امروز آذر روز و ماه تیر 3762 زرتشتی، روز پایانی نیایش همگانی در پیرنارستانه، چهارشنبه ششم تیرماه 1403 خورشیدی، 26 ژوئن 2024 میلادی
نهمین روز از ماه زرتشتیان آذر به چم روشنایی، نور و پرستش سو هست. آذر نام ایزدی است كه نشانگر پاكی و نگهبان آتش باشد. آتَر، آترْشْ همان آتش و آذر به كوردی آگِرْ هیر هست.
آترپات در اوستا، نام بزرگترین سرزمین ایران زمین همان آذر پادگان، آتورپاتگان زادبوم اشوزرتشت سپنتمان است.
در بند ١٠٢ فروردین یشت، آذر پاد كسی كه در پناه آتش باشد. آتروان. و آتوربان، آذربان كه امروز موبد مىگویند، آریاییهای آترون آذربان هست، کسی كه برای نگهبانی آتش گماشته مىشود.
آتورنان ازپیشوایانی بودند كه در پرستشگاه به نیایش ودانش افزونی و خواندن و نوشتن بودند و بین مردم گران بودند و كودكان و نوجوانان را پرورش مىدادند.
در هفتنیشت بزرگ – هفتها – در آویسرو، تُریمگاه و ویسپرد به دو دسته و گروه از پیشوایان یا آتریانان شدهاند:
یک گروه، در درون ایران زمین دارای پیشه و هیربد بودند.
گروه دوم ، به سرزمینهایی میرفتند برای آگاهی دادن و پخش كردن آیین بهی.
در خرده اوستای استاد پورداوود :
“”ما میستاییم موبد فرخندهی پاک و سرور پاكى را كه در بیرون در كردش هست ما مىستاییم “”
اویسروتریمگاه بند هشت
آتش در نزد همه با ارزش و گرامى بوده و هست. در آیین مزدیسنا این آفریدهی نیک اهورامزدا باید گرامی داشت، و زبانههای آتش را فروغ مینوی خواندهاند. و آتشان در پهلوی به چم آتشكده هست. آتشدان فروزان را در پرستشگاه، مهرابه آمده است. آتش بهرام، آذر بهرام، پارسیان، آتشكدههای بزرگ را آتش ورهرام خواند. آذران، آدریان ، آگیاری به آتشكده كوچک گفته مىشود.آماده سازی و فراهم شدن آتش بهرام راه ویژهایی دارد.
آدریان یا آتشكده زرتشیان از همین واژهی آتر و آذر آمده به چم نگهداری آتش آذر و آتشكده است.
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
ای خرامنده سرو تابان ماه
روز آذر می چو آذر خواه
شادمان كن مرا به می كه جهان
شادمان شد به فر دولت شاه
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
به راه شو و نان مپز چه گناه گران است
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
به (آذر) مپز نان، که دارد گناه/ بدین روز، نیک است رفتن براه
«آذر»(در اوستا: «آترَ») به چم آتش و گرما و نیروی داخلی برای جنبش و حرکت است. ایزد آذر از بزرگترین ایزدان دین زرتشتی است و آن نگهبان آتش است. چه نیکوست در این روز «آتش نیایش» خواندن و به آتشکده رفتن و نماز بردن به درگاه اهورامزدا. آذر از آفریدههای بزرگ اهورامزداست. زرتشتیان، در تاریخ خود «آتش» را به مانند پرچم سپندینه میدانند و آذر ایزدیست نگهبان این نماد پایداری و استواری دین زرتشتی.
پیوستن کرمان و یکپارچگی سرزمینی ایرانشهر
در سال ۳۴۶ خورشیدی، سده چهارم، فرمانروایی کرمان به دست “پناهخسرو دیلمی”، فناخسرو فتح شد و به قلمرو “عضدالدوله” از امیران آلبویه پیوست. این پیروزی نقطه عطفی در تاریخ ایران به شمار میرود، زیرا با این رویداد، تمامی سرزمینهای ایران یکپارچه زیر فرمانروایی دودمانهای ایرانی قرار گرفت. سامانیان در شمالشرق و آلبویه در جنوب و مرکز، دو قدرت بزرگ ایرانی بودند که بیشترین سهم را در این وحدت داشتند. قلمرو عضدالدوله، که اکنون شامل کرمان نیز میشد، گسترهای از جنوب تا مرکز ایران را در بر میگرفت و بدین ترتیب، یکپارچگی سیاسی و فرهنگی ایران را تقویت کرد. این دوران، دورانی بود که ایرانیان با استقلال و هویت ملی خود، بار دیگر بر صحنه تاریخ نمایان شدند و فصل جدیدی از عظمت و پیشرفت را رقم زدند و همچنین استقلال سیاسی کشور از حکمرانی خارجی، اهمیت تاریخی دارد. در زمان آل بویه، ایده «ایرانشهر» (ایران) در آثار جغرافیایی که همگی از سوی نویسندگان بیشتر ایرانی به زبان عربی نوشته شده بود، دیده میشود.
بوئيان خود را از فرزندان بهرام گور و ساسانيان میدانستند كه در زمان ساسانيان نيز آيين زرتشت ستون بنیادین ملیگرایی ايراني بود و امپراتوري ايران 8 سده به صورت يكي از دو اَبَرقدرت جهان و پیش از آن ـ سدهها تنها اَبَرقدرت بودند.
یادروز ششم تیرماه:
جشن باستانی “نیلوفر”.
