طاعون غنیمت جنگی رومیان با ویرانی شهر سلوکیه

امروز فرخ روز انارام ایزد از ماه دی سال 3758 زرتشتی، چهارشنبه 24 دی‌ماه 1399 خورشیدی، 13 ژانویه 2021 میلادی

همه‌گیری طاعون در آسیای‌غربی و آغاز آن از شهر سلوکیه (بین‌النهرین) در روزگار اشکانیان، سبب شد که چنین روزی ژانویه سال 165 میلادی رومیان با به جا گذاشتن ویرانه‌ی شهر سلوکیه به اروپا بازگردند.

چند ماه پس از آغاز امپراتوری مارکوس، بلاش سوم شاه ایران از دودمان اشکانیان به بیرون راندن رومیان از شرق مدیترانه برآمد، نیروهای رومی را در غرب فرات شکست داده و از سوریه بیرون رانده و حکمران ارمنستان را که به طور پنهانی با رومیان دوستی می کرد برکنار و «تیگران» را برجایش نشانیده بود. دو فرمانده جنگی رومیان در پایان سال 164 از فرات گذشته و خسرو سپهبد ایرانی را مجبور به پس‌نشینی به سوی تیسفون کرده بودند. یک دسته از لژیونرهای رومی به فرماندهی اویدیوس کاسیوس شهر سلوکیه ـ روبه‌روی تیسفون در سمت راست دجله را ویران کردند. این ویرانی و کمبود خواروبار باعث بروز طاعون شد و ساکنان شهر و نظامیان رومی را به بیماری طاعون دچار ساخت که دستور بازگشتِ رومیان داده شد.
همه‌گیری طاعون در آسیای غربی و شروع آن از شهر سلوکیه (بین النهرین) سبب شد ژانویه سال 165 میلادی، «لوسیوس وروسLucius Verus» از مارکوس اورلیوس Marcus Aurelius امپراتور وقت روم بخواهد که به دو فرمانده رومی؛ اویدیوس کاسیوسAvidius Cassius و ماریوس وروس Marius Verus دستور بازگشت به اروپا را بدهد. وروس فرمانده کاسیوس را در سوریه گذاشت و خود با بخشی از یگان‌ها به رم بازگشت و آن بیماری را هم با خود به آنجا برد. بیماری منتقل شده از شرق سال‌ها بلای جای اروپاییان بود.
ده‌ها سال پس از آن، اردشیر یکم سلوکیه را دوباره‌سازی کرد که به نام او «وه اردشیر» خوانده شد. این شهر همچون تیسفون یکی از شهرهای تشکیل دهنده مدائن بوده‌است. پس از پس‌نشینی دجله به سمت شرق و دادن تغییر مسیر، آبادانی خودرا از دست داد و در زیر شن مدفون شد.

کسانی که با اندیشه، گفتار و کردار نیک زندگی می‌کنند و با دروغ و ناپاکی مبارزه می‌ورزند، سرانجام به سرای نور و سرور خواهند شتافت.

انارام ز پیران شنیدم چنان

که می ‌خورد باید به رطلِ گران

در گاه‌شمار زرتشتی سال به ١٢ ماه ٣٠ روزه بخش می‌شود که هر روز به نامی آراسته است. امروز سی‌اُمین روز از ماه مهر در گاه‌شمار زرتشتی است و «انارام» نام دارد.

سی‌امین روزماه انیران یا انارام، به معنی فروغ بی‌پایان جهان مینوی است. در اوستا: «اَنَغرِرَاوچَ» است. انارام به چم «روشنایی بی‌پایان» است. برابر با آموزش‌های اشوزرتشت؛ کسانی که با اندیشه، گفتار و کردار نیک زندگی می‌کنند و با دروغ و ناپاکی مبارزه می‌ورزند، سرانجام به سرای نور و سرور خواهند شتافت که سرشار از خرسندی و شادمانی برای آن‌هاست. این سرا، همان خانه واپسین و جایگاه روشنایی و فروغ بی‌پایان است. زرتشتیان در این روز به سفر می‌روند و اهورامزدا را به شوند داده‌های نیکش ستایش می‌کنند.

گل «مرو اردشیران» نماد انارام در دین زرتشتی است.

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش

انارام ز پیران شنیدم چنان / که می ‌خورد باید به رطلِ گران
بیار ای نگار آن می مشک‌بوی / کزو نافه مشک یابی دهان
دل اندر کم و بیش گیتی مبند / همی دار جان را همی شادمان

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

موی و ناخن پیرای و زن به زنی کن که فرزند نامور زاید.

اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:

در این روز جامه بیفزای بر / بدوز و بپوش و بیارای بر
(اَنیران) بود نیک، زن خواستن / همان ناخن و موی پیراستن