لوگو امرداد
امروز رام ایزد بیست‌ویکمین روز گاهشمار زرتشتی؛ 21 فروردین‌ماه خورشیدی

زادروز فرامرز پیلارام، خوشنویس ایرانی پیشگام نقاشی‌خط نوین

فرامرز پیلارامامروز فرخ و پیروز روز رام ایزد و فروردین‌ماه سال 3759 زرتشتی، نَبُر روز پرهیز از خوردن گوشت، شنبه 21 فروردین‌ماه 1400 خورشیدی، 10 آوریل 2021 میلادی

۲۱ فروردین زادروز فرامرز پیلارام نقاش و خوشنویس ایرانی از پیشگامان مکتب سقاخانه و نقاشی‌خط است. او با کاربرد خط در نقاشی به‌خطاطی نیز شکل نوینی بخشید.

استعداد پیلارام در نقاشی و تمایلش به ادامه آن باعث شد از پایان دوران دبستان، به هنرستان هنرهای زیبای پسران رفت و همزمان در اداره آمار عمومی مشغول به کار شد. او سال ۱۳۴۰ از هنرستان دیپلم گرفت و سپس در دانشکده هنرهای تزیینی دانشگاه هنر تهران به‌تحصیل پرداخت و در ۱۳۴۷ موفق به‌دریافت فوق‌لیسانس در رشته معماری داخلی و نقاشی تزیینی شد و در سال ۱۳۴۹ برای مطالعه بیشتر درباره نقاشی، لیتوگرافی و انواع چاپ به ‌فرانسه رفت.
وی همواره در پی به‌تصویر کشیدن نمادهای اصیل ایرانی بود و در کارهای اولیه‌اش مُهرهایی را که در زمان گذشته به‌جای امضا از آن استفاده می‌کردند، بزرگ‌نمایی کرد و زمینه‌ای کتیبه‌گونه به‌وجود آورد و در آن نمادهای دینی، مانند پرچم و پنجه را با اشکال هندسی درآمیخت. او با دلبستگی و توجه به‌هنرهای سنّتی ایرانی مانند کاشی‌کاری و در مسیر یافتن راه‌های‌نو برای «ترکیب‌بندی»های جدید و دریافت این مطلب که خط فارسی به‌ویژه نستعلیق در تلفیق با نقاشی ویژگی ممتازی به‌تابلوها می‌بخشد، به آموختن خطاطی در انجمن خوشنویسان پرداخت. از این رو می‌توان او را از پیشگامان نقاشی‌خط در ایران دانست که با کاربرد خط در نقاشی به‌خطاطی نیز شکل نوینی بخشید و آن را از چارچوبهای سنّتی خارج ساخت. این زمان (۱۳۴۰–۱۳۴۱ خورشیدی) برابر بود با سال‌هایی که هنرهای اصیل ایرانی در مقابل موج نوگرایی غربی در همه زمینه‌ها قرار گرفت. در سال ۱۳۴۱ او و تنی چند از هنرمندان دیگر، مکتب سقاخانه را که شیوه‌ای اصیل و برپایه‌ باورها و نمادهای دینی و ایرانی بود، در نقاشی و مجسمه‌سازی بنیان نهادند. وی در سومین و چهارمین دوسالانه تهران ( ۱۳۴۳ و ۱۳۴۵ ) شرکت کرد و برنده مدال شد. پس از آن کارهای او و دیگر هنرمندان مکتب سقّاخانه به دوسالانه شهر ونیز ایتالیا فرستاده شد و بسیار مورد توجه قرار گرفت. موزه هنرهای مدرن نیویورک هم یکی از آثار او و آثار چندتن دیگر از هنرمندان این مکتب را خریداری کرد.
پیلارام در نمایشگاه‌های بیشمار دیگری نیز شرکت کرد. از جمله دو نمایشگاه مستقل در تالار فرهنگ (۱۳۴۲) نمایشگاه هنر معاصر ایران در موناکو (۱۳۴۳) و نمایشگاه هنر معاصر ایران در آمریکا (۱۳۴۷) و چندین مدال و جایزه گرفت.
او در ۱۳۵۳سال با هنرمندانی چون مرتضی ممیز، مارکو گریگوریان و چند تن دیگر «گروه آزاد» را تشکیل داد. این گروه چهارسال فعالیت داشت و چندین نمایشگاه از آثار نقاشان ایرانی در شهرهای گوناگون جهان برپا کرد.
وی به آموزش نیز علاقه‌مند بود از این رو از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۹ با سمت استادیار در دانشکده معماری دانشگاه علم و صنعت به‌تدریس طراحی پرداخت.
از جمله آثار او می‌توان به تیغه‌ها (۱۳۴۱) ترکیب‌بندی سبز (۱۳۴۶) ریتم با کلمه علی (۱۳۵۰) و عاق والدین (۱۳۵۵) اشاره کرد. سایر فعالیت‌های او ساخت مجسمه‌های بزرگ برنزی و پیکره‌های عظیم چوبی به‌‌گونه‌ی حجم‌هایی تشکیل یافته از خط بود، او بر این باور بود که چون آثارش برگرفته از زندگی است، پس باید در خدمت مردم و در اختیار آنان باشد و تابلوها و آثار هنری باید از انحصار مجموعه‌ها و نمایشگاه‌ها خارج شود و حتا در سطح شهر برای مردم به نمایش گذاشته شد تا همگان از آن بهره ببرند.
در خردادماه ۱۳۷۱ نمایشگاهی از آثار نقاشی‌خط او در نگارخانه نور برپا شد. شماری از آثار او در موزه سعدآباد، موزه هنرهای زیبا و موزه هنرهای معاصر تهران نگهداری می‌شود. دو اثر نقاشی‌خط فرامرز پیلارام، بدون عنوان و با متریال رنگ روغن روی بوم و اکریلیک و مرکب روی بوم در نخستین حراج تهران (خرداد ۹۱) با قیمت‌های ۳۰ و ۴۶ میلیون تومان به فروش رسید. یکی از آثار نقاشی‌خط فرامرز پیلارام هنرمند نقاش و خوشنویس در نهمین حراج تهران تیرماه ۹۷ شرکت کرد. برآورد قیمت این تابلوی نقاشی خط با اندازه‌ی ۱۰۰ در ۷۰ که در سال ۱۳۴۸ پدید آمده، بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ میلیون تومان بود.
فرامرز پیلارام بهار 1316 چشم به جهان گشود و شهریورماه 1362 در ۴۶ سالگی درگذشت.

