سالروز درگذشت کارو لوکاس قوکاسیان؛ پدر علم رباتیک ایران

امروز خجسته روز ورهرام ایزد، 20 تیرماه سال 3759 زرتشتی، پنجشنبه 17 تیرماه 1400 خورشیدی، هشتم جولای 2021 میلادی

کارو لوکاس قوکاسیان، «پدر علم رباتیک ایران»، دانشمند برجسته هوش مصنوعی و رباتیک دانشگاه تهران و مخترع ایرانی ارمنی‌تبار، ۱۷ تیرماه ۱۳۸۹ تهران درگذشت.

کارو لوکاس، از پژوهشگران نامی سیستم‌های هوشمند در ایران بود. زمینه‌ی پژوهش‌های او پیش‌بینی سری‌های زمانی، مدل‌های عاطفی و منطق فازی بود. او هم‌چنین پژهش‌هایی در زمینه‌های سامانه چندعامله، هوش ازدحامی، داده‌کاوی، هوش کسب و کار، مدیریت دانش و علوم سامانه‌ها است. پروفسور لوکاس در سال ۱۳۸۵ به‌عنوان چهره ماندگار شناخته شد. وی همچنین به‌عنوان «پدر علم رباتیک ایران» شناخته می‌شود.
کارو لوکاس، زاده‌ی ۱۴ شهریورماه ۱۳۲۸ در اصفهان، تحصیلات در مدرسه ارمنیان کوشش-داوتیان ارمنیان گذراند و در ۱۳۴۷، در رشته‌ی ریاضی دیپلم گرفت. در همان سال با رتبه عالی وارد دانشکده فنی دانشگاه تهران، وارد دانشگاه تهران شد و مدرک کارشناسی‌ارشد پیوسته در رشته مهندسی برق الکترونیک را در مدت 3 سال گرفت. سپس رهسپار آمریکا شد.
این دانشمند برجسته مدرک دکتری را از گروه مهندسی برق و علوم کامپیوتر دانشگاه برکلی کالیفرنیا با گرایش مهندسی کنترل دریافت کرد. وی سال‌ها 1355 تا 1365استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران و دوره‌ای هم فرنشین گروه برق این دانشکده بود و مرکز «کنترل و پردازش هوشمند» را در این دانشگاه بنیاد گذاشت.
زمینه‌های علمی و تحقیقاتی وی عبارتند از: کنترل غیرخطی، سیستم‌های هوشمند، طرح تحقیقاتی توسعه امکانات سخت‌افزاری، طرح تحقیقاتی طراحی شبکه‌های عصبی، تدریس دروس مهندسی برق در دانشگاه‌های تهران، U.C.L.A. کالیفرنیا، راهنمایی، مشاوره و نظارت بر ۱۵ پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
وی ابداعاتی در زمینه طراحی یک شبکه عصبی هایبرید برای تشخیص کلمات منفرد فارسی داشته‌است. او استاد تمام وقت رشته مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران بود و همزمان مدیریت موسسه تحقیقات سیستم‌های هوشمند را بردوش داشت. او به شوند دارا بودن مرتبه بالای علمی، به‌عنوان استاد مدعو در دانشگاه‌های تورنتو (کانادا) برکلی (کالیفرنیای آمریکا) و یو سی ال ای (کالیفرنیای آمریکا) به ‌تدریس پرداخته ‌است.
وی افزون‌بر بر تدریس و پژوهش در ایران به فعالیت‌های علمی و پژوهشی بسیاری نیز در دانشگاه‌های خارج از کشور پرداخته‌ بود. دکتر قوکاسیان مولف 60 مقاله به زبان فارسی و ۴۴ مقاله به زبان خارجی است.
لوکاس قوکاسیان در ۶۱ سالگی درگذشت و در «آرامستان بوراستان» به‌خاک سپرده شد. وی از استادان محبوب دانشکده فنی دانشگاه تهران بود و در پی مرگ او، نزدیک به هشت‌صد نفر از استادان و دانشجویان کنونی و پیشین این دانشگاه با انتشار بیانیه‌ای به او ادای احترام کردند.

