تاریخ هر کشوری روزهایی را در خود نگاشته دارد که به هیچ روی نباید از یاد بروند. برخی از کشورها سالگرد یورش دیگر کشورها را تعطیل کرده و در ساعتی مشخص آژیر قرمز را به صدا در میآورند تا فرزندانشان هیچگاه از یاد نبرند که روزی به آنها دستیازی شده است، پس برای در امان ماندن، باید در ساختن کشوری نیرومند و پرتوان بکوشند. 31 شهریورماه برای کشور ما چنین روزی است!
ایران ما از آنجا که در میانهی چهارراه رفتوآمد خاور و باخترِ زمین، نشسته است، جایگاهی آزانگیز برای زیادهخواهان تاریخ بوده و از این روی همواره چشمان سیریناپذیر زورمندان و قلدران بر آن دوخته شده است، از همین روی بیش از هر نقطهای از کرهی خاکی بر آن تاختهاند تا به کامش کشند! سرآغاز این تازشها از ژرفاری استوره آغاز میشود، آنجا که اهریمن بر کیومرث میتازد و فرزندش سیامک را تباه میسازد. در دل تاریخ از پیادهنظام پرشمار لیدی و سوارهنظام آموزشدیدهی یونان تا لژیونهای مغرور روم و سپاه خونریز مغول، ینیچریهای عثمانی و قزاقهای روسی بر ما تاختهاند. گرچه در سه نبرد بزرگ تازش اسکندر گجستک، تازیان و مغول شکست خوردهایم، اما در بیشتر نبردها پیروز میدان بودهایم و قلدران را بر جای خود نشانده و چه بسا شیفتهی خود کردهایم!
با نگاهی به تاریخ درمییابیم که 11 نبرد در روزگار هخامنشیان رخ داده است که در 7 نبرد پیروزی کامل از آنِ ایرانیان بوده است. در دو نبرد با وجود شکست نسبی، پیروزی دیپلماتیک و استراتژیک به دست آمده است و در دو نبرد شکست خوردهایم.
در روزگار اشکانیان از میان 7 نبرد رخ داده در 5 نبرد پیروز و در یک نبرد شکست خوردهایم. یک نبرد نیز بیفرجام به پایان رسیده است.
در هنگامهی ساسانیان نیز ایران در 5 جنگ از 7 جنگی که درگرفته است پیروز شده و در 2 جنگ شکست خورده است.
پس از ورود اسلام به ایران و پیش از تازش عراق، 30 جنگ درگرفته که در 14 جنگ پیروز بودیم در 11 جنگ شکست خوردیم، 4 جنگ به تغییر حکومت انجامید و یک جنگ هم بیسرانجام به پایان رسید.
عراق واپسین تازشگر به ایران
جنگ ایران و عراق ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ آغاز شد. در این روز، یورش همزمان نیروی هوایی عراق به ده فرودگاه نظامی و غیرنظامی ایران و تازش نیروی زمینی این کشور در همهی مرزها، درازترین جنگ غیرمتعارف سدهی بیستم میلادی را پدید آورد که تا پایان، نزدیک به یک میلیون تن از دوسو کشته شدند. کارشناسان جنگ، کاهش توان بازدارندگی ارتش ایران را پررنگترین شوند یورش عراق به ایران دانستهاند. کارهایی که پیش از این انجام شده بود، چون کنارگذاشتن و تیرباران افسران بلندپایهی ارتش، بازپس فرستادن جنگافزارهایی که پیش از انقلاب خریداری و حتا هزینهی آن پرداخت شده بود و کاهش دوران سربازی و رساندن شمار سربازان ارتش به نصف، توان بازدارندگی ارتش ایران را برای اینکه صدام حسین خیال خام برتری بر ایران را در سر نپروراند، کاهش داد! شاید در همین راستا بود که واشینگتنپست نزدیک به یک سال پیش از تازش عراق نوشت: «عراق در حال انجام یک مانور زمینی در فاصله ۶۰ کیلومتری مرز فکه است ارتش ایران که زمانی حرف نخست را در منطقه میزد، امروز در نابسامانی و آشفتگی به سر میبرد.» در آغاز جنگ نیروی هوایی و نیروی دریایی ایران بزرگتر بود و عراق نیز نیروی زمینی بزرگتری در اختیار داشت، بهگونهای که ارتش عراق دارای 443هزار نیروی انسانی بود و شمار ارتشیان ایران به 390هزار تن کاهش یافته بود.
اینگونه بود که ارتش عراق با دلگرمی به اصل غافلگیری و امید به اینکه ارتش ایران دیگر چون گذشته توان بسنده برای گوشمالی آنها ندارد و پندار خام پیروزی یکهفتهای، به سرزمینمان تاخت! ارتش عراق در ساعت 13:30 روز 31 شهریورماه با 192 فروند جنگنده، فرودگاههای نظامی و مسافربری را آماج گرفت تا نیروی هوایی ایران را زمینگیر کند. با ورود 12 لشکر مجهز پیاده و زرهی و 30 تیپ در استانهای کرمانشاه، ایلام و خوزستان جبههای به درازای 1200 کیلومتر را گشود و این در حالی بود که تنها لشکر81 زرهی، لشکر92 زرهی، تیپ84 پیاده خرمآباد و تیپ 37زرهی را در برابر خود داشت که آمادگی همهی این یگانها به کمتر از 50 درصد کاهش یافته بود و ارتش ایران با بحران فرماندهی عالی نیز دست به گریبان بود! اما نیروی زمینی ارتش با پشتیانی نیروی هوایی و نیروهای مردمی به گونهای رودرروی ارتش مجهز و تا بن دندان مسلح عراق، دلیرانه ایستادگی کردند که کشورهای پشتیبان عراق شگفتزده شدند. کشورهایی چون شوروی که در آغاز جنگ 85 درصد ارتش عراق وابسته به آن بود و پس از شوروی، فرانسه، برزیل اسپانیا و ایتالیا در سیاههی پشتیبانان عراق جای دارند.
آنگونه که گفته شد از آغاز تاریخ و استوره بر کشور ما تاختهاند، پس بایسته است فرزندان این مرز و بوم تاریخ تازش دشمنان به این مرز اهورایی را به خوبی بدانند و بیدار باشند تا با نیرومندسازی کشور از تاخت دیگران به میهنمان جلوگیری کنند.
یارینامه:
1 – علی غفوری، تاریخ جنگهای ایران از مادها تا به امروز، نشر اطلاعات، 1389.
2- جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل.