مرجع ملی سازمان‌های مردم نهاد در کنوانسیون حفاظت از تالاب‌ها با اشاره به مرگ ۱۲ هزار پرنده‌ی کوچ‌رو در تالاب میانکاله و انتقاد از آگاهی‌رسانی نا روشن در این‌باره گفت: «نهادهای مسوول نه تنها اطلاعات این موضوع را شفاف توضیح نمی‌دهند بلکه فضای کارشناسی را نیز سنگین کرده‌اند بطوری‌که در حال حاضر ما به عنوان فعالان حوزه تالاب‌ها هنوز علت اصلی این تلفات را به‌طور دقیق نمی‌دانیم».
حسین رفیع در گفت‌و‌گو با ایسنا افزود: «دیدگاه‌های مختلفی در زمینه تلف‌شدن پرندگان مهاجر در میانکاله وجود دارد اما یکجا بیان نشده و مورد نقد و بررسی قرار نگرفته است تا مسوولان و کارشناسان با تبادل نظر به نتیجه واحدی برسند. به همین علت نمی‌توانیم به‌صورت دقیق درباره دلایل و خسارات این اتفاق اظهارنظر کنیم».
رفیع ابراز امیدواری کرد که در روزهای آینده شوندهای (:دلایل) کارشناسی شده، درست و مورد تایید صاحب‌نظران در این‌باره به‌گونه‌ی رسمی گفته و زمینه‌ی بررسی و پژوهش برای جلوگیری از تکرار آن در همه تالاب‌های کشور فراهم شود.
وی با گفتن اینکه بحث‌های گوناگونی درباره‌ی این تالاب بازگو شده است، گفت: «میانکاله در ۱۰ تا ۱۲ سال اخیر تحت تاثیر جریانات اقتصادی صرف است که با وجود مخالفت فعالان و استادان محیط زیستی با کلیت آن‌ها، شاهد اقدامات چالش برانگیز متعدد در آن هستیم».
مرجع ملی سازمان‌های مردم نهاد در کنوانسیون حفاظت از تالاب‌ها در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه کنوانسیون حفاظت از تالاب‌ها نزدیک به ۵۰ سال پیش در شهر رامسر ایران شکل گرفت، افزود: «یکی از اهداف این کنوانسیون، حفاظت از تالاب‌ها در کنار بهره‌برداری خردمندانه از آن بود یعنی این اولین پیمان جهانی است که به واژه “بهره‌برداری” نیز اشاره می‌کند اما در کنار آن بر انجام خردمندانه این کار تاکید کرده است».
رفیع با گفتن اینکه بیشتر تصرفات تالاب‌ها به ناپایداری این اکوسیستم و نابودی آن می‌انجامد، گفت: «اغلب تصرفات منجر به تغییر کاربری تالاب می‌شود که این موضوع نیز مشکلات فراوانی را به‌وجود می‌آورد».
بیشتر تالاب‌های ایران دچار دگرگونی کاربری شده‌اند
وی درباره‌ی شمار تالاب‌هایی که دگرگونی کاربری یافته‌اند و تصرف شده‌اند، گفت: «بیشتر تالاب‌ها به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم تحت تاثیر این اقدامات هستند اما میزان تغییر کاربری و تصرفات در هریک از تالاب‌ها متفاوت است».
مرجع ملی سازمان‌های مردم نهاد در کنوانسیون رامسر (حفاظت از تالاب‌ها) در پاسخ به این پرسش که چرا بیشتر تصرفات و دگرگونی کاربری تالاب‌ها در شمال کشور روی می‌دهد، گفت: «البته بخشی از این اقدامات در تالاب‌های شمال کشور اتفاق می‌افتد اما سایر تالاب‌های کشور نیز از این اقدامات بی‌تاثیر نیستند. ولی به علت تقاضای زیاد در شمال کشور به‌ویژه در مناطق تالابی از یک سو و شرایط اقلیمی و جغرافیایی خاص از سوی دیگر و قیمت بالای زمین در شمال کشور به همراه کمبود زمین، نهادهای مختلف و افراد سودجو مبادرت به تصرف و تغییر کاربری زمین‌های تالابی می کنند و در مواردی نیز خشک کردن تالاب و تبدیل زمین آن به کاربری‌های دیگر مشاهده شده است».
انواع دگرگونی‌های کاربری تالاب‌ها
رفیع افزود: «این تصرفات نیز به همین خاطر اتفاق می‌افتد و همیشه کار مردم عادی نیست و گاهی این تصرفات از طریق برخی نیروها یا از طریق نهادهای ذینفع مانند شیلات، کشاورزی و صنایع و معادن و … اتفاق می‌افتاد. چراکه این نهادها خود را به نوعی محق می‌دانند و با توجیه‌های مختلف همچون توسعه کشاورزی، گردشگری، صنعتی، کارآفرینی و… به تصرف تالاب‌ها روی می‌آورند. بخش دیگری از تصرفات از طریق دستگاه‌ها نظامی و انتظامی صورت می گیرد که آن‌ها دلیل این کار خود را مباحث امنیتی و نظامی ذکر می‌کنند».
مرجع ملی سازمان‌های مردم نهاد در کنوانسیون بین‌المللی رامسر با اشاره به اینکه تصرف‌ها متفاوت است، گفت: «یک تصرف نظامی است که نه تنها بر معیشت تاثیر مثبت نمی‌گذارد بلکه در برخی موارد تاثیر منفی نیز بر اقتصاد جوامع محلی دارد اما ممکن است درعین حال به امنیت کشور کمک کند که می‌توان آن‌را نیز با ملاحظات زیست محیطی همراه کرد».
وی ادامه داد: «یک سری تصرفات از سوی صنایع اتفاق می‌افتد که غالبا بدون مجوزهای محیط زیستی و اجتماعی است و امکان دارد که در کوتاه‌مدت تاثیر اولیه خوبی به همراه داشته باشد اما در بلند مدت تاثیر منفی بسیار زیاد و غیر قابل جبرانی بر جای می‌گذارد یعنی ما بعضی وقت‌ها مصالح کوتاه مدت را فدای مصالح بلندمدت می‌کنیم که نه تنها اثرات اقتصادی منفی دارد بلکه بر سلامت و تندرستی اجتماع نیز تأثیر می‌گذارد».
خشکسالی تالاب‌ها عاملی برای خیزش گرد و غبار
رفیع در بخش دیگری از سخنانش به دشواری خشکسالی تالاب‌ها هم اشاره کرد و با گفتن اینکه خشکسالی تالاب‌ها باعث پدید آمدن گرد و غبار می‌شود، گفت: «گرد و غبارها گاهی آنقدر وحشتناک است که باعث مهاجرت و تخلیه مناطق می‌شود. این وضعیت در سیستان و بلوچستان در بخش تالاب هامون و یا تالاب‌هایی مانند گاوخونی به‌راحتی قابل مشاهده است و نه تنها مردم مناطق تالابی را تحت تاثیر قرار می‌دهد بلکه در برخی موارد اثرات آن بر استان و یا استان‌های همجوار نیز قابل مشاهده است».
وی بر این نکته پافشاری کرد که: «این مساله به لحاظ اقتصادی هزینه‌های بسیار زیادی را بر کشور تحمیل می‌کند و از سوی دیگر بر بهداشت و تندرستی اجتماعی نیز تاثیرات جبران‌ناپذیری را گذاشته است. در حال حاضر کشور به علت کم‌توجهی به تصرفات تالاب‌ها و تغییر کاربری زمین‌های تالابی هزینه‌های سنگینی را پرداخت می‌کند».
مرجع ملی سازمان‌های مردم نهاد در کنوانسیون حفاظت از تالاب‌ها با اشاره به دریاچه ارومیه گفت: «در این دریاچه نوع دیگری از چالش‌های تالابی از تغییر کاربری تا تغییر الگوی کشت بدون توجه به ظرفیت‌های منطقه، از تصرف حق‌آبه تالاب تا افزایش بی‌رویه جمعیت را شاهد هستیم که هزینه‌های اقتصادی بسیار سنگین‌تری را در پی دارد».
رفیع افزود: «اگر با مدیریت درست تالاب اجازه نمی دادیم که دریاچه ارومیه به وضعیت کنونی دچار شود و با این کار بودجه را صرف کارهای بنیادی در منطقه می‌کردیم شاید اکنون شرایط مناسب‌تری را از لحاظ اقتصادی و از بعد کارآفرینی برای مردم منطقه مهیا کرده بودیم».
یک پاسخ
درود و سپاس بیکران از مطالب مفیدتان ای کاش گوش شنوایی پیدا شود