جشن تیرگان اندکاندک با کولهباری از باورها و حماسهها از راه میرسد. به باور نیاکان ما در سرزمین ایران، «تیر و تِشتر» ایزد باران نام داشته است، یکی از سرودهای اوستا تشتریشت نام داشته وهرگاه تشترایزد اراده میکرده است، بارش باران فراوانتر شده و سالی سرسبز و شاداب پیش روی زندگی آنان بوده است.
تشتر و تیر نام ماه آغازین تابستان در گاهشماریِ خورشیدی است و درهر ماه سی روزه گاهشماری ویژه زرتشتیان نام سیزدهمین روزهر ماه است. نخستین روز تشتردر هر سال، به ماه فروردین است که آیین سیزده بدر همچنان در تراداد (:سنت) ایرانیان باشکوهی ویژه برای داشتن سالی سرسبز و پرباران در زاستار(:طبیعت) روی میدهد.
گروهی این جشن را یادگار پیروزی ایرانیان برتورانیان میدانند، با این روایت که در زمان منوچهر، پس از اشغال بخشهای زیادی از سرزمین ایران توسط سپاه افراسیاب تورانی، پیمان آشتی بر این گذاشته شد تا از سوی سپاه ایران از سرزمین تبرستان، تیری رها گردد و در هرجا برزمین فرود آید، مرز ایران و توران باشد. بدین روی آرش، پهلوان نامی ایران با تمام توان خویش که جانش را نیز به همراه داشت، بر بلندای البرز تیری را از کمان رها کرد که در باور استوره ایرانی با یاری ایزد باد، ده شبانه روز در پرواز بود تا در کنار رودخانه جیحون بر درختی نشست و مرز ایران را گستردهتر ساخت.
در روایتی دیگر به روزگار ساسانیان و پادشاهی فیروز، هفت سال در ایران خشکسالی روی داد. ایرانیان ناگزیر به دشت و صحرا روی آوردند و با نیایشهای خود از پروردگار آرزوی باران داشتند. پس از چندی بارش آغاز شده، ایران از خشکسالی رهایی یافته، آب در کاریزها روان گشته و شادابی به میهن روی آورده است.
نیاکان ما؛ زن و مرد، پیر و جوان، درآغاز چنین روزی که تیر نام داشته است از پودهای ابریشمی با نماد هفت رنگِ رنگین کمان آسمان، (سرخ، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش) نخ تیروباد بافته شده را برمچ دست یکدیگر میبستند. آنان به یاد پرواز ده روزه تیر آرش کمانگیراین بند هفت رنگ را تا روزی که در گاه شماری ترادادی زرتشتی، باد نام دارد و ده روز پس از آن می باشد برمچ دست بسته نگه داشته سپس درروز باد بر بالای بلندی رفته و نخ را به باد میدادند.
زرتشتیان این ترادادهای نیاکان را همچنان پاس میدارند و نخ هفت رنگ تیر وباد را به روز جشن تیرگان که با آیین آبپاشی به هم آغاز میشود بردست میبندند و پس از ده روز به باد میسپارند. چه زیبا وباشکوه خواهد بود چنانچه به یاد فداکاری و جانفشانی گذشتگان، همگان از ترادادها پاسداری کرده باشیم، جشن تیرگان را نیز با همه ویژگیهایش به یکدیگر شادباش گفته و آیینهای آن را گسترش دهیم.
گفتنی است هرچند نام سیزدهمین روزهرماه در گاه شماری زرتشتی، تیر یا تشتر است. ولی از آنجا که روزهای هرماه دراین گاهشماری سی روزه است و تقویم خورشیدی در شش ماه آغازین هرسال سی و یک روز دارد. بدین روی جشن تیرگان پیوسته در روز دهم تیرماه هر سال برگزار میشود و درچنین روزی با آیین آبریزان تیرگان نیز جشن گرفته میشود.
2 پاسخ
هميشه تندرست و دلشاد باشي موبد نيكنام عزيز
با آرزوی تندرستی و پیروزی برای موبد عزیز, کورش نیکنام.
درود و مهرفراوان بر همه کسانی که برای نگاهداشت و بزرگ مانی آیین بهی, تلاش میکنند.
همیشه نیکنام باشی مرد بزرگ.