امروز انارام روز و مهرماه، پایان پنج روز چهره ایاثرم‌گاه چهارمین گهنبار سال جشن به پاس آفرینش گیاهان، 30 مهرماه سال ۳۷۵۹ زرتشتی، شنبه 24 مهرماه ۱۴۰۰ خورشیدی، 16 اکتبر ۲۰۲۱ میلادی
۲۴ مهرماه سال ۱۳۲۲ (۱۶ اکتبر ۱۹۴۳ ــ دوران جنگ جهانی دوم) وزيران امورخارجه آمريكا و انگلستان كه با شوروی، ايران را در اشغال نظامی داشتند به تهران آمدند تا برای نشست سران این سه کشور برنامه‌ریزی کنند.
16 اکتبر آن سال، وزیران امورخارجه سه کشور اشغالگر که ايران را در اشغال نظامی داشتند، به تهران آمده بودند تا مقدمات نشست سران اين سه کشور را که در جنگ بر ضد آلمان و ژاپن با هم متحد بودند، در پایتخت ایران فراهم سازند و سپس برای تنظيم برنامه مذاکرات به مسکو بروند. تعيين تکليف ايران پس از جنگ، هم از جمله برنامه‌های اين نشست بود.
برپایه‌ی نوشته‌ی دين آچسن وزير امورخارجه پيشين آمريکا که در کتاب خاطرات او بازتاب داده شده است، اين متحدان درسال ۱۹۴۱ (۱۳۲۰ خورشیدی) قرار گذاشته بودند که پس از جنگ، ايران با حفظ تماميت ارضی تا تدوين و تصويب يک قانون اساسی تازه، زير نظر يک هيات امنای سه نفره (نمايندگان سه کشور) اداره شود. در اجلاس سران دولت‌های سه‌گانه در تهران که از ششم آذر (۲۸ نوامبر ۱۹۴۳) آغاز به کار کرد، اين تصميم لغو شد و سران سه دولت در پايان اجلاس خود با انتشار اعلاميه‌ای افزون بر لغو این تصمیم، تماميت ارضی، استقلال و حاکميت ملی ايران را هم تضمين کردند. هنوز از چگونگی اين تحول اطلاع جامعی در دست نيست، ولی روشن است که ترس روزولت و چرچيل اين بود که استالين ايران را از چنگ هيات امنا خارج سازد، اما درگيری با دولت ايران باعث بپاخيزی ايرانيان خواهد شد و فرصت کمک‌رسانی به آنان وجود خواهد داشت. اسنادی که تاکنون منتشر شده است، حکايت از آن دارد که چون سران سه‌گانه که هرکدام بر پايه منافع ملی خود نظر جداگانه و متفاوتی درباره آينده ايران مطرح کرده بود و چون دستیابی توافق آسان نبود و ادامه بحث هم در آن زمان به مصلحت نبود، زيرا که جنگ هنوز با شدت ادامه داشت و نتيجه قابل پيش‌بينی نبود؛ راه ديگری نبود جز اين که وضعيت سياسی ايران به همان صورتی که بود بدون تغيير باقی بماند. در جريان اين نشست، محمدرضاشاه تنها سه دقيقه با سران سه کشور ملاقات کرده بود، آن هم برای گفتن «خير مقدم». وی از اين ديدار کوتاه استفاده کرده و درخواست کرده بود که چون پدرش پير و بيمار است موافقت شود که از جزيره بد آب و هوای موريس به‌جای ديگری منتقل شود که چرچيل پذيرفت و رضاشاه به ژوهانسبورگ در آفريقای جنوبی انتقال یافت که همانجا درگذشت.
تاریخ‌نگاران نوشته‌اند که بيم از فزون‌خواهی استالين سبب شد که سران آمريکا و انگلستان بر تثبيت وضعيت سياسی ايران تاکيد کنند و قانون اساسی به همان گونه بماند.
آیین گهنبار از جشن‌های سالیانه است که در شش هنگام یا شش چَهره و هر چهره به مدت پنج روز برگزار می‌شود. شش چهره‌ی گهنبار در باور زرتشتیان نماد آفرینش جهان و هستی از سوی پروردگار در شش گام است. گهنبار چهره‌ی ایاثرم‌گاه، گام چهارم آفرینش و جشنی به پاس پدیداری گیاهان و رستنی‌ها است. گهنبار ایاثرم در پنج روز از روز اشتاد ایزد تا انارام ایزد برپایه‌ی روزشمار زرتشتی برگزار می‌شود. در گاهشمار خورشیدی از بیستم مهرماه آغاز شده و در بیست‌و‌چهارم مهرماه به پایان می‌رسد.
کسانی که با اندیشه، گفتار و کردار نیک زندگی می‌کنند و با دروغ و ناپاکی مبارزه می‌ورزند، سرانجام به سرای نور و سرور خواهند شتافت.
در گاهشمار زرتشتی سال به ١٢ ماه ٣٠ روزه بخش می‌شود كه هر روز به نامی آراسته است. امروز سی‌اُمین روز از ماه مهر در گاهشمار زرتشتی است و «انارام» نام دارد.
سی‌امین روزماه انیران یا انارام، به معنی فروغ بی‌پایان جهان مینوی است. در اوستا: «اَنَغرِرَاوچَ» است. انارام به چم «روشنایی بی‌پایان» است. برابر با آموزش‌های اشوزرتشت؛ کسانی که با اندیشه، گفتار و کردار نیک زندگی می‌کنند و با دروغ و ناپاکی مبارزه می‌ورزند، سرانجام به سرای نور و سرور خواهند شتافت که سرشار از خرسندی و شادمانی برای آن‌هاست. این سرا، همان خانه واپسین و جایگاه روشنایی و فروغ بی‌پایان است. زرتشتیان در این روز به سفر می‌روند و اهورامزدا را به شوند داده‌های نیکش ستایش می‌کنند.
گل «مرو اردشیران» نماد انارام در دین زرتشتی است.
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
انارام ز پیران شنیدم چنان / كه می خورد باید به رطلِ گران
بیار ای نگار آن می مشک‌بوی / كزو نافه مشك یابی دهان
دل اندر كم و بیش گیتی مبند / همی دار جان را همی شادمان
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
موی و ناخن پیرای و زن به زنی کن که فرزند نامور زاید.
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار:
در این روز جامه بیفزای بر / بدوز و بپوش و بیارای بر
(اَنیران) بود نیک، زن خواستن / همان ناخن و موی پیراستن
