لوگو امرداد
امروز ماه ایزد دوازدهم بهمن‌ماه زرتشتی، ششم بهمن‌ماه خورشیدی

انتخاب دهگان برای روستاهای ایران به فرمان خسروانوشیروان ساسانی

12392534845353328650امروز فرخ روز ماه ایزد و بهمن‌ماه به سال 3758 زرتشتی، نَبُر، پرهیز از خوردن گوشت، برابر با ششم بهمن‌ماه 1399 خورشیدی 25 ژانویه 2021 میلادی

چنین روزی سال 560 میلادی (چهار روز مانده به برپایی جشن سده) خسرو انوشیروان، شاه ساسانی ایران در دیدار با موبدان و بزرگان ایران، در تالار تیسفون، ایوان مداین که ساختمان آن تا امروز به‌جا مانده، به آنان گفت که تصمیم گرفته است برای هر یک از روستاهای ایران دهگان-کدخدا- بگمارد.

خسروانوشیروان، شاه ساسانی ایران، در دیدار با موبدان و بزرگان ایران در تالار تیسفون برای آگاهی از چگونگی برپایی آیین جشن سده‌ی آن سال که پنجاه روز پیش از نوروز برگزار می‌شود به آنان گفت که تصمیم گرفته است که برای هر روستای ایران یک «دهگان ـ دهقان» برگزیند و ساماندهی کارهای روستا، گردآوری مالیات، شناسایی سرباز در هنگام ناگزیر، پرورش اسب برای فروش به ارتش و داوری برای حل ناسازگاری میان برزگر و ارباب زمین به او واگذار شود و چنین فردی باید هم برزگر باشد و هم صاحب زمینی که در آن کشت می‌کند تا با مشکلات هر دوسو آشنا باشد. افزون‌بر آن او باید شایسته، دادگر، امین و راستگو و مورد اعتماد بیشتر ساکنان روستا باشد.
اين تصميم كه شرح آن در دانشنامه‌ی دمكراسی آمده است به اجرا درآمد و کم‌کم زیر عنوان «گراس روتس دمکراسی» جهانی و ماندگار شده است. خسرو انوشیروان خود به شکوایه‌ی مردم و نیز دیدگاه‌ها و پیشنهادها رسیدگی می‌کرد و دیدار همگانی داشت. در ایران ـ در دهه ۱۳۴۰ (۱۹۶۰ میلادی) و تا نیمه دهه بعد، وزیران و مدیران کل اجبار داشتند که یک روز در هفته را اختصاص به دیدار و گفت‌وگو با مردم دهند و این دیدار همگانی در یک تالار و آشکارا انجام می‌شد.
در ميان سران ايران باستان، خسرو انوشيروان از لحاظ سازماندهی و تنظيم امور قضایی و اداری، وضع ضوابط و سامان دادن به امور مالياتی، ايجاد دارالترجمه و دارالتحرير به منظور ترجمه و تحرير كتاب، و تشويق ورزش و سرگرمی‌های سالم، رهبری ممتاز و شاخص است. تاریخ‌نگاران اورا به شوند توجه به امور قضایی و دادوری و رسيدگی مستقيم به دشواری‌های مردمی و آگاه شدن از درد دل آنان، رهبری كه به پيشبرد تمدن بشر كمک بسيار كرد با فرانام (:لقب) «دادگر» نامیدند.

ماه ایزد

ماه ‌روز ای به روی خوب چو ماه

باده لعل مشک‌بوی بخواه

دوازدهمین روز از ماه سی‎روزه‌ی زرتشتی «ماه» و سی روز از سال ماه نامیده می‌شود. ماه نام سیاره‌ای هست که در فرهنگستان ادب پارسی به همان ماونکهه نوشته و خوانده مى‌شود. ماونگهه در اوستا آمده یشت هفتم به ماه است. در ماه نیایش از ماه یشت گفته شده است.

در اوستا سازنده‌یِ تخمه و نژاد جانوران و آدمی هست و در اوستا پرورش گیاه و رستنی هست. نَبُر به چمار (:معنای) کشتار نکردن جانوران  در این روزها  و پرهیز از خوردن گوشت است. پرهیز از خوردن گوشت در خوراک خود برای چهار روز در ماه می‌دارند. در درازای روز (روزه)  کار ناپسند می شمارند، اما در هر ماه و تنها در چهار روز به نام‌های بهمن، دومین روزِ ماه، «ماه»، دوازدهمین روزِ ماه ، گوش، چهاردهمین روز به ماه و رام، بیست‌ویکم به ماه زرتشتی و مزدیسنا هست .

 در اوستا نگهداری از چارپایان آمده و سفارش شده است، جانورانی که از  کشتار آن‌ها پرهیز شده، سگ و گربه و بره و بز و اسب … و هرگاه پیر شدند، از آنها بدرستی نگهداری کنند.

در مزدیسنا از کشتن جانوران ویرانگر و موذی سفارش شده …

سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش

ماه ‌روز ای به روی خوب چو ماه

باده لعل مشک‌بوی بخواه

گشت روشن چو ماه بزم که گشت

نام این روز ماه و روی تو ماه

اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)

می خور و با دوستان گفت و گو کن

اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:

بخور باده با دوستان، روز (ماه) / ز ماه خدای، آمد کارخواه

به اشتراک گذاری
Telegram
WhatsApp
Facebook
Twitter

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترین ها
1403-01-09