سرپرست پایگاه میراث فرهنگی سیلک کاشان با اشاره به ارزش این محوطه‌ی باستانی در خاورمیانه گفت: «تنها یک درصد این محوطه کاوش‌شده و برای انجام فصل‌های جدید کاوش نیازمند تکنولوژی و حضور متخصصین و خبره‌های حوزه‌های میان رشته‌ای باستان‌شناسی هستیم».
به گزارش خبرگزاری ایلنا، به جرات می‌توان تپه سیلک را مهم‌ترین گستره‌ی باستانی پیش از تاریخ در فلات مرکزی ایران برشمرد. یکجانشینی(:استقرار) در دشت و گسترش هازمان‌های(:جوامع) روستایی و پس از آن شهرنشینی در کنار انواع پیشرفت‌های فن‌آوری از شمار نکات مهمی است که سیلک را تبدیل به محوطه‌ای ویژه و یگانه در منطقه کرده است. در این میان یافته‌های دوره‌ی نخست سیلک به 7 هزار و 300 تا 8 هزار سال پیش بازمی‌گردد.
تپه سیلک در سال 1310 به عنوان «معبد سلوکی» ثبت ملی شد تا اینکه بر پایه‌ی قراردادی میان دولت ایران و فرانسه، گیرشمن به عنوان باستان‌شناسی جوان در سال‌های 1312، 1313 و 1316 سه فصل کاوش در این گستره انجام داد. با وجود آنکه محوطه تپه سیلک در دهه 40 تعیین حدود و فنس‌کشی شد اما پس از سال 1385 خورشیدی، با توسعه شهری و افزایش ساخت‌و‌سازها، دخل و تصرف‌هایی در محدوده‌ی محوطه‌ی باستانی تپه سیلک رخ داد.
انتقال سندهای عرصه‌ی سیلک انجام نگرفته است
جواد حسین‌زاده ساداتی، سرپرست پایگاه میراث فرهنگی سیلک کاشان، با اشاره به آنکه نزدیک یک سال است که درگیری‌های قانونی برای تپه وجود دارد، گفت: «یکی از نخستین کارهایی که قرار بود در سال 1398 محقق کنیم، راه‌اندازی فرآیند واگذاری زمین‌ها و دادن معوضات به مالکین و متصرفین در عرصه بود که بخش زیادی از کار با همکاری شهرداری، دادستانی و فرمانداری پیش رفته است. اما هنوز مرحله پایانی و انتقال سند به نام وزارت میراث و گردشگری محقق نشده است. این مهم یک مساله حقوقی پیچیده است و پروسه آن طولانی شده است. امیدواریم بتوانیم بخشی از عرصه‌ی سیلک را بعد از بیش از 4 دهه آزاد کنیم. قرار بود تا اردیبهشت 1399 این کار انجام شود اما اکنون در خردادماه هستیم و هنوز محقق نشده است».
او ادامه داد: «طراحی مجموعه فرهنگی-پژوهشی و اداری پایگاه میراث‌فرهنگی سیلک نیز از دیگر برنامه‌های سال 1398 بود که متاسفانه محقق نشد. امیدوار هستم تا شهریور 1399 بتوانیم پیش‌نویس آنچه که بتواند محوطه را تبدیل به مکان فرهنگی-پژوهشی، اداری و اجرایی در خور محوطه کند، تهیه کنیم و به مشاور ارایه دهیم تا کارها برای طراحی فاز صفر انجام شود».
حسین‌زاده درباره‌ی دیگر برنامه‌های پایگاه میراث فرهنگی سیلک در سال 1399 گفت: «انجام چند برنامه فرهنگی در طول سال ازجمله اجرای برنامه فرهنگی برای روز ثبت سیلک را در برنامه داریم. همچنین تابلوهای معرفی محوطه یکی از کمبودهاست که با کمک دفتر امور پایگاه‌ها تامین مالی این مهم انجام و طراحی تابلوها انجام شده است و در هفته‌های آینده برای ساخت آن اقدام خواهیم کرد».
سرپرست پایگاه میراث‌فرهنگی سیلک کاشان با اشاره به انجام کارهای مرمتی در این محوطه نیز گفت: «مرمت‌های ضروری به‌خصوص در راه آب‌های تپه را در برنامه قرار داده‌ایم چراکه این راه آب‌ها هر سال کنده می‌شوند و به تپه آسیب می‌رسانند. همچنین در صدد ایجاد راه آب جدید هستیم. احتمال دارد سازه‌ای را که توسط باستان‌شناسان و جبرئیل نوکنده بازسازی شده است برروی بخشی از سازه دوره‌ی سوم سیلک که در کاوش‌های صادق ملک شهمیرزادی به‌دست آمد و اکنون اسکلت‌های آن به عنوان محل نمایش یافته‌هاست، قرار دهیم. قطعا این بازسازی برای عموم جامعه و مخاطبان جذاب خواهد بود».
