امروز دی به‌مهر ایزد از ماه آبان سال 3758 زرتشتی، آدینه 9 آبان‌ماه 1399 خورشیدی، 30 اکتبر 2020 میلادی
نهم آبان‌ماه 1304 خورشیدی، مجلس شورای ملی طرح نمایندگان مجلس برای برکناری قاجاریه را تصویب کرد.
در پی یک رشته راهپیمایی در تهران و شهرهای دیگر که چهار روز به درازا انجامید و تظاهرکنندگان برکناری قاجاریه از پادشاهی را درخواست کرده بودند، نهم آبان 1304 (در آن سال مصادف با 31 اکتبر 1925 میلادی)، مجلس شورای ملی طرح نمایندگان را مبنی بر برکناری قاجاریه تصویب کرد که متن طرح نمایندگان با جمله «به منظور تامین سعادت ملت ایران …» آغاز شده بود. پیرو پژوهش برخی از مورخان برپایه‌ی یادگویه‌های دولت‌مردان وقت، راهپیمایی چهار روزه با نقشه‌ی پیشین و برپایه‌ی برنامه‌ریزی انجام گرفته بود.
نمایندگان در همین جلسه‌ی مجلس، سردارِ سپه ـ رضاخان پهلوی، را با فرنام (:لقب) «والاحضرت اقدس» به عنوان رئیس موقت کشور تعیین کردند و کار اصلاح قانون اساسی و تعیین تکلیف پایانی ریاست کشور را بر دوش مجلس مؤسسان گذاردند.
در جلسه‌ی نهم آبان‌ماه مجلس شورای ملی، دکتر مصدق نماینده تهران، دادن سمت ریاست موقت کشور به سردار سپه (رضاخان پهلوی) را به شوند داشتن پیشینه‌ی قُلدری کردن و بی پروایی به برخی از سامانه‌ها نپذیرفت و سپردن چنین جایگاهی را در آن وضعیت (درجریان اصلاح و بازنگری قانون اساسی و گمان اعمال نفوذ و فشار) به یک نظامی، اندیشه‌ی نیک ندانسته بود. با وجود این ناهمگونی، آن طرح فوری، تنها پنج رای مخالف داشت. پیش از این هم دولت با بازگشت سلطان احمدشاه قاجار که در اروپا بود به میهن، مخالفت کرده بود. در آن روز میان مردم شایع کرده بودند که با برکناری قاجاریه، نظام حکومتی ایران جمهوری و رئیس کشور انتخابی خواهد شد. پیش از این رضاخان هم از جمهوری شدن ایران جانبداری کرده بود.
در همین روز و اندکی پس از رای‌گیری در مجلس، این قضیه به سفارتخانه‌ها اعلام شد و بوذرجمهری شهردار وقت تهران تلفن‌های کاخ گلستان ( میدان ارگ ـ میدان 15 خرداد ) محل زندگی محمدحسن میرزا ولیعهد را قطع و پس از بیرون راندن زنان احمدشاه و خانواده سلطنتی از آنجا، درهای کاخ را مُهروموم کرد.
روز دی است خیز و بیار ای نگار مِی
ای ترک، مِی بیار که ترکی گرفت دی
روز پانزدهم از هر ماه در گاهشمار زرتشتی دی به‌مهر نام گرفته است. سه روز در هر ماه زرتشتی با پیشوند «دی» همراه است. روزهای هشتم ، پانزدهم و بیست‌وسوم ماه زرتشتی که برای پرهیز از اشتباه با پسوند نام روز پس از خودش شناخته می‌شوند؛ برای نمونه فردای روز دی‌به‌مهر روز مهر است.
«دی» اوستایی «دَثوش» به چم پروردگار و دادار است. روزهای دی در هر ماه روزهای نیایش همگانی، به آتشکده رفتن و آسایش و دست از کار کشیدن زرتشتیان است (روز استراحت) .
سروده‌ی مسعود سعد سلمان، بر پایه‌ی کتاب بندهش
روز دی است خیز و بیار ای نگار مِی
ای ترک، مِی بیار که ترکی گرفت دی
می ده برطل و جام که در بزم خسروی
بنشست شاه شاد ملک ارسلان به مِی
اندرزنامه آذرباد مهراسپندان (موبد موبدان در روزگار شاپور دوم)
سر شوی و موی و ناخن پیرای
اندرزنامه آذرباد مهر اسپندان در سروده‌ی استاد ملک‌الشعرای بهار
به (دی‌بآذر) اندر سر و تن بشوی
به پیرای ناخن ، بیارای موی
