امروز فرخ روز دی بهدین ایزد از ماه اسفند سال 3758 زرتشتی، یکشنبه 17 اسفندماه 1399خورشیدی، هفتم مارس 2021 میلادی
چنین روزی مارس 1736 میلادی نادرشاه افشار که در رایگیری بزرگان ایران به شاهی کشور برگزیده شده بود؛ تاجگذاری کرد.
نادرشاه که پس از برقراری نظم و امنیت و دورساختن دشمنان از میهن به منطقه مُغان (آذربایجان) رفته بود در نوامبر 1735 (آبانماه) تصمیم به شاه شدن گرفت، اما با رای بزرگان کشور که خودشان مورد پذیرش مردم بودند. وی از منشیاش «میرزامهدی خان» خواست که بزرگان کشور را از گوشه و کنار ایران به مغان فراخواند تا کار انتخاب انجام شود. دعوت از بزرگان سراسر کشور تا آمدن آنان به مُغان حدود سه ماه به درازا کشید.
در نشست انتخاباتی مُغان، شماری ازجمله نادر سخنرانی کردند و بیشتر باشندگان رای به از میان برداشتن صفویه و شاه شدن نادر (زادهی سال 1688 میلادی) دادند. او روز سَعد برای تاجگذاری را از ستارهشناسان استعلام کرد که هشتم مارس (18 اسفند) را به دست دادند و آیین تاجگذاری انجام شد که شرح آن را میرزامهدی خان نوشته است. به نوشته وی؛ بزرگان کشور و سرشناسان و نیز سفیر عثمانی در این آیین شرکت کردند. نادر ده سال و سه ماه و 11 روز بعد (19 ژوئن 1747) در جریان توطئه چند افسر ارتش در اردوگاه نظامی در منطقه قوچان خراسان کشته شد. از نادر به عنوان ناپلئون شرق نام میبرند.
در عهد او به سپاه و تأمین نیرو بسیار توجه میشد. نادر اقوام ایرانی را یکپارچه در زیر پرچم ایران درآورد و بار دیگر ایران قدرتمندترین کشور آسیا شد. شهرهای ایران در دوره نادر بدین گونه بودند: آذربایجان، افغانستان، بلوچستان (پاکستان)، ترکمنستان، گرجستان، داغستان، بحرین، قطر، کشمیر و غیره.
نادر از فرمانروایانی بود که برای آخرین بار ایران را به محدوده طبیعی فلات ایران رسانید و با تدارک کشتیهای عظیم جنگی، کوشید تا استیلای حقوق تاریخی کشور را بر آبهای شمال و جنوب تثبیت کند.
بیستوسومین روز در گاهشماری دینی زرتشتی دیبدین نامیده شده است. دی به چم آفریننده و آفریدگار است, و چون در ماه سه دی وجود دارد برای مشخص شدن, نام روز بعد را به آن می افزایند تا از هم مجزا گردد,”دیبآذر، دی بمهر، دی بدین”. دی در ادبیات اوستا به چم اهورامزدا است که به شوند سپندینگی این نام بارها در ماه بازگویی شده است. در اوستا نام همکاران را اورمزد اواگاه, سه دی ویسپه شام نامیده اند.
چهار روز از هر ماه (دی، دی به مهر،دی به آذر و دی بدین) از مزدیسنا، به نام اهورامزدای بی مانند است. این روز که همچون، دی، دیبآذر و دیبمهر به معنای دادار یا آفریدگار است، یکی دیگر از روزهای نیایش همگانی و در ایران باستان از روزهای تعطیلی هر ماه بهشمار میآمده است.
واژه دیـن، دَئـنـا Daenâ ، به چم (:معنی) دیدن، شناختن، فهمیدن، دانستن، وجدان بیدار و نیک، درست و دی و دیگان است. ریشهی واژهی «ب» در دی بدین، «دا» به چم دادن و بخشیدن است.
دَئنا وَنگوهی Daenâ Vanguhi ::، دینِ نیک، دین بهی، وجدان آگاه و بیدار و فهمیدن و برداشت و شناخت درست از زندگانی معنا میدهد.
یک دیندار کسی است که با کمک خرد به دیدن و شناختن جهان پیرامون خود میپردازد و راه راستی و درستی، اشایی و با خرد و اندیشهی درست پیش میرود و گزینش میکند.
دین یشت یکی از یشتهای اوستا است. در اینجا دین به معنی تشخیص معنوی یا روحانی است. دین یشت دارای 17 فصل و 20 بند است. دین یشت، یشت شانزدهم، در ستایش ایزدبانو چیستا و دانش، اشو زرتشت خواستار دانش میشود.
دینا را دین یا وجدان مینامند. این واژه از دی است که درون بینی و درون اندیشی است.
یسنا۳۰ بند ۲ را که در آغاز نسک نهادهایم،
به یاد بیاوریم که هر مرد و زن ، پس از شنیدن بهترین گفته و نگریستن با اندیشه روشن خود، باید راه خود را برای خود برگزیند و این را هم به یاد داشته باشیم که: «راه یکی است و آن راه راستی است».
یسنا ، ۷۲ بند ۱۱ ،
و آن گاه بگوییم که همین دروناندیشی است که یکایک مرد و زن را به راه راستی هدایت کرده و آنان را همراه میسازد.
همراهانی که دارای وجدان یکسان و دین یکسان هستند.
پس دئنا به گونهای نام مفرد وجدان است و به گونهای نام جمع، دین. اشو زرتشت از خدای خود یاری میخواهد که دین را پاک نگاه دارد.
گاتها یسنا ۴۴ بند ۹
زیرا آن از پاکترین دین است که جهان به پیش گام بر میدارد.
گاتها ،یسنا ۴۴ بند ۱۱
دین شناختن اهورامزدا است و بس.
گاتها ،یسنا ۴۵ بند ۱۱
دین با اندیشه و گفتار و کردار نیک بهتر میشود، و با اندیشه و گفتار و کردار بد به پستی میگراید.
گاتها ،یسنا ۴۸ بند ۴
کسی که دین خود را با منش نیک یکی گرداند، از آن درستاندیشی و راستی است و در شهریاری مزدا جایگاهی دارد.
گاتها ،یسنا ۴۹ بند ۵
اشو زرتشت میخواهد که دین مرد (با خدا) را به همه بیاموزد.
گاتها ،یسنا ۴۹ بند ۶
و یاری میخواهد که اهورامزدا سود درخشان منش نیک را برای همیشه به دین بهی بدهد، دینی که از آن راستکاران است.
گاتها یسنا ۵۳ بند ۴
