لکههای مشکی رنگ که برآیند بارانهای اسیدی و نَم و رطوبت است بر سرِ سنگ نگارهی بهرام دوم ساسانی در تنگ چوگان کازرون رِخنه کرده و به آن آسیب رسانیده است و چهرهی افراد در این نگارکَند (:نقش برجسته) را خدشهدارکرده است.
به گزارش اَمرداد، گذشت زمان به همراه عوامل محیطی و طبیعی همانند باران و از هم بدتر رسیدگی نکردن و رها کردن سنگ نگارههای ساسانی در تنگ چوگان، انگیزهای شده است که این یادگارهای ارزشمند و بیهمتا به کام مرگ فرو روند. عوامل بیولوژیکی (گُلسنگها) نیز به این یادمانها رَحمی نکرده و با رِخنه (:نفوذ) در میان سنگها، کار خود را کرده است و مایهی پوسیدگی، خوردگی و سوراخ و شکاف در سنگ نگارهها شده است. این در حالی است که این عوامل آسیبرسان با نگرش به فصل سرما و شتاب بارندگیها، آرام آرام رو به گسترش بوده و اگر هر چه زودتر چارهای ریشهای و نه گذرا (:موقت) برای آنها اندیشیده نشود، افزون بر نابودی سنگ نگارهها، درخطر حذف از ثبت جهانی در سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی یونسکو جای میگیرند. زیرا پروندهی تنگ چوگان و بیشاپورکازرون با نام «محور ساسانی پارس (:فارس)» در حال تکمیل شدن است و به گفتهی معاون سازمان میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی کشور برای سال 2018 میلادی باید از آن دفاع کرد.
به باور کارشناسان میتوان دست کم تا انجام کارهای پژوهشی و بررسیهای علمی، سایبانی گذرا به عنوان پوشش بر بالای این سنگ نگارهها نصب کرد تا از رِخنه ی بیشتر باران و گُلسنگها پیشگیری شود.
درباره ی وضعیت پدید آمده بر روی سنگ نگارههای تنگ چوگان، یکی از باستانشناسان بومی کازرون به اَمرداد گفت : « در بالا دست این سنگ نگارهها شکافهایی وجود دارند که آب باران از آن جا رِخنه کرده و از این شکافها به آرامی بر روی سطح سنگها راه یافته و خَزه و گُل سنگ ها را پدید می آورد. حل شدن اَملاح موجود در سنگ ها همراه با آب، بر روی سطح سنگ ها نشسته و انگیزه ی تغییر رنگ و خوردگی سنگ ها خواهد شد. از همه بدتر آن که با پایین آمدن دمای هوا به ویژه در شب و بارش باران و ماندن آب در میان شکاف ها، فاجعه بارتر است و با یخ بستن همانند «کتراک» عمل کرده و شکاف و شکستگی را به دنبال دارد».
مهدی فرجی در دنباله ی سخنانش افزود : « شناخت شکاف ها و پر کردن آن ها با مواد استاندارد و پایدار (:مقاوم) و پیشگیری از انبساط و انقباض، می تواند تا حدودی راهگشا باشد. بهره گیری از تجربههای مرمت گران پارسه (تخت جمشید) و پاسارگاد و کمک گرفتن از پژوهشگران مرمت در ایتالیا برای به دست آوردن مواد زیبنده برای مقاوم سازی و پُر کردن شکافها از دیگر راه کارهایی است که میتوان از آن بهره برد».
به گزارش اَمرداد، سنگ نگارههای ساسانی تنگ چوگان به ویژه سنگ نگارهی پیروزی بهرام دوم بر تازیان بیابانگرد و سنگ نگارهی پیروزی شاهپوریکم بر رومیان که سنگ نگارههای یک و دو را در برمی گیرد، روزگار ناخوشایندی را پشت سر میگذارند و در حال پاک شدن از چهرهی تاریخ هستند، ولی مدیران و سرپرستان (:مسوولان) سازمان میراث فرهنگی هم چنان در خواب زمستانی به سر می برند! برای آگاهی از وضعیت ناگوار سنگ نگارهها در تنگ چوگان، نیازی نیست که راه دوری را بپیمایید! تنها کافی است که به نگاره های (:تصاویر) یک دهه پیش آنها نگاه کنید تا به ژرفای (:عمق) فاجعه پِی ببرید. همچنین وضعیت اندوهبار سنگ نگارههای تنگ چوگان تا بدان جا رسیده است که صدای سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس و نماینده شیراز را هم درآورده و وی را به کازرون کشانده است. دکتر بهرام پارسایی، نماینده شیراز در خانهی ملت (مجلس) و سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس پس از بازدید میدانی از این سنگ نگارهها و سنگ نگارههای «بَرم دِلک» شیراز با گلایهی فراوان از سازمان میراث فرهنگی، وضعیت این یادمانها را بسیار اندوه بار خوانده و خواستار رسیدگی و پاسداری هر چه بیشتر و بهتر از آنها شده است (روزنامه خبرجنوب، رویه 7، شانزدهم بهمن ماه).
تنگ چوگان نام تنگهای در رو به روی شهر بیشاپور کازرون است که رودخانه ی شاپور از آن سرچشمه میگیرد و شش سنگنگاره از پیروزی و بالندگی پادشاهان ساسانی در دامان کوه تراشیده شده است. تنگ چوگان در 23 کیلومتری کازرون جای گرفته است و با شمارهی 158 در تاریخ 15 دی ماه 1310 به ثبت ملی رسیده است.
نگارههای زیر را که پیش از بارندگیها در هفتهی پیش گرفته شده است، ببینید:
نگاره بهرام یکم ساسانی که بسیار آسیب دیده است
سیاهی و رطوبت که به درون سنگ نگاره نفوذ کرده و آنرا متلاشی و مخدوش کرده است
عوامل بیولوژیکی یا همان گل سنگ ها، آسیب های فراوانی رسانده اس
نگاره شاهپوریکم ساسانی سوار بر اسپ که در حال حذف ازچهره تاریخ است
سیاهی و نم آب، سنگ نگاره بهرام دوم را متلاشی کرده است
سنگ نگاره پیروزی شاهپوریکم بر رومیان پیش ازبارندگی های چند روز گذشته که آسیب های بارندگی وضعیت آنرا بدتر می کند
سنگ نگاره پیروزی بهرام دوم که برخی آنرا شاهپوردوم می دانند
سنگ نبشته پهلوی ساسانی در نگاره بهرام یکم که در حال پاک شدن از صفحه روزگار است
نقش و نگاره هایی که در حال نابودی است
فرتور از سیاوش آریا است.
6744