“جشن نیلوفر” جشنی باستانی در ایران است که در این روز برگزار میشود. گل نیلوفر، نماد ایزدبانو آناهیتا نیز هست. برگزاری این جشن در این زمان احتمالاً برپایه شکوفا شدن گلهای نیلوفر در آغاز تابستان بوده است.
زیارت “پیر نارستانه” در آیین زرتشت
روز فرهنگ “کرمانشاه”.
ايرانيان دوباره بر سراسر ايران حاكم شدند. (۳۴۶ خورشیدی)
📖ايالت كرمان به متصرفات “فناخسرو ديلمی” پيوست. با پيوستن كرمان به قلمرو “عضدالدوله”، سراسر ايران دارای حكومتهای ايرانی شد كه سامانيان و آل بويه سهم بيشتری داشتند. قلمرو “عضدالدوله” پس از پيوستن كرمان، شامل سراسر جنوب و مركز ايران بود.
قتل “ميرزا ابوالقاسم فراهانی” معروف به “قائم مقام فراهانی” از رجال نامدار دوره قاجار و صدر اعظم “محمدشاه قاجار”. (۱۲۱۴ خورشیدی)
“قائم مقام فراهانی” در مقام صدارت اعظمی، شاهزادگان خودسر قاجار را با خشونت و قساوت رام ساخت. حسودان و دشمنان قائم مقام، سرانجام “محمدشاه” را به اعدام او موافق كردند و با كمك “حاج ميرزا آقاسی” فرمان قتل قائم مقام را از شاه گرفتند. او را در شب با دستمالی خفه كرده و جسدش را در حرم شاه عبدالعظيم دفن نمودند. “قائم مقام فراهانی” علاوه بر مقام سياسی، دارای تبحّر علمی در بسياری از فنون، بهویژه علوم و فنون ادبی بود و سبكی جديد در نثر فارسی به وجود آورد. از آثار شناخته شدهی او میتوان به كتابهای “منشات” و “جلاير نامه” اشاره كرد.
قيام مردم تبريز به رهبری “ستارخان” و “باقرخان” عليه استبداد “محمد علی شاه قاجار”. (۱۲۸۷ خورشیدی)
هویدا اعلام کرد اگر مساله پس گرفتن جزایر با مسالمت حل نشود با قدرت نظامی پس خواهیم گرفت. (۱۳۵۰ خورشیدی)
ترور ناموفق “محمدرضا شاه” در مکزیک به وسیلهٔ “کارلوس” تروریست معروف آمریکای جنوبی، به دستور “صادق خلخالی”. (۱۳۵۸ خورشیدی)
سوقصد به جان “آيت اللَّه خامنه ای” امام جمعه تهران در مسجد ابوذر(۱۳۶۰ خورشیدی)
افتادن بخارا، سمرقند و تاشکند به دست چينيان پس از فروپاشی امپراتوری ايران (752 م)
پس از سقوط ساسانيان و فروپاشی امپراتوری ايران، منطقه ی “فرارود”، آخرين منطقهای بود که يزدگرد سوم آخرين شاه ساسانی جهت ايستادگی در برابر عرب به آنجا رفته بود، بيش از مناطق ديگر ايران زمين دچار خلاء قدرت شده بود. با انحلال پاسگاههای مرزبانی ایران در مسیر “سیردریا”، چند واحد نظامی چین از آن گذشتند و بدون برخورد با مقاومت وارد منطقه “فرارود” شدند. نیروهای چین که از دره رود “تاريم” به منطقه “فرارود” وارد شده بودند تا بخارا، سمرقند، تاشكند و بخارا پيش آمده و بر آن سه شهر مستولی شده بودند. این نیروها که با مقاومت پراکنده مردم محل رو به رو بودند پس از اطلاع از نزدیک شدن یک سپاه عرب به “فرارود”، منطقه را بدون جنگ ترک کردند.
انتشار نخستين مجله بانوان جهان در لندن از سوی “جان دانتون”. (1693 م)
پايان جنگ دوم ترياک بين چين و انگلستان. (1860 م)
زادروز “هِلِن كِلِر” نابغه نابينا و ناشنوای آمريكايی. (1880 م)
در جریان جنگ جهانی اول، نخستين يگان نظامی آمريكا اعزامی به اروپا برای شركت در این جنگ و نبرد بر ضد آلمان، وارد فرانسه شد. (1917 م)
“دكتر ميلسپو”، مستشار آمريكايی ماليه ايران، در مصاحبهای گفته بود؛ نمی داند چرا ايرانيان ثروتمند از دادن ماليات كه حق جامعه از درآمد آنان است تا اين حد گريزان هستند. (1943 م)
نخستین نیروگاه اتمی برای تولید برق در جهان در شهر “اوبنینسک” واقع در صد کیلومتری جنوب غربی “مسکو” آغاز بکار کرد. (1954 م)
روز ملی و استقلال كشور آفريقايی “جيبوتی” از استعمار فرانسه. (1977 م)
“جيبوتی” با ۲۳/۲۰۰ كيلومتر مربع وسعت، در شمال شرقی قاره آفريقا واقع شده و جمعيت آن ۶۵۰ هزار نفر است. زبان رسمیش “فرانسوی” و “عربی” و پايتخت آن شهر “جيبوتی” و “فرانك جيبوتی” واحد پول آن است. جیبوتی جمهوری چند حزبی با يک مجلس قانونگذاری است.
كودتای “شيخ حمد بن خليفه آل ثانی” وليعهد قطر، بر ضد پدر. (1995 م)
زادروز فقيه مجاهد “سيدمحمد طباطبايی” از رهبران نهضت مشروطه. (۱۲۵۸ مهی)