روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از آغاز فصل نخست کاوش و گمانه‌زنی برج خاموشی ترک آباد در شهرستان اردکان یزد با آرمان آگاهی از آیین خاکسپاری زرتشتیان ایران در دوره ایلخانان مغول خبر داد.
مهدی رهبر، سرپرست هیات فصل نخست کاوش و گمانه زنی برج خاموشی ترک آباد امروز 27 خوردادماه با گفتن این خبر افزود: این دخمه وارون دیگر بناهای مشابه در شهرستان یزد و نمونه هایی چون شریف آباد، تفت و غیره که با مصالح سنگ و گچ و بر فراز بلندی‌ها ساخته شده اند، با گل و خشت در سطح دشت و در بین باغ های پسته جای گرفته است.
به گزارش مهر، او با اشاره به برخورداری این دخمه از پلانی مدور و دارای دو دیوار داخلی و خارجی گفت: برپایه‌ی منابع و شواهد موجود دخمه ترک آباد به دست زرتشتیان ساکن در این منطقه و در روزگار ایلخانان مغول ساخته شده است.
این باستان شناس در توضیح دخمه ترک آباد گفت: دایره‌ی بیرونی این دخمه نزدیک‌به ۳۴ متر قطر دارد و از دیواری به پهنای نزدیک‌به ۱۰۰ سانتی متر و با حداقل ۷ ردیف چینه، هر یک به بلندی ۶۵ سانتی متر تا ۷۰ سانتی متر تشکیل شده است.
او با استناد به گواهی‌های موجود، بلندی این دیوار را حدود ۵ متر دانست و گفت: کلفتی دیوار داخلی ۲۱ متر است و حدود ۶۰ سانتی متر تا ۷۰ سانتی متر ضخامت دارد. ابعاد ارایه شده برپایه‌ی بقایای بر جای مانده از بنا محاسبه شده و تغییر احتمالی آن‌ها پس از پایان کاوش دور از ذهن نیست.
او افزود: در حد فاصل میان دو دیوار خارجی و داخلی تعداد ۳۰ اتاق که تحت عنوان «آرامگاه» نامگذاری شده، وجود دارد. هر یک از این اتاق‌ها به درازی ۷۰/۴ متر و پهنای ۱۵۰-۲۰۰ سانتی متر، ایجاد شده اند. در ایجاد این آرامگاه‌ها از خشت‌هایی به ابعاد ۵×۲۴×۲۴ سانتیمتر یا ۶×۲۶×۲۶ سانتیمتر و همپنین چینه در سطوح گوناگون استفاده شده است. پوشش این آرامگاه ها به صورت تاق‌های ضربی و با بهره‌گیری از خشت شکل گرفته‌اند.
مهدی رهبر با اشاره به بن‌مایه‌های موجود گفت: زرتشتیان ایران برای در امان ماندن از تعرضات مسلمانان، منطقه ترک آباد را برای اسکان و انجام آیین شان انتخاب کرده بودند.
او ترک آباد را محل گردهمایی زرتشتیان در سده‌ی هشتم مهی(:هجری) دانست و افزود: حتا زرتشتیان فارس نیز به این مکان کوچ کرده و آتش مقدس را با خود به آنجا آورده بودند و در این زمان مکاتباتی نیز با پارسیان هند داشته‌اند.
