سرزمین اورارتو با گستره‌ای نزدیک به سیصد هزار كیلومتر مربع در ابتدای هزاره‌ی اول ق.م دربرگیرنده‌ی آذربایجان، ارمنستان و خاور تركیه می‌شده است. با اینكه در شمال باختری ایران و به‌ویژه در نواحی پیرامون دریاچه‌ی اورمیه در زمان‌هایی یكی از سرزمین‌های فرمانبردار دولت اورارتو بوده و آثار فراوانی از این دوران در این مناطق شناسایی شده است، اما با این همه كوشش برای شناخت، خواندن و شناساندن آثار و به ویژه نگهداری از این میراث در ایران بسیار كمتر از آنی است كه در كشورهای روسیه، ارمنستان، گرجستان و تركیه می‌بینیم.
سنگ‌نبشته‌های سنگی اورارتویی هم، به جز ایران، در این كشورها هست. اما اهمیت و کوشش برای نگهداری از این گونه سنگ‌نبشته‌ها در ایران كمتر از كشورهای یاد شده است. این‌گونه سنگ‌نبشته‌ها با توجه به بار آگاهی‌هایی که درباره جغرافیای تاریخی منطقه و رویدادهای تاریخی آن دارند و همچنین اهمیت این سنگ‌نبشته‌ها در مطالعات زبان‌شناختی كه از ارزشمندترین اسناد به جا مانده‌ی تاریخ به شمار می‌روند، دارای ارزش بسزایی در تاریخ و میراث یك منطقه است. بیشتر سنگ‌نبشته‌های مندرج بر روی صخره‌ها جنبه‌ی آوازه‌گری پادشاهان را داشته و در سنگ‌نبشته‌های نقش شده گاهی گزارش یك سند تعیین مرزی به شمار می‌رفته است. سنگ-نبشته‌های اورارتویی که در آذربایجان هستند بیشتر به گزارش كوتاهی از پیروزی‌های پس از لشكركشی‌ها و گاهی گزارش گسترده‌ای از غنایم جنگی به دست آمده، دارد. بخش فراوانی از سنگ‌نبشته‌ها گزارش‌هایی درباره‌یکارهای ساخت و ساز مانند ساختن استحكامات، كاخ‌ها، معابد، كانال‌های آبرسانی و ساخت باغ‌ها و تاكستان‌ها است. بخش كوچكی از این سنگ‌نبشته‌ها نیز دربردارنده‌ی فرهنگی و مذهبی (پیشکش هدایا به خدایان و سیاهه‌ی قربانی‌ها) است.1 سنگ‌نبشته‌ی جوان‌قلعه‌ی عجب شیر هم یكی از این سنگ‌نبشته‌های مهم اورارتویی است. این سنگ‌نبشته روی صخره‌ای به سوی خاور در بستری نزدیک 60*90 سانتی‌متر و با اندازه‌ی نوشته‌ای برابر با 40*80 سانتی متر بر سینه‌ی كوهی با نام محلی نصیر‌داغی نزدیک یك كیلومتری خاوری شهری به همین نام و در سوی شمال رودخانه قلعه چای در شهر جوان‌قلعه2، در 8 کیلومتری خاور شهرستان عجب‌شیر كنده شده است. شوربختانه بخش‌هایی از سنگ‌نبشته در بخشهای پایانی سطرهای 1 تا 8 به شوند‌هایی ناپیدا به گونه‌ای خرد و ساییده شده كه حتا اثری از داغی سظرها هم به جا نمانده است. بخش‌هایی از سوی چپ صخره را نیز به عمد شكسته‌اند و خرده‌های آن در پای صخره دیده می‌شود. سنگ‌نبشته در ده سطر به خط میخی اورارتویی نوشته شده است.
آنچه در بالا آمده است بخشی از نوشتاری‌ست با عنوان «گزارش سنگ‌نبشته‌ی اورارتویی جوان‌قلعه» به قلم امیر چهره‌گشا، که در تازه‌ترین شماره‌ی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویه‌ی ششم (تاریخ و باستان‌شناسی) امرداد شماره‌ی 438 بخوانید.
شماره‌ی 438 هفته‌نامه‌ی امرداد از دوشنبه 30 فروردین‌ماه 1400 خورشیدی، در روزنامه‌فروشی‌ها و نمایندگی‌های امرداد در دسترس خوانندگان قرار گرفته است.
خوانندگان می‌توانند برای دسترسی به هفته‌نامه‌ی امرداد افزون‌بر نمایندگی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها از راه‌های زیر نیز بهره ببرند.
یک پاسخ
برخی زبانشناسان می گویند شبیه زبانهای قفقازی شمالشرقی ( لزگی و … ) است. اما بيشتر می شود گفت زبان ارمنی دنباله زبان اورارتویی و یا همانند و یا همخانواده آن است.