امروز فرخ روز رام ایزد از ماه دی سال 3758 زرتشتی، «نَبُر»، روز پرهیز از خوردن گوشت، دوشنبه 15 دیماه 1399 خورشیدی، چهارم ژانویه 2021 میلادی
شاپور یکم، شاه ساسانی ایران چنین روزی در سال ژانویه 242 میلادی با شکست دادن رومیان، شهر نصیبین Nisibis را پس گرفت.
نصیبین اینک شهری 90 هزار نفری در ترکیه، در مرز ترکیه با سوریه و بیشتر کُردنشین است. نصیبین از سال 536 تا سال 332 پیش از میلاد از سرزمینهای گسترهی فرمانروایی ایران بود که در این سال به دست اسکندر مقدونی افتاد. در آن زمان شهری آرامی و آشوری، آسورینشین بود. پس از پیروزی اشکانیان بر جانشینان اسکندر، نصیبین باردیگر، شهری از شهرهای ایران شد. در دوران اشکانیان، بارها میدان جنگ ایران و روم بود، زیراکه دژی استوار داشت و پایگاه یک یگان ارتش بود. در زمان اشکانیان، صدها خانوادهی ارمنی به نصیبین کوچ کردند و خانه گزیدند و شماری از همین ارمنیان در نیمهی سال 1915 به دست نظامیان عثمانی کشته و شماری دیگر از آنان به سوریه و لبنان کوچ داده شدند.
شاپور دوم (ذوالاکتاف) نیز در سال 363 میلادی نصیبین را از دست رومیان که دوباره بر آن چیره شده بودند، خارج ساخت. برسر این شهر، سه بار میان شاپور دوم و رومیان جنگ شده بود.
ساسانیان پس از بازگرفتن نصیبین از رومیان، 12 هزار خانواده را از اصفهان (سپاهان) و استخر (شیراز) به آن شهر کوچانیدند تا شهر بیشتر پارسی داشته باشد. به پیشنهاد ساسانیان، شماری از کُردها، مادهای کوچانیده شده از منطقه همدان و آذربایجان، به آشورستان (کردستان کنونی عراق) نیز به نصیبین بُرده شدند که همانجا ماندهاند و فرهنگ ایرانی خودرا حفظ کردهاند.
ایزد رام در آیین مزدیسنی، پاسدار و موکّل روز بیست و یکم هر ماه خورشیدی است و در اوستا با صفت «بخشندهٔ چراگاه و اغذیهی خوب» از وی یاد شدهاست.
ترا روز رام از جهان رام باد
همان باد را با تو آرام باد
واژهی رام به معنای آرام، خوشحال، مطیع آمدهاست و هنوز هم این واژه به همین صورت یا به صورت رامش در معنی صلح و شادی و سازش به کار میرود. در این آیین گل خیری زردرنگ به این ایزد ویژه شده است.
رام یا ایزد رام، که در اوستا به صورت رامه یا رامن آمده و در زبان پهلوی به صورت رامشن یا همان رام خوانده شدهاست، در آیین زرتشت یکی از ایزدان یا فروزهی در خور نیایش است. این ایزد که آن را وای وه نیز گفتهاند، بر روز بیست و یکم هر ماه که آن را رام روز مینامند، موکّل است. چهارمین روز نَبُر یا پرهیز از خوردن گوشت است.
در کنار بهمن (وهمن یا وهومانا از امشاسپندان) سه دستیار او قرار میگیرند که نخستین آنها ماه، دومین گؤشورون و سومین رام است که قرینهٔ وای محسوب میشود و در زندگی بعد از مرگ نقش خاصی را ایفا مینماید. در واقع در زندگی پس از مرگ، رام به ارواح نیکوکار و عادل مدد میرساند تا مشکلات و موانع را پشت سر بگذارند. رام یکی از جنبههای زمان نیز به شمار میرود او نخستین پزشک مینوی است که چاره و درمان دردها به دست او سپرده شده است.
فردوسی میسراید:
ترا روز رام از جهان رام باد
همان باد را با تو آرام باد