امروز پیروز و فرخ روز مهر ایزد، 16 خوردادماه سال 3759 زرتشتی، آدینه 14 خوردادماه 1400 خورشیدی، چهارم ژوئن 2021 میلادی
1369 سال پیش، ژوئن 652 میلادی (خوردادماه) ـ ده سال پس از جنگ نهاوند، قارَن یکی از سپهبدهای ارتش ایران در آن جنگ، در مقاومت دیگری از پای درآمد.
در جنگ نهاوند، سپاهیان ایران از تازیان شکست خوردند. ریشه شکست ایرانیان از تازیان در سه نبرد سده‌ی هفتم میلادی را برخلاف ظرفیت نظامی بالاتر باید در ناکارآمدی و نارضایتی‌های زمان خسروپرویز جست. ژوئن 652 میلادی ـ ده سال پس از جنگ نهاوند، قارن (کارن) یكی از سپهبدان ارتش ایران در آن جنگ در به‌پاخیزی دیگری از پای درآمد. قارن برای ادامه ایستادگی در برابر گسترش چیرگی تازیان، از نهاوند به هرات رفته بود و سپاهی از مردم هرات، فراه و باذِغیس و كُهستان، ساتراپی باستانی ایرانشهر، برای جنگ با تازیان فراهم ساخته بود و چون در پیشاپیش این سپاه حركت می كرد در نخستین تماس دو نیرو هدف یک تیر قرارگرفت و كشته شد و سپاه بدون سردار او به ارگ هرات واپس‌نشینی كرد. در این جنگ، «ابن خازم» فرماندهی نیروهای تازی بود.
رویدادهای دو قرن، از چیرگی تازی بر ایران تا زمان بپاخیزی‌های گسترده، به درستی و مشروح رویدادنگاری نشده است تا راستی رویداد بر تاریخ‌نگارانِ پس از سده‌ی نهم میلادی روشن و مستند باشد و داوری درباره‌ی آنها درست و دقیق انجام شود.
در فرهنگ‌های فارسی مهر را ایزدی نشان بر مهر و دوستی و خرد در کارهای مینوی و معنوی دانسته‌اند که در ماه مهر (ماه هفتم از سال خورشیدی) و روز مهر (روز شانزدهم هر ماه) بدو پیوند یافته است و شمارآفریدگان از نیکی و بدی به دست اوست..مهر که در اوستا « میثرَ» خوانده می‌شود، از ایزدان بزرگ پیش از زرتشت است که ایزد فروغ و روشنایی خوانده می‌شود. ایزد مهر نگهبان مهر، محبت، دوستی و عشق، تدبیر برای یافتن دارایی و خواسته‌ها است. مهر به دیگر چم (:معنی) گردونه آفتاب یا خورشید است.
مهر ایزد موکل بر فعالیت‌های است که دو طرف دعوا دارند. هر کجا دو طرف دعوا باشد ایزد مهر به دادگستری، دوستی، قول و قرار، پیمان حاضر است.
مهر یکی از برجسته‌ترین ایزدان در دین زرتشتی است. یکی از سه ایزدانی است که نامش در دوازده ماه سال آمده است. یکی از طولانی‌ترین یشت‌ها به مهریشت ویژه شده است.
فردوسی می‌سراید:
«دو مهر است با من که چو آفتاب / بتابد شب تیره چو بیند آفتاب».
ایزد مهر نماد عشق و زندگی است و به زندگی خانوادگی گرمی می‌دهد. مهر نام آتشکده‌ای نیز بوده است.
فردوسی پیرامون آن می‌سراید:
«چو آذرگشسب و چو خوراد و مهر / فروزان به کردار گردان سپهر»
نماد این روز در دین زرتشتی گل «همیشه بشکفته» است.
