52 اثر و چهار چهره ثبت ملی شدند

تازه‌ترین نشست کمیته میراث‌ناملموس با ثبت 52 اثر در فهرست میراث ناملموس و چهار تن به‌عنوان میراث‌ زنده بشری همراه بود.

به گزارش میراث آریا فرهاد نظری مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری امروز شنبه 12 اسفندماه  1396 خورشیدی، در این باره گفت: «پرونده‌های ثبت‌شده در این جلسه که روز چهارشنبه 9 اسفند برگزار شد مربوط به فنون و مهارت‌های معماری، فنون و مهارت‌های مرتبط با طبیعت و کیهان، مهارت‌های مربوط به آشپزی و خوراک، آوازها‌ و ترانه‌ها، فنون و مهارت‌های پوشاک و فنون و مهارت‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی بود.»

نظری درباره‌ی چهره‌های معرفی شده به‌عنوان میراث‌ زنده ناملموس افزود: «چهار تن به‌عنوان حاملان میراث‌فرهنگی ناملموس معرفی شدند. آسیدمصطفی سعیدی که از کهن‌ترین و معروف‌ترین نقالان و شاهنامه‌خوانان ایرانی، استاد محمدرضا اسحاقی دوتارنواز مازندرانی که روایت گر بسیاری از نغمه‌های کهن مازندران است، درویش علی مداح وزوانی و درویش محمود خاکسار از استان اصفهان نیز که از نقالان، مصیبت‌خوانان و پرده‌خوانان برجسته هستند به‌عنوان گنجینه‌های زنده بشری در حوزه نقالی معرفی شدند.»

نگاهداری از هنر نقالی و داستان‌گویی ایرانی به‌عنوان میراث در خطر یونسکو

نظری با یادآوی این‌که : «در سال 2011 هنر نقالی و داستان‌گویی ایرانی که دربردارنده‌ی شاهنامه‌خوانی، پرده‌خوانی و… است به‌عنوان میراث در خطر در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده بود. در نتیجه شناسایی و معرفی چهره‌های برجسته در این حوزه گامی بسیار ارزشمند و مهم برای پاسداری از این میراث‌ گران‌بها است. با شناسایی و معرفی این افراد به‌عنوان حامل میراث‌فرهنگی ناملموس دولت نیز باید تسهیلاتی را در اختیار این افراد قرار دهد تا این افراد و هنرشان به‌دست فراموشی سپرده نشود. معرفی این افراد به‌عنوان میراث زنده بشری یک اقدام پاس‌دارنده است.»

مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خاطرنشان کرد: «در راستای حفاظت از میراث‌ ناملموس همچنین «شاهنامه لکی» که مربوط به استان‌های ایلام، کرمانشاه، همدان و لرستان است در فهرست میراث‌ ناملموس به ثبت رسید. در باب اهمیت این میراث ناملموس می‌توان به این مسئله اشاره کرد که لکی از کم‌یاب زبان‌هایی است شاهنامه دوباره در قالب آن زبان به نظم درآمده است.»

او گفت: «همچنین در حوزه فنون و مهارت‌‌های مرتبط با طبیعت و کیهان گاه‌شماری در قالب دانش‌های مرتبط با کیهان شامل دانش و فرهنگ گاه‌شماری و ستاره‌شناسی لکی (در فهرست در خطر و نیازمند پاسداری فوری)، دانش سنتی گاه‌شماری مندایی و تقویم تبری به ثبت رسید. شناخت این گاه‌شماری‌ها بهانه بسیار خوبی برای پیشرفت علوم کیهانی در ایران است.»

نظری درباره آثار ثبت‌شده در حوزه موسیقی گفت: «فن و هنر ساختن و نواختن نی هفت‌بند اصفهان، موسیقی عاشق‌های کرد خراسان، فنون و مهارت ساخت ساز محلی قوشمه، آواز لُری علی سُنَه و… از دیگر پرونده‌هایی بود که حوزه موسیقی به‌ثبت رسید.»

مهارت ساختن و نواختن نی هفت‌‌بند اصفهان ثبت شد

او اعلام کرد: «از استان اصفهان 12 میراث ناملموس به ثبت رسید و دو تن نیز به‌عنوان گنجینه زنده بشری معرفی شدند. آیین نخل‌گردانی روستای وش شهرستان نطنز، عزاداری زنجیر‌زنی پنج محله رهنان، مراسم سنتی ملی مذهبی جیرجیرونی روستای دستجرد جرقویه علیا، مهارت پخت خوراک آیینی گوشت لوبیا سرکه شیره کاشان، فن و هنر ساختن و نواختن نی هفت‌‌بند اصفهان، فن و مهارت نقده‌دوزی، کاشی معرق، مهارت سنتی پخت خورش ماست، مهارت دوخت پوشاک ابیانه، پرده‌خوانی وزوان، متل اُشتر، نخل‌گردانی نیاسر ازجمله آثار اصفهان بودند که به‌ثبت رسیدند، همچنین درویش علی مداح وزوانی و درویش محمود خاکسار در فهرست گنجینه‌های زنده بشری در حوزه نقالی قرار گرفتند.»

