امروز روز آسمان از ماه مهر 3762 زرتشتی، روز دوم چَهره اَیاثرمگاه چهارمین گَهنبار سال، شنبه 21 مهرماه 1403 خورشیدی، دوازدهم اکتبر 2024 میلادی
فرازهایی از پیام اشو زرتشت:
مزدا اهورا، سرچشمه دانایی و خِرَد در هستی،
خُورداد و رسایی با جاودانگی اَمُرداد را در پرتو اشا،
به پارسایانی ارزانی میدارد که منش و اندیشه نیک را
در کار و کوشش پیشه خود سازند.
بیگمان آنان در اندیشه و کردار،
با هنجار هستی هماهنگ شده، از دوستان مزدا خواهند بود.
یسنا.هات ۳۱ بند ۲۱
—————————– * ——————————
آسمان:
– بیستوهفتمین روز هرماه سیروزه در گاهشمار زرتشتیان، آسمان نام دارد.
– واژه «آسمان» در اوستا به گونه «اَسمَن» آمده که ایزد نگهبان سپهر گردون است.
– در استوره ایرانی، آسمان نخستین پدیده هستی است که در نسک پهلوی بندهشن از آن یاد شده است.
– در باور باستانی ایران، آسمان سرچشمه نور و گرمای خورشید بوده و همان گونه که به نور خورشید نیایش میشده، آسمان نیز گرامی بوده است.
– آسمان نخستین گیتیایی اهورامزداست و در گهنبار میدیوزرم آفریده شده است. آسمان از آفریده های بسیار زیبا و ستودنی اهورامزداست. آسمان برای ایرانیان باستان سرچشمه نور و گرمای خورشید بوده و همان گونه که خورشید نیایش می شده، آسمان هم ستوده می شده است.
در شاهنامه آمده است:
« مه بهمن و آسمان روز بود / که فالم بدین نامه پیروز بود ».
سرودهی مسعود سعد سلمان، بر پایهی کتاب بندهش
آسمانروز ای چو ماه آسمان / باده نوش و دار دل را شادمان
جان ز باده شاد كن زیرا كه عقل / باده را بیند همی شادی جان
هر زمان باده خور ای تازه چو گل / تازه كن شادی به باده هر زمان
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
به راه دور شو که به درستی آیی (بازگردی)
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سرودهی استاد ملکالشعرای بهار:
ره دور گیر (آسمان) روز، پیش / که بازآیی آسان، سوی خان خویش
————————– * ——————————
یاد شاعری نامدار و نابینا؛ شوریده شیرازی
زادروز استاد “محمد تقی شوريده شيرازی” به تاریخ (۱۲۷۶ هجری قمری) در شیراز بود. او در روز پنجشنبه ۲۱ مهر ۱۳۰۵ خورشیدی برابر با ششم ربیعالثانی (۱۳۴۵ هجری قمری) درگذشت.
او از بازماندگان اهلی شیرازی، شاعر نامی روزگار قاجار است. شوریده در هفت سالگی به سبب بیماری آبله نابینا شد. با این همه درس آموخت و شاعری توانا شد. وی از نابینا بودن و آبلهرویی خود به حسرت یاد میکرد:
با علت بیدیدگی از عیش مزن لاف
این حسرت دیدار که داری تو، که دارد
وی در ۹ سالگی پدرش را از دست داد و به سرپرستی داییاش در آمد. با این حال، در کسب فضایل پیشرفت شایان کرد و به سبب مکاتبه و مشاعره با شاعران نامدار معاصر مانند: صبوری خراسانی، ملکالشعرای بهار، ایرج میرزا، و وحید دستگردی، نامدار شد.
او به همراهی میرزاعلیاصغر صدراعظم، به دربار ناصرالدینشاه راه یافت و از جانب شاه به «فصیحالملک» ملقب شد و برای سرودن قصیده مدحیه، روستای بورنجان در بلوک کوهمره فارس را به او بخشید.
او در سرودن انواع شعر بهویژه قصیده و قطعه، استاد بود و در بهکار بردن اصطلاحات عامیانه مهارت داشت. شوریده در سالهای پایانی زندگی سرپرستی آرامگاه کهن سعدی را پذیرفت و در بازسازی آن بسیار کوشید. او در سال 1305 خورشیدی درگذشت و در نزدیکی سنگ مزار سعدی به خاک سپرده شد. دو فرزند او، احسان فصیحی که خود نویسنده و خوشنویس بود و اقدس الملوک در کنار پدر آرامیدهاند.
در سوی چپ آرامگاه سعدی، رواقی دیده میشود. در این رواق یکی از شاعران نامدار شیراز آرمیده است. او «شوریده شیرازی» نام داشت و از دوستداران و شیفتگان آثار سعدی بود. آرامگاه شوریده در یکی از اتاقهای رواق آرامگاه دیده میشود. این اتاق کفسازی سیاه رنگ دارد و کتیبهای بر سر در آن دیده میشود. در آن کتیبه دربارهی زندگی و آثار شوریده سخن گفته شده است. بیتهای از شوریده نیز بر کاشیهای دیوار دیده میشود.
