امروز اشتاد ایزد از ماه شهریور، نخستین روز گهنبار چَهره پیتهشهیم گاه پایان تابستان، ۲6 شهریورماه سال ۳۷۵۹ زرتشتی، یکشنبه ۲1 شهریورماه ۱۴۰۰ خورشیدی، 12 سپتامبر ۲۰۲۱ میلادی
۲۱ شهریور سال ۱۳۴۵ انوشه انصاری، نخستین بانوی فضانورد ایرانی، کاوشگر و فرنشین انجمن گردانندگان شرکت فناوری ارتباط از راه دور (TTI) در مشهد زاده شد.
انصاری نخستین ایرانی فضانورد، نخستین بانوی گردشگر فضایی و چهارمین نفری است که هزینه سفر فضاییاش را پرداخت کرده است. در سال ۲۰۱۵ میلادی، جامعه ملی فضای آمریکا، جایزه «پیشگام فضا» را به انصاری «نخستین زن گردشگر فضایی» پیشکش کرد. او ترجیح میدهد درمورد خود از عنوان «فضانورد همراه» بهجای واژه «گردشگر فضایی» استفاده کند. او در سخنرانی خود در تداکس تهران جوانان، دربارهی رویای سفر فضا سخنرانی کرد. وی در روی لباس خود دو پرچم ایران و آمریکا را نقش کرده بود و شوند این کار را ادای دِین خود به این دو کشور که در موفقیت وی نقش داشتهاند بیان کرد. سازمان فضایی ایران بهعنوان متولی بخش فضا در ایران، هم در آستانه سفر انصاری به ایستگاه فضایی با پشتیبانی از فعالیتها و خدمات ارزنده او در گسترش و توسعه فنآوری فضایی و پرواز به ایستگاه بینالمللی بهعنوان تنها جایگاه استقرار انسان در فضا را افتخاری غرورآمیز برای تمام ایرانیان توصیف کرد.
انوشه انصاری یا انوشه رییسیان هم اکنون، ریاست گروه گردانندگان کمپانی تکنولوژی ارتباط از راه دور را بر دوش دارد. وی همچنین شرکت مخابراتی (TTI) را در ایالات متحده بنیاد کرد. مجله زن شاغل در سال ۲۰۰۰ میلادی، این بانوی موفق را به عنوان کارآفرین برتر، معرفی کرد.او مدیرعامل بنیاد جایزه ایکس است.
انوشه 16 ساله بود که سال ۱۳۶۳ (۱۹۸۴) بههمراه خانوادهاش به آمریکا کوچ کرد. وی مدرک کارشناسیاش را در رشته مهندسی الکترونیک و علوم رایانه (EECS) از دانشگاه جورج میسون و مدرک کارشناسی ارشد را در زمینهی مهندسی الکترونیک از دانشگاه جورج واشینگتن گرفته است. انوشـه رییسیان زمانی که در شرکت مخابراتی MCI مشغول به فعالیت بود، با حمید انصاری آشنا شد و در سال ۱۳۶۹ خورشیدی این آشنایی به ازدواج انجامید. وی پس از ازدواج، نام خانوادگی خود را به نام خانوادگی همسرش تغییر داد.
او که همیشه عاشق فضا و فضانوردی بود، در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۵ (۸ مه ۲۰۰۶) سازمان فضایی روسیه بهگونهی رسمی اعلام کرد که انوشه انصاری بهعنوان نخستین بانوی گردشگر فضایی، در یکی از پروازهای فضاپیمای سایوز که برای بهار ۱۳۸۵ برنامهریزی شدهبود، به مدار زمین سفر خواهد کرد. اما پس از رد صلاحیت دایسوکه انوموتو، داوطلب ژاپنی، به دلایل پزشکی و جا ماندن او از ماموریت سایوز تیامای-۹ قرار شد انوشه انصاری در ۲۳ شهریور ۱۳۸۵ با این گروه همراه شود.
وی در مدت ۹ روز اقامتش در ایستگاه بینالمللی فضایی مجموعه آزمایشهای علمی زیر را برای آژانس فضایی اروپا انجام داد: پژوهش درمورد علل کمخونی؛ تأثیر تغییرات ماهیچهای بر کمردرد؛ تاثیر تشعشعات فضایی بر روی فضانوردان ساکن در ایستگاه بینالمللی فضایی و گونههای میکروبی که در آن ایستگاه پرورش داده شدهاند.
وی که پس از بازگشت از فضا تصمیم گرفت در این زمینه تحصیل کند، مدرک فوق لیسانس دومش را از دانشگاه سویینبورن در رشته ستارهشناسی گرفت. او موسسه خیریه «بنیاد اهورا» (Ahoora Foundation) را همراه برادر همسرش، جمشید انصاری، اداره و حمایت مالی میکند.
وی همچنین بههمراه امیر و حمید انصاری در حوزه خانه دیجیتال (Digital Home) شرکت پرودیا سیستمز را با هدف راهاندازی یک سیستم پیشرفته برای آمیختن و استفاده آسانتر از فرآوردهها و فایلها و تولیدات ابزار خانگی دیجیتال مانند ویدیو و صدا و فیلم بنیاد کرد، که در تگزاس و در هندوستان دفاتر رسمی دارد.
انصاری در کتاب زندگینامهاش باعنوان «رویاهای من برای ستارگان» که آن را بهکمک یکی از نویسندگان محبوب خود نوشته، توضیح میدهد که در دوره آموزشی او را با انواع و اقسام خطرهایی که ممکن است در یک سفر فضایی واقعی با آنها رو در رو شود، آشنا کردند تا اگر ذرهای تردید یا ناتوانی در وجودش مشاهده شد، از فهرست مسافران کنار گذاشته شود.