او افزود: «می‌دانیم تدفین‌ها زیر خانه‌ها انجام شده و حین کاوش، کف خانه‌ها و آثاری را که روی آن بوده پیدا کردیم و این تدفین‌ها زیر کف بود، از آنجا که در حال حاضر بخش‌های پایینی خانه‌ها را پیدا کرده‌ایم شاید بتوانیم بخش بالایی و سقف خانه‌ها را بر اساس الگوی سنتی که در معماری ایران استفاده می‌شد، بازسازی کنیم. این کار با استفاده از کاهگل و نی انجام می‌شود و با توجه به آنکه بازسازی است تاکیدی بر آنکه این سازه‌ها حتما اینگونه بوده‌اند نداریم. اما بر اساس یافته‌ها و احتمال‌ها این بازسازی انجام می‌شود».
او همچنین از تهیه ویدویو معرفی سیلک خبر داد و گفت: «بازدیدکنندگان می‌توانند حین بازدید از سیلک و دیدن این فیلم با سرنوشت و آنچه بر سیلک گذشته آشنا شوند».
برای کاوش‌های جدید نیاز به برنامه‌ریزی داریم
به‌گفته حسین‌زاده، فعلا برنامه کاوش باستان‌شناسی در تپه سیلک انجام نخواهد شد چراکه این محوطه از جمله محوطه‌های باستانی شناخته شده در کشور و خاورمیانه و یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین محوطه‌های کشور است و واپسین کاوش‌ها و پژوهش‌های جدی در سیلک در سال ۸۸ و در سال ۹۴ نیز برنامه گمانه‌زنی تعیین عرصه و حریم انجام شد. کاوش‌های کوچک و خرد برای سیلک مطلوب نیست چراکه اطلاعات کنونی تا اندازه‌ای شناخت را حاصل کرده و انجام پژوهش‌های جدید نیازمند بالاترین مرحله باستان‌شناسی به لحاظ تکنولوژی و حضور متخصصان در حوزه‌های مختلف اعم از گیاه باستان‌شناس، جانور باستان‌شناس، انسان‌شناس، ژنتیک و … است. اگر قرار است کاوشی در سیلک انجام شود باید بتوانیم بیش از گریشمن، ملک و فاضلی بدست بیاوریم که قطعا نیازمند برنامه‌ریزی خاص و متفاوت از سایر محوطه‌ها است.
او در ادامه گفت: «با این وجود می‌توان گفت کمتر از یک درصد تپه سیلک کاوش شده است و قرار هم نیست در عصر حاضر همه این محوطه باستانی کاوش شود. اکنون نیز در صدد ایجاد و نگهداری فضاها هستیم تا بتوانیم از یافته‌های موجود حفاظت کنیم. معتقد هستیم بهتر است اشیا به جای آنکه به موزه‌ها منتقل شوند در بافتی که قرار داشتند بمانند. از این‌رو سایت موزه‌ها به‌وجود آمده‌اند. در سیلک به فکر آن هستیم که محوطه‌هایی که کاوش می‌شوند توسط سقف‌های مدرن و مطلوب آب‌وهوای کاشان پوشانده شوند. باید تمام جوانب پژوهشی، میراث و گردشگری در نظر گرفته شود. درحال حاضر وضعیت تپه خوب است و فقط باید آبکن‌ها را با سیمان یا آهک و گل بپوشانیم تا بیشتر شسته نشوند و لایه‌های پایینی آسیب نبیند. بخش رویی تپه نیز هر سال با کاهگل پوشانده و مرمت می‌شود».
به گفته‌ی سرپرست پایگاه میراث‌فرهنگی سیلک کاشان، این مجموعه دارای یک نمایشگاه و یک سالن نمایش است که نمایشگاه دارای هشت ویترین است که آثار دوره‌های شش‌گانه سیلک در این ویترین‌ها به نمایش درآمده؛ البته بیشتر این آثار یا کپی هستند یا آثار مرمتی و اثر اصل نداریم. در کنار نمایشگاه، سالن معرفی داریم که ویدیوی معرفی در آن به نمایش درمی‌آید. با توجه به این امکانات می‌توان گفت موزه بزرگی در سیلک برای نمایش آثار نداریم.