رام ایزد

فرخ روز رام ایزد، رامش و شادی افزوده باد

واژه‌ی رام به چم (:معنی) آرام، خوشحال، مطیع آمده‌است و هنوز هم این واژه به همین صورت یا به صورت رامش در معنی صلح و شادی و سازش به کار می‌رود. ایزد رام در آیین مزدیسنی، پاسدار و نگهبان روز بیست و یکم هر ماه خورشیدی است و در اوستا با صفت «بخشنده‌ی چراگاه و اغذیه‌ی خوب» از وی یاد شده‌است. همچنین در این آیین گل خیری زردرنگ به این ایزد ویژه  شده‌ است.

رام یا ایزد رام، که در اوستا به صورت رامه یا رامن آمده و در زبان پهلوی به صورت رامشن یا همان رام خوانده شده‌است، در آیین زرتشت یکی از ایزدان یا فروزه‌ی در خور نیایش است. این ایزد که آن را وای وه نیز گفته‌اند، بر روز بیست و یکم هر ماه که آن را رام روز می‌نامند، موکّل است. چهارمین روز نَبُر یا پرهیز از خوردن گوشت است.

در کنار بهمن (وهمن یا وهومانا از امشاسپندان) سه دستیار او قرار می‌گیرند که نخستین آنها ماه، دومین گؤشورون و سومین رام است که قرینهٔ وای محسوب می‌شود و در زندگی بعد از مرگ نقش خاصی را ایفا می‌نماید. در واقع در زندگی پس از مرگ، رام به ارواح نیکوکار و عادل مدد می‌رساند تا مشکلات و موانع را پشت سر بگذارند. رام یکی از جنبه‌های زمان نیز به شمار می‌رود او نخستین پزشک مینوی است که چاره و درمان دردها به دست او سپرده شده است.

 فردوسی می‌سراید:

ترا روز رام از جهان رام باد

همان باد را با تو آرام باد

به اشتراک گذاری
Telegram
WhatsApp
Facebook
Twitter

یک پاسخ

  1. چرا آدم های توانا و اثرگذار این همه زود می‌مردند یا می‌میرند؟ جلال آل احمد، دکتر معین، ایشان ( ک البته من نمی‌شناختم ولی بایستی برای اهل هنر خوشنویسی و نقاشی و.. آشنا باشند)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترین ها
1403-12-30