باستان‌شناسان ایرانی در لایه‌نگاری‌های محوطه «قِلاکتی گِل» محله سُرخ‌رود مازندران، به مُهر سنگی به نقش جانوری (ساسانی) کم‌مانند دست پیدا کردند.
به گزارش ایسنا و به‌گفته‌ی روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، دومین فصل کاوش باستان‌شناسی تپه قِلاکتی گِل محله سُرخ‌رود شهرستان محمودآباد در استان مازندران به سرپرستی میثم فلاح و میثم نیکزاد با پروانه‌ی (:مجوز) پژوهشگاه انجام شد.
میثم فلاح، سرپرست هیات باستان‌شناسی محوطه‌ی «قِلاکتی گِل» ـ درباره کاوش‌های این تپه‌ی تاریخی، گفت: ادامه‌ی لایه‌نگاری، تعیین عرصه و پیشنهاد حریم، سرفصلی است که در تپه قلاکتی به‌دنبال آن هستیم. این تپه در سال ۱۳۹۰ به شماره‌ی ۳۰۷۴۳ ثبت ملی شده و بیش از یک دهه است پژوهش‌های روشمند و بلندمدت علمی در آن انجام می‌شود.
این باستان‌شناس افزود: تپه قلاکتی متشکل از دو برجستگی خاوری – باختری است. برجستگی خاوری با بلندای کم، اما وسیع‌تر و برجستگی باختری مرتفع‌تر و وسعت آن نسبت به تپه‌ی خاوری کم‌تر است. ارتفاع بلندترین بخش مجموع تپه از زمین‌های همجوار ۱۲ متر و هم‌اکنون نزدیک‌ترین سایت کاوش‌شده استان مازندران به نوار ساحلی (با فاصله مستقیم ۴ کیلومتر به دریای مازندران) است که مساحتی نزدیک به چهار هکتار دارد.
فلاح گفت: گمانه‌زنی فصل نخست در تپه‌ی باختری بوده و کاوش در آن تا ژرفای نزدیک به ۱۰ متر از سطح تپه ادامه یافت، اما به سبب بالا آمدن سطح آب زیرزمینی، ادامه‌ی کاوش و رسیدن به خاک دست‌نخورده (:بکر) شدنی نبود.
او سه دوره آهن، تاریخی (اشکانی و ساسانی) و اسلامی (سده‌های سه تا نه هجری قمری)، ۹ مرحله استقراری و یک مرحله گپ را فازهای شناسایی‌شده در فصل یکم در تپه باختری برشمرد و افزود: قطعات سفال خاکستری ساده و بقایای معماری شامل بخشی از یک کف و آوار ساختمانی انباشته، شناسایی شده و از عصر آهن برجای مانده است.
وی همچنین گفت: افزون‌بر قطعه‌های سفالی به‌دست آمده از نهشته‌های دوره‌ی تاریخی، شماری گِل مُهر آذین‌شده به نقش‌های جانوری و هندسی و سنگ‌نوشته‌ای (:کتیبه‌ای) به خط پهلوی ساسانی در گرداگرد نقش‌ها به‌دست آمد که در شمار مهمترین یافته‌های کاوش فصل نخست این محوطه به‌شمار می‌روند.
سرپرست هیات باستان‌شناسی محوطه‌ی تاریخی قلاکتی گِل اضافه کرد: موجودیت این گل‌مهرها می‌تواند بیانگر حضور نهادهایی در ارتباط با فعالیت‌های تجاری و اقتصادی در محوطه باشد که این امر اهمیت تپه را در دوران تاریخی با مناطق همجوار و شاید مرتبط با بازرگانی دریایی می‌رساند.
فلاح این گِل‌مهرها را نخستین نمونه‌ی به‌دست‌آمده در کاوش‌های علمی مازندران اعلام کرد و گفت: از نهشته‌های دوره اسلامی شمار بسیاری قطعه‌های میخ، قطعه‌های سفالی ساده و لعابدار، سردوک و … به‌دست آمده است.
او با بیان اینکه این یافته‌ها ما را بر آن داشت که اهداف فصل دوم را در تپه‌ی خاوری پیگیری کنیم و تفاوت‌ها و همانندی‌های نهشته‌های فرهنگی دو برجستگی را مورد ارزیابی و تحلیل قرار دهیم، افزود: از این رو گمانه‌ای در بخش جنوبی تپه ایجاد و با نگاه لایه‌نگارانه آن را شروع کردیم.
سرپرست این هیات باستان‌شناسی گفت: کشف مُهر سنگی با نقش جانوری (ساسانی) که در نوع خود در اکتشاف منطقه کم‌مانند بوده و پیدایی چهار مرحله معماری برجا با مصالح آجر و خشت مرتبط با دوره تاریخی (اشکانی ـ ساسانی) و سفال‌های شاخص این دوره، از جمله دستاوردهای این فصل تا این هنگام بوده است.
وی با بیان اینکه همه‌ی این اتفاقات تا اینجا درحالی است که هنوز کار ادامه دارد و به خاک بکر نرسیده‌ایم، افزود: امیداواریم در بخش‌های زیرین، مشکل برخورد با آب‌های زیرزمینی را که در فصل گذشته با آن مواجه بودیم نداشته باشیم و بتوانیم به نخستین فاز شکل‌گیری تپه قلاکتی گل محله سرخ‌رود دست یابیم.
این باستان‌شناس گفت: در مجموع، قلعه ماهانه‌سر مرکز اصلی و مهم مرعشیان در مرحله فوقانی و اسلامی، دوران اشکانی ـ ساسانی در مرحله میانی و عصر آهن در مرحله تحتانی روشن شده است و شاید تا خاک بکر با لایه‌های قدیمی‌تر از آهن نیز روبه‌رو شویم.
سرپرست هیات باستان‌شناسی قلاکتی گِل یادآوری کرد: نکته بسیار مهم از دید خویشکاری‌های (:وظایف) آموزشی میراث‌فرهنگی و تشویق افراد به نگاهداری و حراست این محوطه با عنوان باستان‌شناسی برای مردم، این است که تا پیش از کاوش فصل یکم، حفاری‌های غیر مجاز بسیاری روی تپه در سالیان گذشته صورت گرفته است که در یک شمارش، نزدیک به ۷۴ نقطه، چاله‌های غیرمجاز دیده می‌شود.
فلاح افزود: پس از انجام کاوش فصل نخست و طبق رسالت آموزشی که بر دوش خویش داشته و در پیِ آن با سخنرانی‌هایی که در مساجد، محفل‌ها، اداره‌ها و دانشگاه منطقه برگزار کردیم از حجم حفاری‌های غیرمجاز بسیار کاسته شد به‌گونه‌ای که خود افرادی که در منطقه ساکن هستند، نگاهبانان و پشتیبانان این محوطه ارزشمند تاریخی شده‌اند که این اقدام در نوع خود کم‌مانند بوده و جای تقدیر از اهالی منطقه را دارد.
