در سال 2012 میلادی، زمانی که ژاک دوشن‌گیمن درگذشت، جهان زبان‌شناسی دانشمندی سرشناس را از دست داد. او با انبوهی از پژوهش‌های علمی، جایگاهی برجسته و ارزشمند در میان دانشمندان زبا‌ن‌شناس یافته بود. برگردان چندین کتاب و جُستار او به زبان فارسی، دوشن‌گیمن را در میان ایرانیان نیز پُرآوازه ساخته است.
ژاک دوشن‌گیمن در آوریل 1910 میلادی زاده شد. او از شاگردان و سپس همکاران آگوست بریتکو، استاد دانشگاه لیژ، در بلژیک، بود. با درگذشت بریتکو در سال 1937، دوشن‌گیمن جانشین او شد و کوشش‌های علمی را در رشته‌ی ایران‌شناسی ادامه داد. دوشن‌گیمن در سال 1937 به جایگاه استادی رسید و یازده سال پس از آن استاد ممتاز دانشگاه و از چهره‌های علمی روزگار خود شناخته شد.
ارزش کوشش‌های علمی دوشن‌گیمن در زمینه‌ی پژوهش‌های اوستایی زمانی بیش‌تر آشکار شد که او کتاب «زرتشت» را که برگردانی از گات‌ها بود، در سال 1948 میلادی انتشار داد. این کتاب جایگاه علمی او را استوارتر ساخت. از همین‌رو، از آن پس در دانشگاه‌های گوناگون جهان که کرسی‌ای برای مطالعات و پژوهش‌های اوستاشناسی داشتند، سخنرانی کرد و به ارایه دستاوردهای پژوهشی خود پرداخت؛ به‌ویژه سخنرانی‌های او در دانشگاه‌های کلمبیا، کالیفرنیا و شیکاگو، دربردارنده‌ی آگاهی‌های پژوهشی در زمینه‌ی گاهان‌پژوهی و اوستاشناسی بود.
دوشن‌گیمن آثار چندی از خود به‌یادگار گذاشت. یکی از مهم‌ترین آن‌ها کتاب «دین ایران باستان» نام دارد. او در این کتاب به سنجش میان دین زرتشتی و دیگر ادیان باستان می‌پردازد و پیوندها (:روابط) میان زرتشتیان و پیروان ادیان دیگر را بررسی می‌کند. دوشن‌گیمن گات‌ها را چکیده‌ی آموزه‌های اشوزرتشت برمی‌شمارد و ویژگی‌های برجسته‌ی گات‌ها را در شیوه‌های پرستش اهورامزدا؛ یکتاپرستی؛ ویژگی آفرینندگی اورمزد (آفرینش هستی: روشنایی و آسمان و زمین و گردش جهان و روز و شب و..)؛ بررسی مفهوم‌های بنیادینی مانند: اشه، وهومنه، آرمئیتی، سپنته‌مینو، انگره‌مینو؛ گزینشگری انسان میان خوب و بد؛ و نمونه‌هایی از این گونه می‌داند و این پرسش را پیش می‌کشد که کدام بخش‌های گاهان ریشه در سنت‌ها دارد و کدامیک آموزه‌های نوین اشوزرتشت است. با آن که سال‌ها از انتشار کتاب «دین ایران باستان» دوشن‌گیمن گذشته است، این اثر هنوز هم اعتبار و ارزش پژوهشی خود را نگاه داشته است. کتاب یادشده، در ایران با برگردان رویا منجم در سال 1398 خورشیدی انتشار یافت.
از دیگر کتاب‌های دوشن‌گیمن که به فارسی برگردان شده است، به این نمونه‌های باید اشاره کرد: «زرتشت و جهان غرب» برگردان مسعود رجب‌نیا (1350). برگردان دیگری از این اثر با عنوان: «واکنش غرب در برابر زرتشت» از سوی تیمور قادری در سال 1387انتشار یافته است. دوشن‌گیمن در این کتاب به بررسی، نقد و گزارش (:تحلیل) دیدگاه‌های دانشمندان پیرامون باورهای زرتشتی می‌پردازد و به شیوه‌ای علمی، آن نظرها و آراء را واکاوی می‌کند. «دین هخامنشیان» برگردان مرتضی ثاقب‌فر (1393)؛ «اورمزد و اهریمن» برگردان عباس باقری (1399)؛ و کتابچه‌ی «آراء گوناگون درباره‌ی زردشت» برگردان آرزو رسولی (پیوست فصلنامه‌ی نامه‌ی فرهنگستان- 1383). دوشن‌گیمن در آغاز این کتاب کوچک می‌نویسد: «از میان همه‌ی فرزندان آسیا، شاید زرتشت نخستین کسی باشد که غرب پذیرای او شده است. از آنجا که صدای بودا و کنفوسیوس مدت زیادی نیست که به اروپا رسیده است، زرتشت به تنهایی نماینده‌ی حکمت باستانی آسیا گردید».
گفتنی است که در سال 1974 میلادی از سوی دانشگاه تهران عنوان دکترای افتخاری به دوشن‌گیمن داده شد.
*یاری‌نامه: ویکی‌پدیا؛ پرتال جامع علوم انسانی (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی).
با دیگر اوستاشناسان و زرتشت‌پژوهان جهان در پست زیر آشنا شوید:
