در این روزهای خانهنشینی با پایبندی به مسوولیت اجتماعی و در خانه ماندن برای جلوگیری از گسترش ویروس جهانگیر کرونا، دیدن مجازی موزهها فرصتی است برای آشنایی بیشتر با آنچه در موزهها به نمایش گذاشته شده است تا بازدید نزدیک از این گنجینههای به یادگار مانده را در زمانی بهدور از این تنگنای بهناچار و در روزهای خوب پیش رو در برنامههای گردشگری خود بگنجانیم.
موزهی صلح تهران
بشر در درازای تاریخ همواره درگیر جنگهای خواسته و ناخواسته بوده است. گویی صلح و آشتی رویای دستنیافتنی انسان در همهی زمانها بوده و هست. شاید از اینرو نخستین موزهی بینالمللی «جنگ و صلح» جهان در سالهای آغازین سدهی بیستم و در سال ۱۹۰۲ در لوسرن سوییس گشایش یافت تا با یادآوری جنگها و آثار ویرانگر آن گامی به سوی صلح برداشته شود.
برپایی موزههای صلح در همهی جای جهان بیانگر این آرزوی دیرین بشر یعنی دست یافتن به صلح پایدار جهانی است.
آرمان بنیادین موزههای صلح گسترش فرهنگ صلح از راه نشان دادن پیامدهای ناگوار جنگ و خشونت و آثار زیانبار آن بر انسانها و محیطزیست است. موزههای صلح بیشتر از آنکه مکانی برای تماشای یادمانهای تاریخی باشند، جایی برای گفتوگو، برنامههای آموزشی و پژوهشی و فرهنگسازی هستند.
موزه صلح تهران نیز یکی از موزههای عضو شبکه بینالمللی موزههای صلح است. این موزه در پارک شهر و در مرکز شهر تهران جای دارد و بنیادگذاران آن هموندان (:اعضای) انجمن حمایت از قربانیان سلاحهای شیمیایی هستند. هموندان این موزه بیشتر داوطلبانی هستند که به گونهی افتخاری با موزه همکاری میکنند و شماری از آنان خود قربانیان سلاحهای شیمیایی هستند که به عنوان راهنمای موزه به فعالیت میپردازند.
اگر چه موضوع کاربرد سلاحهای شیمیایی در جنگ عراق علیه ایران و پیامدهای آن در این موزه بهگونهی برجستهتری مورد توجه قرار گرفته، اما موضوعهای دیگری همچون بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی در ژاپن، جنگهای جهانی اول و دوم، کاربرد سلاحهای ممنوعه در جنگها (بمبهای خوشهای، مین و سلاحهای حاوی اورانیم) و آثار و پیامدهای هر کدام از این سلاحها در بخشهای دیگر موزه نشان داده شده است.
در دیگر بخشهای موزه از کتابخانه صلح، گالری هنر برای صلح، کارگاههای آموزشی، بخش موزه مجازی و استودیوی ثبت تاریخ شفاهی را میتوان دیدن کرد.
موزه صلح در آغاز در سال ۱۳۸۶ خورشیدی، در این مکان راهاندازی و پس از مدتی ساختمان آن بازسازی شد.
ساختمان تازهی این موزه با حضور میهمانهایی از کشورهای گوناگون مانند فرنشین (:رییس) موزهی صلح هیروشیما در روز هشتم تیرماه ۱۳۹۰ خورشیدی، همزمان با روز ملی مبارزه با سلاحهای شیمیایی گشایش یافت.
موزه صلح تهران برگزارکننده آیین روز جهانی صلح در تهران است. در سال ۱۳۸۷ خورشیدی، این برنامه با باشندگی (:حضور ) شماری از صلحجویان و قربانیان جنگ در پارک شهر تهران برگزار شد.
فروشگاه، گالری عکس، تاریخچهی موزهی صلح تهران و اطلاعاتی دربارهی جنگ و صلح، از بخشهایی است که در گشتوگذار اینترنتی از موزه صلح، میتوان دید.
موزه ی ملک
دیدن مجازی کتابخانه و موزهی ملک را نباید از دست داد. در این موزه مجموعهای گرانبها از هنر ایران نگهداری میشود. گردش مجازی میان تالارهای موزه و آثاری که در آنجا هست، سفر به تاریخ است و دیدن دست کار و هنر مردمانی است که توانستهاند با هنرآفرینی، زندگی خود را جاودانه کنند.
موزهی ملک نخستین موزهی وقفی-خصوصی ایران است. بانی آن مرد کتابدوست و هنر پسندی بوده است به نام حسینآقا ملک. او در سال 1278 خورشیدی، یعنی نزدیک به 120 سال پیش، بنیان کتابخانه و موزهای را گذاشت که اکنون دربردارندهی هزاران یادگار گرانبهای تاریخی است.
سرآغاز کار موزه و کتابخانهی حسینآقا ملک در مشهد بود. ملک سپس به تهران آمد و در سال 1316 خورشیدی، کتابخانه و موزهاش را به روی بازدیدکنندگان گشود. خود او پس از 101 سال زندگی، در سال 1351 خورشیدی، درگذشت.
این روزها که به سبب فراگیر شدن ویروس کرونا، موزهها بسته شده است، میتوان از راه مجازی جای جای موزه را دید و از آثاری هنری آن بهرهها برد.
از کتابخانهی پربار موزه همین اندازه بگوییم که 100 هزار کتاب چاپی، در کنار شمار بسیاری کتاب چاپ سنگی و نشریههای فراوان دیگر در آنجا نگهداری میشود. اما آنچه از راه بازدید مجازی میتوان دید، مجموعهای است از سکهها، تابلوهای نقاشی، قلمدانها، آثار خوشنویسی و بسیاری آثار دیگر.
موزهی ملک دارای 6 تالار است. در تالار نخست سکهها نگهداری میشوند؛ از دورترین زمانها (سدهی ششم پیش از میلاد) تا دوران پهلوی.
تالار دوم تابلوهای نقاشی هنرمندان به نام ایران را در خود جای داده است؛ تابلوهایی از استادانی چون کمالالملک، لطفعلی صورتگر، هادی تجویدی و دیگران.
تالار دیگر مجموعهای دستچین شده و زیبا از هنر لاکی است. نزدیک به 90 قطعه قلمدان، قاب آیینه و نمونههای دیگر از این هنر را با گردشی مجازی، میتوان دید و به دست کار هنرمندان ایران آفرینها گفت.
تالار چهارم دربردارندهی تمبرهاست؛ از آغاز تا اکنون. بسنده است بدانیم که 100 هزار قطعه تمبر در این موزه نگهداری میشود!
تالار پنجم برای دیدن فرشهاست و تالار ششم مجموعهای است از نقاشیهای قاجاری، قلمدانها، آثار لاکی و بسیاری چیزهای دیگر که بانو عزت ملک، فرزند حسین آقا ملک، به موزه پیشکش کرده است.
بهراستی، از یک موزهی هنری بیش از اینها میتوان خواست؟ دیدن موزهی ملک، چه از راه مجازی چه از نزدیک، شگفتیهای هنر ایران را روبهروی ما خواهد گذاشت.
موزهی تماشاگه زمان
پیشینیان برای شناخت زمان و وقت، روشهای نوآورانهای داشتند؛ همانند ساعتهای سنگی که با کوتاه و بلند شدن سایههایشان، کموبیش میشد ساعت روز را شناخت. ساعتهای امروزی ما از راه آشنایی ایرانیان با باخترزمین (:غرب) رواج گرفت. به ویژه آن که مسافران و نمایندگان سیاسی که به دربارهای ایران میآمدند، با خود ساعتهای گرانبها و زیبایی را همراه میآورند که پیشکشهای دربارهای اروپایی به شاهان آن زمان ایران بود.
در سال 1378 خورشیدی، موزهای به نام «تماشاگه زمان» در یکی از خانههای تاریخی ایران گشایش یافت که دربردارندهی همهی ساعتهای تاریخی و ابزارسنج زمان و سالنماها و هر آن چیزهایی است که با شناخت زمان پیوند مییابد. این موزه را از راه مجازی هم میتوان دید.
پیش از آنکه به تارنمای موزهی تماشاگه زمان سر بزنیم، بهتر است در آغاز بدانیم که در آنجا چه ساعتها و ابزارهایی نگهداری میشود.
موزهی زمان، دو اشکوب (:طبقه) دارد که مالامال از ساعتهای تاریخی است. در اشکوب نخست ساعتهای شاهینی، آونگی، رومیزی و دیواری نگهداری میشود. هر کدام از این ساعتها، جدای از اینکه تاریخی کموبیش کهن آنها را ارزشدار میکند، شکلهای زیبا و هنرمندانهای دارند. با دقت در شکل و شیوهی ساخت آن ساعتها، میتوان دریافت که هنرمندان پیشین چه مایه باریکبینی و زمان صرف کردهاند تا آثاری هنری بیافریند که هم کاربرد روزمره دارد و هم از دید هنر ساخت ساعت والا و ارزشمند است. پیداست که آن ساعتها ویژهی طبقهی اشراف و درباری بوده است. از همینروست که طرح های نوآورانه و بسیار ویژهای دارند. با گردش مجازی در تارنمای موزهی تماشاگه زمان، میتوان زمان خوشایندی را گذراند و یک یک آن ساعتها را دید و از هنر دست استادان ساعتساز جهان لذت برد.
اشکوب دوم موزه، ویژهی ساعتهای جیبی است که چهرههای نامدار سیاسی و تاریخی سفارش ساخت آنها را دادهاند. ساعتهای دیگری هم در این بخش از موزه همانند ساعتهای کارتزنی و ساعت کشتی میتوان دید.
این را هم بگوییم که در موزه ی زمان ساعتی نگهداری میشود که در سدهی 19 میلادی در فرانسه ساخته شده است. این ساعتِ کوکی و فنری، پیکرهای از هومر، شاعر حماسهسرای یونانی، را دارد که به شیوهی ساعتهای زمان لویی شانزدهم فرانسه ساخته شده است. این ساعت، که تنها یک نمونه از ساعتهای تاریخی موزه است، نشان میدهد که گردش مجازی در گوشه گوشهی این موزه تا چه اندازه ما را با جهان شگفتانگیز ابزارهای زمانسنجی و گونههای فراوان آنها، آشنا میکند.
با ما دیگر موزههای مجازی را دنبال کنید.
