاهها با گذر زمان به نیایش‌گاه ورهرام ایزد نامور شد. اکنون زرتشتیان دست‌کم ماهی یک بار، در روز ورهرام در نیایش‌گاه شاه ورهرام ایزد گردهم می‌آیند و اهورامزدا را نیایش می‌کنند و از او می‌خواهند که پیروزی را درزندگی بهره‌ی آنان گرداند و نیز همه کسانی را که به پیروی از پیام اشوزرتشت در تازه گردانیدن زندگانی، پیش بردن جهان هستی و گسترش آیین راستی می‌کوشند، پیروز و سرافراز گرداند. بیشتر مزدیسنان برای باشندگی در نیایشگاهها، آدریان «آتشکده» و نیایش کردن همواره سدره و کشتی بر تن دارند و پوشش سفید بر سر می‌گذارند. نماد این روز گل «سنبل» در دین زرتشتی است.
اگر امروز ویروس کرونا گرد آمدن در کنار آتش ورهرام را ناشدنی کرده است، با دست‌های برافرشته، هم‌‌آوا با زمزمه‌ی ورهرام‌یشت برای همه درگیران در این روزهای سخت کرونا، بهروزی و تندرستی را خواستار می‌شویم.