فرهمند باد ورهرام ایزد پیروز آفریده اهورا

اندیشیدن به چیرگیِ نیکی بر بدی، بنیاد و پایه‌‌ی پیروزی به‏‌شمار می‌رود که انسان‌ها را امیدوار، جوینده و پویا می‌پروراند.
ای اهـورا مـزدا، بشود در زمره‌ی کسانی باشیم که جهان را به سوی آبادانی و پیشرفت، و مردم را به سوی رسایی و خوشبختی رهنمون می‌سازند . اهنود گات – یسنا هات 30 بند
بیستمین روز از هر ماه 30 روزه‌ در گاه‌شماری مزدیسنی «وَرَهرام» نامیده می‌شود. وَرَهرام یشت؛ در ستایش “وِرِثرَغنَه” ایزد بهرام است که نماد رزم، پیکار و پیروزی است و پیشینه‌ی هندوایرانی دارد. در باور کهن ایرانی سرایش آن شوند پیروز شدن در کارها بوده و نیایشگاه‌هایی نیز به نام «شاه‌ورهرام ایزد» در برخی از روستاها وشهرها ساخته شده تا مردم به امید پیروزی در چنین مکان سپندینه به سرایش ورهرام یشت بپردازند. این یشت دارای 22 کَرده و 64 بند در ستایش ایزد بهرام، ایزد پیروزی است. این یشت از یشت‌های بسیار زیبای اوستا با سرودهای دلنشین است. در ورهرام‌یشت آمده‌است که ورهرام آفریده اهورا نیرومند و فرهمند است و نیروی بینایی شگفت‌انگیزی دارد. او یورش همه دشمنان را، چه جادوان و پریان، و چه کَوی‌ها و کَرَپان‌های «ستمگر» را در هم می‌شکند، جهان را تازگی و آشتی می‌بخشد و به خوبی آرمان‌ها را بر آورده می‌کند. ورهرام هم‌چنین توانایی فرزندآوری، بازوان نیرومند و تندرستی و دلیری می‌بخشد.
ورهرام به چمار (:معنای) پیروزی و ورهرام ایزد به چم پیروزی درخور ستایش است. در باور ایرانیان پیروزی همواره با ارزش و سزاوار ستایش بوده‌است. از این‌رو در اوستا سرودهای زیبایی در ستایش پیروزی آمده‌است. ایرانیان باستان پیش از آغاز هر کار گروهی، درنیایش‌گاه ویژه‌ای گرد می‌آمدند و سرودهای ستایش پیروزی را باهم می‌خوانند و با روانی نیرومند و اراده‌ای استوار برای دستیابی به پیروزی، پای به میدان مبارزه زندگی می‌نهادند. این نیایش‌گاه‌ها با گذر زمان به نیایش‌گاه ورهرام ایزد نامور شد. اکنون زرتشتیان دست‌کم ماهی یک بار، در روز ورهرام در نیایش‌گاه شاه ورهرام ایزد گردهم می‌آیند و اهورامزدا را نیایش می‌کنند و از او می‌خواهند که پیروزی را درزندگی بهره‌ی آنان گرداند و نیز همه کسانی را که به پیروی از پیام اشوزرتشت در تازه گردانیدن زندگانی، پیش بردن جهان هستی و گسترش آیین راستی می‌کوشند، پیروز و سرافراز گرداند. بیشتر مزدیسنان برای باشندگی در نیایشگاه‌ها، آدریان «آتشکده» و نیایش کردن همواره سدره و کشتی بر تن دارند و پوشش سفید بر سر می‌گذارند. نماد این روز گل «سنبل» در دین زرتشتی است.
اگر امروز ویروس کرونا گرد آمدن در کنار آتش ورهرام را ناشدنی کرده است، با دست‌های برافرشته، هم‌‌آوا با زمزمه‌ی ورهرام‌یشت برای همه درگیران در این روزهای سخت کرونا، بهروزی و تندرستی را خواستار می‌شویم.