رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با گفتن اینکه در استان خشکی مانند اصفهان، باغ‌های پسته‌کاری در حال توسعه هستند، گفت: «این استان به دلیل صنعتی بودن و دارا بودن تراکم بالای جمعیت، با پدیده‌ی فرونشست زمین روبه‌رو است، به گونه‌ای که شاخه‌های این پدیده به داخل شهر اصفهان رسیده و بناهای تاریخی، خطوط ریلی و جاده‌ها تحت تاثیر این پدیده ویرانگر قرار دارند».
به گزارش خبرگزاری ایسنا، دکتر علیرضا شهیدی با اشاره به بازنگری نقشه‌های زمین‌شناسی، افزود: «در سازمان‌های زمین‌شناسی بزرگ دنیا هر چند سال یک بار نقشه‌های زمین‌شناسی تهیه شده را به روز می‌کنند؛ چرا که دانش امروز با توجه به دانشی که در سال‌هایی که این نقشه‌ها تهیه شده بود، پیشرفت داشته است؛ از این‌رو، کیفیت داده‌هایی که قابلیت تبدیل شدن به نقشه را داشته باشند، افزایش یافته است».
وی با پافشاری بر اینکه نقشه‌های تهیه شده سازمان زمین‌شناسی ایران مربوط به سال۱۳۴۷ است، گفت: «زمان بسیار زیادی از تهیه این نقشه‌ها گذشته، ضمن آنکه در محافل مختلف اظهار می‌شود که وقتی نقشه‌ها در کنار یکدیگر قرار داده می‌شوند، واحدها هم‌خوانی ندارند؛ از این‌رو نسبت به بازنگری نقشه‌ها، اقدام و تهیه نقشه‌های نسل دوم زمین‌شناسی را آغاز کردیم».
رییس سازمان زمین شناسی مقیاس مورد نظر برای تهیه این نقشه‌ها را یک ۵۰ هزارم ذکر کرد و ادامه داد: «این نقشه‌ها که با همکاری دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشکده علوم زمین مورد بازنگری قرار می‌گیرد، شامل ۶ لایه‌ی زمین‌شناسی است که در دشت “لوت” در حال انجام است. فاز اول این طرح اجرا و نقشه‌ها تهیه شده است و منتظر هستیم که شرایط هوایی منطقه لوت بهتر شود تا محققان برای چک نهایی به این منطقه اعزام شوند».
میانگین فرونشست زمین در اصفهان، بسیار زیاد است
رییس سازمان زمین‌شناسی ادامه داد: «در استان اصفهان مشکل بزرگی که وجود دارد، این است که اکثر دشت‌های استان اصفهان متاسفانه دچار فرونشست شدند و میانگین فرونشست این دشت حدود ۱۸ سانتی‌متر در سال است که عدد بسیار بزرگی محسوب می‌شود».
شهیدی با پافشاری بر اینکه فرونشست این دشت به اندازه‌ای است که شاخه‌های آن به داخل شهر اصفهان نفوذ کرده است، افزود: «بسیاری از بناهای تاریخی، جاده‌ها و راه آهن و غیره تحت تاثیر این پدیده قرار گرفته است و اگر مخاطره فرونشست به خوبی توسط استان اصفهان مدیریت نشود، ما در آینده نباید منتظر خبرهای خوب از این استان باشیم».
بیم از دست رفتن منابع آب شیرین کاشان هست
وی گفت: «در بازدیدی که اخیرا از این استان داشتم، مشاهده کردم که در چنین استانی که به این اندازه با کمبود آب و فرونشست مواجه است، باغ‌های بزرگ پسته در حال توسعه است و از آن بدتر در منطقه‌ای مانند کاشان پدیده مهاجرت آب‌های شور به سمت آبخوان‌های شیرین را داریم و در صورتی که این روند ادامه یابد، باعث خواهد شد که در آینده نه چندان دور منابع آب شیرین را به طور کامل از دست بدهیم».
وی با گفتن اینکه پدیده مهاجرت آب‌های شور به سمت آبخوان‌های شیرین در مناطق دیگر کشور در حال رخ دادن است، افزود: «در میناب و بندر عباس که پدیده فرونشست به شدت در حال رخ دادن است، موجب شده که با پمپاژ آب شیرین، آب شور دریا از سمت دریا به سمت خشکی مهاجرت کند که مقداری از زمین‌ها را نیز آلوده کرده است».
به گفته‌ی این محقق حوزه زمین‌شناسی، هر منطقه‌ای که منابع آب شور و پدیده فرونشست زمین را داشته باشد، پدیده مهاجرت آب شور به سمت آبخوان‌های شیرین می‌تواند اتفاق بیفتد و اکنون بسیاری از استان‌های کشور با خطر مهاجرت آب‌های شور به سمت آبخوان‌های شیرین روبه رو هستند.
رییس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی در پاسخ به این پرسش که استان‌های کم آب‌تری مانند یزد هم داریم، ولی چرا پدیده مخرب فرونشست زمین تنها در اصفهان احساس می‌شود، پاسخ داد: «استان‌هایی مانند یزد هرچند کم آب هستند، ولی میزان تراکم جمعیت آنها کمتر است، ولی استان اصفهان، استانی پرجمعیت و صنعتی است و از آنجایی که بسیاری از صنایع کشور آب‌خور هستند، از این رو این عوامل دست به دست هم داده تا استان اصفهان با معضل بزرگی مواجه شود».
فرونشست در ۸۰ درصد دشت‌های کشور
شهیدی با اشاره به برخی گفته‌ها درباره اینکه بیش از ۳۰۰ دشت کشور با پدیده فرونشست روبه‌رو هستند، پافشاری کرد: «در حال حاضر من صحبت از ۳۰۰ دشت نمی‌کنم، بلکه تاکید داریم که حدود ۸۰ درصد از دشت‌های کشور با پدیده فرونشست مواجه هستند و در صورتی که میزان استفاده از منابع آب‌های زیر زمینی در ۲۰ درصد باقی مانده دشت‌ها کنترل نشود، آنها نیز به این وضعیت دچار خواهند شد».
وی با گفتن اینکه این سازمان تنها در زمینه‌ی پدیده‌شناسی مطالعات انجام می‌دهد، یادآور شد: «مدیریت منابع آب‌های زیر زمینی می‌تواند در کاهش پدیده فرونشست دشت‌ها موثر باشد».
شهیدی با گفتن اینکه بر پایه‌ی آمارهای متفاوت ۴ تا ۵ درصد منابع آبی در بخش صنعت، ۴ درصد شرب و حدود ۹۱ تا ۹۲ درصد در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، افزود: «اگر الگوی کشت مناسبی برای مناطق مختلف داشته باشیم، موجب کاهش فشار بر آبخوان‌ها خواهد شد».