ثبت 12 پرونده از خراسان رضوی و 5 پرونده از خراسان شمالی

مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با بیان اینکه 12 پرونده میراث ناملموس از استان خراسان رضوی به‌ثبت رسید ادامه داد: «این 12 پرونده دربردارنده‌ی نقش اشعار جعفرقلی زنگلی در فرهنگ عامه کرمانج‌های خراسان، آیین علم‌بندان شهرستان خلیل‌آباد، بازی محلی «شِو و دوق»، دانش سنتی بهره‌گیری از گیاه کما در ششتمد سبزوار رقص کردی کرمانج‌های خراسان، سوزن‌دوزی لایین، دانش سنتی تهیه کشمش، موسیقی عاشق‌های کرد خراسان، مراسم سنتی قوچ گذار در کلات نادری، جاجم‌بافی لایین خراسان، گلیم‌بافی آغداش و مهارت دوخت پوشاک کردی زنان لایین بودند.»

او شمار پرونده‌های به‌ثبت‌رسیده خراسان شمالی را پنج مورد اعلام کرد و افزود: «از این استان آیین یازدهم محرم امامزاده کوران-‌اسفراین، فنون و مهارت پشم‌چینی دام (گوسفند، بز، میش)، فنون و مهارت چادر‌شب روستایی رویین، اسب عصاری؛ دانش سنتی روغن‌کشی جرگلان (در فهرست در خطر و نیازمند پاسداری فوری) و فنون و مهارت ساخت ساز محلی به ثبت رسید.»

تایمِل ‌سازی (قایق‌سازی سنتی بندر ترکمن) ثبت شد

نظری تصریح کرد: «از استان گلستان هفت اثر شامل فن پخت خورش ماش پتی گرگان، فن پخت نخودپلوی گرگان، فن و مهارت شَموشه‌بافی روستای زیارت گرگان، فن و مهارت لاک‌تراشی گلستان، مراسم آیینی‌مذهبی عید قربان در بین قوم ترکمن، مراسم آیینی‌‌مذهبی یارمضان قوم ترکمن و تایمِل ‌سازی (قایق‌سازی سنتی بندر ترکمن) به ثبت رسید.»

ثبت دانش و فرهنگ گاهشماری و ستاره‌شناسی لکی در فهرست در خطر و نیازمند پاسداری فوری

او شمار آثار ناملموس ثبت‌شده استان لرستان در این نشست را 10 اثر عنوان کرد و گفت: «آواز لُری علی سُنَه، ترانه لری سیت بیارم، دانش و فرهنگ گاه‌شماری و ستاره‌شناسی لکی (در فهرست در خطر و نیازمند پاسداری فوری)، شاهنامه‌خوانی لکی (در فهرست در خطر و نیازمند پاسداری فوری)، ورشوسازی بروجرد، مهارت ساختن سرنا در لرستان، مهارت و فنون ساخت کمانچه در لرستان، ساز و دول لکی مقام‌های سرنا در مناطق لک‌نشین، هنر ساختن و نواختن بِلور (نی چوپانی لکی) و هنر ساختن و نواختن تَمیره (تنبور لکی) ازجمله این آثار بودند.»

ثبت مراسم آیینی شیلان‌کشی (دعای باران)

مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با بیان اینکه استاد محمدرضا اسحاقی از استان مازندران در فهرست حاملان میراث فرهنگی ناملموس قرار گرفت گفت: «همچنین آیین آفتاب‌خواهی، فنون کاشت و برداشت و عمل‌آوری نیشکر، مراسم آیینی شیلان‌کشی (دعای باران)، و تقویم تبری به‌عنوان میراث ناملموس ثبت شدند.»

او با اشاره به اینکه این پرونده‌ها پس از تایید فرنشین (:رییس) سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در فهرست میراث ناملموس ملی به ثبت می‌رسند گفت: «همچنین آسید مصطفی سعیدی در فهرست گنجینه‌های زنده بشری در حوزه نقالی (شاهنامه‌خوانی) در سطح ملی، مراسم پخت حلیم یا هلیم اسفندی در اقلید از فارس و دانش سنتی گاه‌شماری مندایی نیز از خوزستان در این جلسه در فهرست آثار ناملموس بشری به‌ثبت رسیدند.»

همچنین در نشست کمیته ملی اشیای منقول پس از بررسی و تایید کارشناسان میراث‌فرهنگی 112شی از مجموع آثار ارایه‌شده برگزیده و در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت.»

فرهاد نظری در این‌باره گفت: «در این نشست 25 اثر از آبگینه‌های نیشابور که هم اکنون در موزه ملی ایران نگهداری می‌شوند به همراه 10 اثر و شی تاریخی از استان زنجان در فهرست آثار ملی کشور ثبت شدند.»

مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی به ثبت 12 اثر از استان اصفهان اشاره کرد و افزود: «25 شی از گورستان لما کهگیلویه و بویراحمد، 18 اثر از استان مازندران، 8 اثر از خراسان شمالی و 14 اثر از استان البرز از جمله آثاری بودند که در این نشست در فهرست آثار منقول ملی به ثبت رسیدند.»