انقلاب مشروطه و ادبیات، تاثیری دوجانبه بر هم گذاشتند. واخواهی‌های (: اعتراض‌های) سیاسی دوران پیش از مشروطه، سیاست را بیش از همیشه به منجلاب ادبی کشور کشاند و از سوی دیگر سرایندگان، نویسندگان و ترزبانان آن دوره با آثارشان به روند انقلابی هازمان، نیرو و شتاب بخشیدند. از همین روست که ردپای بیشتر ادیبان آن دوره را میتوان در مطبوعات کشور و گفتارهای سیاسی دید و در این دوره پرآشوب، به کمک آن‌ها دگرگونی‌هایی در ادبیات کشور پدید می‌‌آید. مشروطه انگیزه‌ای شد تا ادبیات ایران از ادبیات مدرن باختر وام بگیرد و در همین راستا پای طنز، سرودهای عا‌میانه و گفت‌وگو به ادبیات سیاسی کشور باز شد.
این تاثیر پس از انقلاب مشروطیت هم باقی ماند که میتوان دگرگونی‌های برآمده از آن را در آثار بزرگانی چون ناصرالملک، دهخدا، جمالزاده، نیما یوشیج، بزرگ علوی، هدایت و ابتهاج دید. ادیبان دوره مشروطه بیش از هر زمان، نقش پرچمداران سیاسی و به‌اندیشان (: مصلحان) اجتماعی را ایفا کردند و بیشتر آن‌ها از بیانی آشکار و تند برای نکوهش از صاحبان قدرت زمانه خود بهره بردند. مشروطه پس از یورش مغول‌ها به ایران بزرگترین رویداد سیاسی و اجتماعی کشور بود و بر همه رویه‌های جامعه تاثیر گذاشت؛ هازمانی که سرایندگان و نویسندگان همواره در آن نقش بسزایی داشته و توانسته‌اند سرنوشت کشورشان را دگرگون کنند.
ایرج میرزا سراینده‌ای استوار در نکوهش مسایل اجتماعی
ایرج میرزا از سرایندگان برجسته ایرانی پایان دوران قاجار و ابتدای دوره پهلوی و از پیشگامان نوگرایی در ادبیات فارسی به شمار می‌‌آید. سراینده‌ای که پیش از دوره مشروطه به ستایش سیاستمداران و صاحبان قدرت دوره قاجار میپرداخت، پس از مشروطه راه دیگری برگزید و به همین شوند است که ایرج میرزا امروزه به نام سراینده‌ای استوار در نکوهش مسایل اجتماعی دوران خویش شناخته می‌شود. هنر شاعری ایرج میرزابا زبان ساده، طنزآلود و شیوه سرایش او ویژه بود و همین سبک گوناگون سرایندگی او، جایگاه ارزشمندی را به این سراینده دوره مشروطه در میان سرایندگان هم‌روزگارش داد. ایرج میرزا 14 سال پیش از ملک‌الشعرای بهار و در سال 1251 خورشیدی زاده شد و این دو سراینده، هر یک به‌گونه‌ای، به نکوهش از هازمان خود پرداختند با این تفاوت که ایرج میرزا به شاهزادگان قاجار وابسته بود و در سروده‌هایش با نگاهی اشرافی روابط اجتماعی را نکوهش میکرد.
آنچه در بالا آمده است بخشی از نوشتاری‌ست با عنوان «ردپای ادیبان انقلاب مشروطه و سروده‌هایی که جاودان ماند»، به قلم آناهید خزیر، که در تازه‌ترین شماره‌ی امرداد چاپ شده است.
متن کامل این نوشتار را در رویه‌ی چهارم (ادب و هنر) امرداد 472 بخوانید.
«امرداد» شماره‌ی 472 از دوشنبه، 9 امردادماه 1402 خورشیدی، در روزنامه‌فروشی‌ها و نمایندگی‌های امرداد در دسترس خوانندگان خواهد بود.
خوانندگان می‌توانند برای دسترسی به هفته‌نامه‌ی امرداد افزون‌بر نمایندگی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها از راه‌های زیر نیز بهره ببرند.
فروش اینترنتی فایل پی‌دی‌اف شماره‌ی 472 هفته‌نامه امرداد
فروش اینترنتی نسخه‌ی چاپی شماره‌ی 472 امرداد
اشتراک ایمیلی هفته‌نامه‌ی امرداد
یک پاسخ
ایرج میرزا مجیزگوی قاجاربود وبعد چون قاجار قدرت نداشت باز هم در اصل به طرفداری از قاجار شروع کرد به بیان اعتراضگونه وضع اون دوران.
ملک الشعرا و… اگر امروز بودند میفهمیدن دراصل اون موقع داشتن به ایران خیانت میکردن .