امروز فرخ روز دی به‌آذر ایزد و بهمن‌ماه به سال 3758 زرتشتی، برابر با دوم بهمن‌ماه 1399 خورشیدی 21 ژانویه 2021 میلادی
21 ژانویه 1623 میلادی، دوم بهمن‌ماه 1001 خورشیدی شاه‌عباس یکم نامه‌ی پاپ پل پنجم را که در آن قول کمک نظامی در رویارویی با عثمانیان را داده بود، دریافت کرد.
شاه عباس یکم پنجمین شاهنشاه ایران از دودمان صفوی و نامدارترین فرمانروای این دودمان، نامه‌ی پاپ پل پنجم را که با یک پیک ویژه فرستاده شده بود، دریافت کرد. در آن پاپ با هدف سخت کردن دشمنی میان ایران و عثمانی، قول هرگونه کمک از جمله کمک نظامی به شاه‌عباس داده بود. دولت عثمانی در اروپا برای کشورهای مسیحی یک خطر بزرگ بود. پاسخ شاه‌عباس به پیام پاپ، به دست گریگوری پانزدهم رسید زیرا که هنگام بازگشت فرستاده واتیکان به رم، پاپ پل پنجم درگذشته بود.
فرستاده‌ی ویژه در گزارش خود به پاپ از این ماموریت (در آرشیو واتیکان نگهداری می‌شود)، نوشته است که شاه عباس پس از دریافت پیام و آگاهی از درون‌مایه‌ی آن گفته بود که از پاپ درخواست دارد که کشورهای مسیحی را از ورود خودسرانه و با خواسته‌ی بد به خلیج فارس بازدارد.
فرستاده پاپ در گزارش خود افزوده که در ناسازگاری شاه‌عباس با دولت عثمانی به ویژه بر سر بین‌النهرین که زیارتگاه‌های شیعیان در آنجا هستند تردیدی ندارد، ولی گمان نمی‌رود که از برای ما (مسیحیان) و هر زمان که ما بخواهیم با عثمانی وارد جنگ شود. او مردی باهوش و آگاه، و از اوضاع سیاسی اروپا باخبر است و می‌داند که در برابر دشواری‌ها و گرفتاری‌های خلیج فارس، چگونه از یک دولت اروپایی بر ضد دولت دیگر استفاده کند.
دی یکی از نام‌های اهورامزداست و در اوستا، دَثوش یا دَدوش یا دَذوه فرنامی و به چم آفریننده، جهاندار زیبایی‌هاست. دی اوستایی دَثوش به چم : پروردگار و دادار هست. روزهای دی در هر ماه روزهای نیایش همگانی، به آتشکده رفتن، آسایش و دست از کار کشیدن زرتشتیان است.
روز دی است خیز و بیار ای نگار می
ای ترک، می بیار که ترکی گرفت دی
«دی» (اوستایی:«دَثوش») به چم (:معنی) پروردگار، دادار، آفریننده و جهاندار زیبایی‌ها است. در گاه شماری زرتشتی، روز نخست هر ماه اورمزد روز نامیده می‌شود، سه روز دیگر به نام اهورامزدای بی‌همتاست که به واژه‌ی دی آمده و از آن سخن گفته شده است.
در هر ماه سه روز با نام «دی» شناخته می‌شود. روزهای هشتم، پانزدهم و بیست و سوم ماه زرتشتی به نام «دی» است مانند دی به آذر، روز هشتم هر ماه، دی به مهر، روز پانزدهم از هرماه، دی به دین، روز بیست و سوم از هر ماه. برای باز شناختن هر یک از این سه روز ، نام روز پس از آن به واژه‌ی دی پیوند داده شده است برای نمونه فردای روز دی بآذر روز آذر است.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
روز دی است خیز و بیار ای نگار می
ای ترک، می بیار که ترکی گرفت دی
می ده برطل و جام که در بزم خسروی
بنشست شاه شاد ملک ارسلان به می
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
سر شوی و موی و ناخن پیرای
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
به (دی‌بآذر) اندر سر و تن بشوی/ بپیرای ناخن، بیارای موی