افتخارها و جایزهها:
به جز ماهیت افتخارآمیز سفر به فضا، بهعنوان نخستین زن گردشگر فضایی جهان، نخستین ایرانی فضانورد، انوشه انصاری بارها از سوی مجامع مختلف مورد تقدیر قرار گرفته است:
او سال ۲۰۰۰ بهعنوان کارآفرین برتر از سوی مجله زن شاغل آمریکا،
سال ۲۰۰۱ حضور در فهرست تاجران موفق مجله معتبر فورچون آمریکا،
سال ۲۰۰۹ دریافت نخستین جایزه نوآور سیمونز که سالانه توسط NCWIT به کارآفرینان موفق زن در زمینه فنآوری داده میشود.
۲۰ دسامبر ۲۰۱۲ دریافت دکترای افتخاری علوم از دانشگاه جرج میسون.
سال ۲۰۱۵ به پاس خدمات به جامعهی فضایی، جایزه ملی پیشگامان فضا ایالات متحده به او داده شد.
فوریه ۲۰۱۷: در پی اقدام اصغر فرهادی مبنی بر تحریم فرمان منع مهاجرت هفت کشور از جمله ایران که از سوی ترامپ صادر شده بود، انوشه انصاری و پروفسور فیروز نادری دانشمند ناسا، در فوریه ۲۰۱۷ جایزه اسکار متعلق به او را برای فیلم فروشنده دریافت کردند و پیام فرهادی را خواندند.
اشتاد روز و شهریورماه آغاز گهنبار «پَیتَهشَهیِم»، آفرینش زمین خجسته باد.
گهنبار «پَیتَهشَهیِم» یا گهنبار چَهرهی پایان تابستان، هر سال از روز اَشتاد ایزد بر پایهی گاهشمار زرتشتیان که برابر با ۲۱ شهریورماه در سالنمای رسمی کشور است، آغاز میشود. این گهنبار همچون دیگر گهنبارها پنج روز به درازا خواهد کشید و در روز انارام که برابر با ٢۵ شهریورماه است، به پایان میرسد. در باور زرتشتیان گهنبار پیتهشهیم هنگامهی آفریده شدن «زمین» از سوی پروردگار است و آیینهای این گهنبار همچون دیگر گهنبارها برگزارمیشود. در روستاهای زرتشتینشین، هر روز در خانهای سفرهی گهنبار گسترده و اشیا و خوراکهایی روی آن گذاشته میشود.
اشتاد یا ایزدبانو اشتاد، در اساطیر ایران نام یک ایزدبانو است که ایزد پایدار روز بیستوششم هر ماه در گاهشمار زرتشتی نامیده میشود. اشتاد به چم «راستی و درستی» است. این ایزد راهنمای مینویان و جهانیان است.
واژهی اشتاد از بنیان و نهان ارشتاد یا ارشتات بوده که در گذر زمان به اشتاد تبدیل شده است. ارشتات به معنای راستی و درستی است و در یسنا ۱۶و همچنین در دو سی روزهی کوچک و بزرگ، در ردیف سی فرشته در پیوند با روزهای ماه به شمار آمده است.
در آیین مزدیسنا بر این باور است که خداوند، زمین را در اشتاد روز آفرید. بنا به این روایت برخی اشتاد روز را، روزی خجسته دانستهاند.
اشتاد همچنین رهنمای مینویان و جهانیان شمرده شده و با دو ایزد دیگر، یعنی زامیاد (ایزد زمین) و رشن در پیوند ویژه و نزدیک دارد و ایزد اشتاد همکار و یاور امشاسپند «امرداد» بوده و در اوستا به چم «کار و دادخواهی» هم آمده است.
زرتشت بهرام پژدو میسراید: «روانت باد ویژه جان و دل شاد / نگهدارت سروش و رشن و اشتاد
چهار روز در نزد زرتشتیان ارج بسیار ویژهای دارد: مهر، آذر، ورهرام و اشتاد و برای هر یک از آن ها زیارتگاهی ساخته شده است. یکی از نیایشگاههای زرتشتیان کرمان، «شاه اشتاد ایزد» نام دارد. این زیارتگاه که در محله گَبر آباد در شمال شرقی شهر کرمان جای دارد، به این ایزد ویژه شده است. زرتشتیان روز اشتاد ایزد هر ماه در پیرانگاه ستیپیر در نزدیکی روستای زرتشتینشین مریمآباد یزد به نیایش همگانی میپردازند.
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
اسب، گاو و ستور به گشتن، هل تا به درستی آیی (بازگردی).
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
در (اشتاد) روز، اسب و گاو ستور / به گشتن افکنی مایه گیرند و زور
در بندهش پیرامون این ایزدان آمده است:
آن سه فره بر چینوت برایستند. آنجا که رشن، روان را آمار کند و اشتاد و زامیاد، روان را بر ترازو بگذارند.
در شاهنامه آمده است:
«همه ساله ز اشتاد و از آسمان / تن و جانت با شادی و کامتان».
مسعود سعد سلمان گوید:
«اشتاد روز و تازه ز گل بوستان / ای دوست می ستان ز کف دوستان».
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
اشتادروز و تازه ز گل، بوستان
ای دوست می ستان ز كف دوستان
در بوستان نشین و می لعل نوش
زیرا كه سبز گشت همه بوستان
ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه مینویسد:
«در این روز خداوند زمین را بیافرید». سفر کردن و خون گرفتن در این روز نیکوست.