—————————– * —————————
یادروز 21 مهرماه:
تصويب لايحه كاپيتولاسيون توسط مجلس شورای ملی، ماده واحدهای که مستشاران نظامی آمريكا در ايران را مشمول مصونيتها و معافيتهای ميثاق وين كرد. (۱۳۴۳ خورشیدی)
درگذشت استاد “حسين بهزاد” نامدارترین نگارگر معاصر ايران. (۱۳۴۷ خورشیدی)
در پنج انبار بزرگ در تهران هشتصد تن حبوبات احتکار شده کشف شد و صاحبان آنها تبعید شدند. (۱۳۵۵ خورشیدی)
درگذشت “دکتر غلامحسین مصاحب”، ادیب، نویسنده و صاحب دایرﺓ المعارف مصاحب. (۱۳۵۸ خورشیدی)
درگذشت استاد “دكتر رجبعلی مظلومی” محقق و نويسنده برجسته. (۱۳۷۷ خورشیدی)
درگذشت “صادق ملک شهمیرزادی” باستانشناسان به نام ایران ، که در مدیریت کاوشهای تپه سیلک نقش مهمی داشت. (۱۳۹۹ خورشیدی)
تصرف سرزمين تاريخی “بابِل” به دست “كوروش هخامنشی”. (539 پ.م)
بیشتر مورخان برپایه بررسیهای تقویمی و انطباق با تقویم میلادی گریگوری، روز ورود کوروش به شهر بابل و اعلام ایجاد دولت واحد ایران و تشکيل جامعه مشترک المنافع جهانی به رهبری ایران را ۱۲ اکتبر آن سال نوشتهاند. “پروفسور بليک” یکی از مورخانی است که روی ۱۳ اکتبر آن سال تاکید کرده است. “كوروش هخامنشی”، از ساليان قبل، در ناحيه انشان در شرق شوشتر و حوالی رود كارون (در خوزستان فعلی) دولت كوچكی داشت و میخواست همه آريايىهای ايرانی را با هم متحد سازد. از اينرو با مخالفان خود به جنگ برخاست و بر متصرفات خود افزود. كوروش پس از فتوحاتی در شرق ايران و افزايش دادن حدود سرزمين ايران باستان، به فكر تسخير بابل قديم افتاد. در اين زمان، علیرغم اينكه پادشاه بابِل، پيش از آن با كوروش پيمان اتحاد بسته بود، اما كوروش اعتمادی به دوستی او نداشت. از آن طرف، در بابل فساد اخلاق و ظلم و ستم، رواج فراوان داشت و مردم بابل به اسيرانی كه از ممالک اطراف گرفته بودند ظلم زيادی میكردند. چون موجبات سقوط بابل از هر جهت فراهم بود، كوروش در بهار سال ۵۳۹ قبل از ميلاد از رود دجله گذشت و برای آنكه از سد بزرگی كه در شمال بابل بين رود دجله و فرات ساخته بودند، بگذرد، فرمان داد تا مسير فرات را تغيير دادند و از آن عبور كردند. كوروش پس از آن به سوی بابِل تاخت و پس از جنگی كوتاه، اين شهر را به تصرف خود درآورد.
مرگ “نيكولا دومالبرانش” عالم علوم الهی و فيلسوف شهير فرانسوی. (1715 م)
كشف “كلر” توسط “كاردينال ويلهلم شيل” دانشمند سوئدی. (1774 م)
نخستين عکس هوایی گرفته شد. اين عکس از داخل يک بالن با دوربين دستی برداشته شد. (1860 م)
مرگ “ژوزف گوبينو” نويسنده، خاورشناس، شاعر، مورخ، محقق و فيلسوف ارتجاعی فرانسه. (1882 م)
با امضای پیمان آتشبس و استعفای طلعت پاشا نخست وزیر امپراتوری عثمانی این کشور از جنگ جهانی اول کناره گرفت. (1918 م)
آنکارا جای استانبول را به عنوان پایتخت ترکیه گرفت. (1923 م)
اعلان جنگ ايتاليا به آلمان در اواخر جنگ جهانی دوم. (1943 م)
تصويب قانون اساسی جديد فرانسه. (1946 م)
در اثر سانحه در پرواز هواپیمای ایلیوشین ۶۲ هواپیمایی آئروفلوت، بزرگترین شرکت هوایی روسیه خارج از مسکو ۱۷۴ نفر کشته شدند. (1972 م)
هواپيمای باری بوئينگ ۷۰۷ روی شهر “سانتا كروز” در كشور بوليوی سقوط کرد و ۹۷ تن از شهروندان را كشت. (1976 م)
۳۳ معدنچی شیلیایی پس از ۶۹ روز گرفتاری در معدن تخریب شده زنده بیرون کشیده شدند. (2010 م)
